W niniejszym podręczniku, przygotowanym przez zespół pracowników naukowych SGH i UW, przedstawiono metody analizy ilościowej społecznych skutków procesów ekonomicznych i demograficznych oraz polityki państwowej. Intencją autorów było ukazanie, statystyki społecznej jako elementu systemu instytucji publicznych, ze szczególnym uwzględnieniem Polski i Unii Europejskiej. Wszystkie omawiane zagadnienia będą ilustrowane empirycznymi przykładami zaczerpniętymi z polskiej praktyki gospodarczej, w uzasadnionych przypadkach z odniesieniami do danych Eurostatu.
Spis treści
Rozdział 1. Statystyczne badanie zjawisk społecznych
1.1. Wprowadzenie
1.2. Statystyka społeczna w pracach instytucji ponadpaństwowych
1.2.1. Organizacje międzynarodowe
1.2.2. Ogólna koncepcja systemu statystyki społecznej Unii Europejskiej
1.2.3. Zalecenia Eurostatu w sprawie wskaźników społecznych
1.3. Podstawowe rodzaje informacji statystycznej występujące w Unii Europejskiej
1.4. Zapotrzebowanie na statystykę społeczną na poziomie europejskim
1.5. Źródła danych w statystyce społecznej
1.5.1. Źródła danych i metody ich zbierania
1.5.2. Warunki porównywalności danych między krajami
1.6. Statystyka regionalna
1.6.1. Uwagi wstępne
1.6.2. "Przewodnik statystyki regionalnej"
1.6.3. Klasyfikacja terytorialna regionów na różnych poziomach
1.6.4. Nomenklatura Statystycznych Jednostek Terytorialnych - klasyfikacja NUTS
1.6.5. Metody oceny parametrów dla małych obszarów
1.7. Ocena jakości wyników - prace Eurostatu
1.7.1. Definicja jakości danych Eurostatu
1.7.2. Rodzaje błędów w badaniach statystycznych
Rozdział 2. Podstawowe badania społeczne statystyki publicznej w Polsce
2.1. Statystyka społeczna w Polsce do 1989 r.
2.2. Podstawowe badania społeczne w Polsce w okresie transformacji oraz prace nad ich harmonizacją ze standardami UE
2.3. Spisy ludności i badania demograficzne
2.4. Rejestry administracyjne jako źródła danych statystycznych
2.5. Badania budżetów gospodarstw domowych
2.6. Badania aktywności ekonomicznej ludności (BAEL)
2.7. Badania warunków życia
2.7.1. Badania warunków życia w latach 1[zasłonięte]997-20
2.7.2. Badanie dochodów i warunków życia (EU-SILC)
2.7.3. Badanie EU-SILC w Polsce
2.8. Badania zdrowia ludności
2.8.1. Pierwsze badania zdrowia ludności w Polsce
2.8.2. Badanie stanu zdrowia ludności Polski w 2004 r.
2.9. Badanie wykorzystania czasu
2.9.1. Dotychczasowe badania wykorzystania czasu w Polsce
2.9.2. Badanie wykorzystania czasu w latach 2[zasłonięte]003-20
2.10. Inne badania społeczne
Rozdział 3. Zmiany demograficzne - pomiar procesów i ocena skutków społeczno-ekonomicznych
3.1. Podstawowe procesy demograficzne - definicje, źródła danych, pomiar
3.2. Struktury demograficzne ludności
3.2.1. Struktura ludności według płci i wieku
3.2.2. Struktura według stanu cywilnego
3.2.3. Struktury ludności według miejsca zamieszkania
3.3. Zmiany procesu reprodukcji ludności - wybrane syntetyczne mierniki natężenia procesu
3.4. Rodność i płodność populacji
3.5. Umieralność i trwanie życia
3.6. Analiza rodzin i gospodarstw domowych
3.7. Przemiany demograficzne w Polsce w latach 1[zasłonięte]989-20 i ich konsekwencje demograficzne, ekonomiczne i społeczne
3.7.1. Płodność i zawieranie małżeństw
3.7.2. Trwanie życia i umieralność
3.7.3. Starzenie się ludności i zasobów pracy
Rozdział 4. Poziom i jakość życia
4.1. Badanie społecznych efektów zmian gospodarczych
