Galopujący rozwój cywilizacji oraz łatwy dostęp do medykamentów pochodzących z laboratoriów chemicznych, odsunął w cień dobrodziejstwa płynące z natury. A przecież wiele związków zawartych w roślinach niczym nie ustępuje siłą działania ich chemicznym odpowiednikom. Przy czym zioła stosowane umiejętnie, zwykle nie są obarczone szeregiem możliwych skutków ubocznych. Jedną z takich niedocenionych w Europie wspaniałych roślin jest stewia - niezwykle skuteczny i bezpieczny naturalny słodzik.
Stewia to naturalny i bezpieczny dla zdrowia słodzik, doskonale zastępujący cukier. Stosuje się zarówno liście świeże (doskonałe do sałatek), jak i suszone (stają się wówczas jeszcze słodsze). Można nimi słodzić napoje i potrawy.W naszym klimacie w ogrodzie i na działce stewię możemy uprawiać jako roślinę jednoroczną, a zbiór liści przeprowadza się jesienią.
W obrębie rodzaju stevia znajduje się ponad 200 gatunków. Szeroko rozpowszechniony w uprawie jest tylko jeden z nich - Stevia rebaudiana, zawierający najwięcej substancji słodzących.Naturalne środowisko występowania stewii to Ameryka Południowa, a w szczególności subtropikalne łąki Paragwaju. Historia zastosowania tej rośliny przez człowieka jest bardzo odległa, znano ją i z powodzeniem wykorzystywano ponad 1500 lat temu. Już bowiem plemiona indiańskie stosowały stewię do słodzenia potraw czy wywarów ziołowych.
Wśród europejskich uczonych jako pierwszy tą rośliną zainteresował się w XVI w. hiszpański botanik Pedro Jaime Esteve i to od jego nazwiska nadano jej obecnie obowiązującą nazwę. Od tego czasu naukowcy podejmowali badania mające na celu dokładne poznanie rośliny i jej właściwości. Okazało się, iż związki odpowiedzialne za niezwykle słodki smak to glikozydy (głównie Steviozyd i Rebaudiozyd-A), chociaż roślina zawiera też wiele innych substancji aktywnych. Niektóre źródła podają niezwykle wysokie wartości słodzące rośliny, co może wynikać z różnych właściwości zawartych w niej substancji, jednak trzeba przyjąć, że wartość średnia to ok. 30-50 krotność słodyczy cukru. Jedna mała, płaska łyżeczka wystarcza do osłodzenia 1 litra wody. Słodycz znajduje się w całej roślinie, jednak jej największa zawartość mieści się w liściach. Przy czym susz jest znacznie bardziej słodki niż świeże ziele.Prowadzone przez naukowców badania dowodzą, iż stewia jest bardzo bezpieczna dla organizmu człowieka. Znacznie zdrowsza od sztucznych słodzików. Doskonale nadaje się dla cukrzyków, gdyż nie podnosi poziomu cukrów we krwi. Nie posiada też kalorii, więc osoby z otyłością z powodzeniem mogą wprowadzić ją do swojej diety. Zawarte w stewii substancje słodzące są odporne na temperatury do ok. 200°C, tak więc mogą być wykorzystywane do pieczenia i gotowania. Nie są też szczególnie wymagające co do pH (przedział 3-9), dlatego można nimi doprawiać marynaty.W trakcie prowadzenia badań, zaczęto odkrywać nowe dobroczynne właściwości stewii, między innymi działanie przeciwbakteryjne oraz przeciwpróchnicze. Jedyną niedogodnością jest dość charakterystyczny, słodzikowaty posmak preparatów ze stewii, za co odpowiada stewiozyd. Można go jednak nieco zneutralizować dodatkiem fruktozy lub kwasu cytrynowego.Niestety, stewia stanowi silną konkurencję dla popularnych sztucznych słodzików, stąd może wynikać jej mała popularność w Europie, gdzie nie jest dopuszczona do powszechnego stosowania jako słodzik, a jedynie suplement diety. Głównym producentem i konsumentem preparatów ze stewii pozostaje Japonia, gdzie dosładza się z jej pomocą nawet napoje dietetyczne typu light.Poznaliśmy nieco wspaniałych właściwości stewii, a ponieważ ciężko będzie nam ją zdobyć w aptece, przejdźmy więc do możliwości jej uprawy w naszych ogrodach. Ze względu na pochodzenie tropikalne, wymagania termiczne rośliny są dość wysokie, gdyż optimum dla wzrostu to ok. 25°C. Roślina w naturze jest wieloletnia, jednak w naszym klimacie należy traktować ją jako jednoroczną. Jedynie wtedy, kiedy mamy możliwość przechowania przez okres zimy w cieplejszych pomieszczeniach, uda się korzystać z jej walorów przez kolejne lata.Pomieszczenie do przechowywania zimowego powinno być widne, o temp. ok. 10°C. Nie należy też w tym okresie zbyt intensywnie rośliny podlewać. Stewia nie ma natomiast wielkich wymagań glebowych, ważne jedynie, żeby podłoże było z lekkim odczynem kwaśnym. Nie lubi też stanowisk podmokłych lub suchych, najlepiej jeśli będzie to lekka, przepuszczalna, ale jednak wilgotna gleba. Potrzebuje również stanowiska słonecznego i nieco osłoniętego przed wiatrem (delikatne gałązki mogą zostać uszkodzone).Rozmnażanie odbywa się za pomocą nasion (dostępnych w sklepach) lub pobranych jesienią sadzonek zielnych. Nasiona mają słabą siłę kiełkowania, więc lepiej wysiać ich nieco więcej. Do gruntu wysadzamy sadzonki dopiero, gdy gleba jest już dostatecznie ciepła i nie ma ryzyka przymrozków, czyli pod koniec maja. Sugerowany rozstaw od ok. 60 cm x 10 cm do 70 cm x 25 cm. Stewia rośnie w formie krzewinki na wysokość ok. 50-80 cm., chociaż zdarzają się też i wyższe egzemplarze. Warto raz w miesiącu uszczykiwać końcówki pędów, co pozwoli roślinie bardziej się rozkrzewić. Stewia ma stosunkowo płytki system korzeniowy, a ponieważ nie znosi przesuszania, podłoże wokół niej warto ściółkować.Zbiór należy prowadzić najpóźniej, jak to możliwe, jednak koniecznie przed zakwitnięciem. Wtedy właśnie zawartość cukrów jest najwyższa. Stewia jest rośliną dnia krótkiego i swoje kwitnięcie rozpoczyna jesienią. Kiedy już zakwitnie, zawartość cukrów gwałtownie spada, a zebrany materiał nabiera posmaku goryczki. Zbieramy więc rośliny zazwyczaj pod koniec września lub na początku października, ścinając pędy ok. 10-15 cm. nad podłożem.Świeże liście stewii można dodawać do sałatek. Liście można też wysuszyć i sproszkować.Kiedy uznamy, że nasz ogród nie jest jednak właściwym miejscem do wzrostu i rozwoju stewii, możemy się pokusić o hodowlę doniczkową, ale wtedy również należy pamiętać o dobrym drenażu i pilnowaniu wilgotności podłoża. Oczywiście nie może jej też zabraknąć odpowiedniej ilości słońca.
zawsze dajemy jakieś gratisy nasionka a do większych zamówień sadzonki