4.2. Podstawowe kategorie badawcze
4.2.1. Diagnozowanie potrzeb jednostkowych i społecznych
4.2.2. Przedmiot badań
4.2.3. Jednostki obserwacji statystycznej
4.2.4. Wskaźniki i mierniki społeczne
4.2.5. Pomiar stopnia zaspokojenia potrzeb
4.3. Wybrane wyniki ogólnopolskich badań empirycznych poziomu i jakości życia gospodarstw domowych w Polsce w latach 1[zasłonięte]994-20
Rozdział 5. Dochód i konsumpcja
5.1. Mierniki zamożności gospodarstw domowych
5.1.1. Dochód bieżący i wydatki konsumpcyjne
5.1.2. Porównywalność dochodów i konsumpcji między gospodarstwami domowymi: skale ekwiwalentności
5.2. Metody analizy rozkładu dochodów i wydatków
5.2.1. Wprowadzenie
5.2.2. Rozkłady kwantylowe
5.2.3. Krzywa Lorenza i indeks Giniego
5.2.4. Ekstymacja funkcji gęstości i dystrybuanty dochodów
5.3. Zachowanie konsumenta i pomiar zamożności
5.3.1. Wpływ struktury wydatków na zmiany kosztów utrzymania
5.3.2. Krzywe Engla jako narzędzie analizy postępowania konsumenta
5.3.3. Obliczanie skal ekwiwalentności za pomocą oszacowań kompletnego modelu popytu
5.4. Wybrane analizy dochodów i konsumpcji w latach 1[zasłonięte]990-20 w Polsce
Rozdział 6. Rynek pracy
6.1. Aktywność zawodowa - podstawowe definicje i źródła informacji
6.2. Metody analizy aktywności zawodowej ludności
6.3. Analiza aktywności zawodowej ludności
6.4. Metody analizy zmiany zatrudnienia i struktur zatrudnienia ludności
6.5. Bezrobocie - pomiar, analizy nierówności wobec bezrobocia
6.6. Migracje zarobkowe i ich skutki dla rynków pracy
6.7. Rynek pracy w Polsce w latach 2[zasłonięte]000-20 a Europejska Strategia Zatrudnienia
Rozdział 7. Zdrowie i jego ochrona
7.1. Przemiany w sferze zdrowotności i długości trwania życia
7.2. Determinanty stanu zdrowia
7.3. Pomiar i ocena stanu zdrowia populacji
7.3.1. Pomiar zachorowalności i chorobowości
7.3.2. Pomiar funkcjonalnej sprawności
7.3.3. Pomiar długości i jakości życia w zdrowiu
7.3.4. Pomiar jakości życia uwarunkowanej stanem zdrowia
7.3.5. Pomiar i ocena zdrowia - propozycje na przyszłość
7.4. Wybrane aspekty oceny sytuacji zdrowotnej ludności w Polsce w latach 1[zasłonięte]996-20 na podstawie ankietowych badań stanu zdrowia
7.4.1. Samoocena stanu zdrowia populacji
7.4.2. Występowanie długotrawałych problemów zdrowotnych
7.4.3. Występowanie chorób przewlekłych
7.4.4. Sprawność niektórych narządów oraz poziom samoobsługi u osób dorosłych
7.4.5. Samopoczucie psychofizyczne i ocena jakości życia
Rozdział 8. Gospodarowanie czasem
8.1. Cel i istota badań gospodarowania czasem
8.1.1. Cele badań budżetów czasu
8.1.2. Czas jako czynnik gospodarowania
8.2. Badanie budżetów czasu w Polsce w świetle badań europejskich
8.2.1. Organizacja badania
8.2.2. Kategorie grupowania czynności w badaniu budżetu czasu
8.2.3. Sposób analizy budżetów czasu
8.3. Wycena wybranych elementów gospodarowania czasem
8.3.1. Wycena wartości prac wykonywanych w gospodarstwie domowym
8.3.2. Wycena czasu wolnego
8.4. Gospodarowanie czasem w Polsce w latach 2[zasłonięte]003-20
Rozdział 9. Ubóstwo i nierówności
9.1. Ubóstwo - problemy, definicje
9.1.1. Istota ubóstwa
9.1.2. Sposób pojmowania ubóstwa
9.1.3. Sposób pomiaru ubóstwa
9.1.4. Kryteria ubóstwa
9.1.5. Wymiar czasowy ubóstwa
9.2. Metody identyfikacji ubogich
9.2.1. Metody wyznaczania granicy ubóstwa
9.2.1.1. Metoda potrzeb podstawowych
9.2.1.2. Metoda wskaźnika wydatków żywnościowych
9.2.1.3. Metoda stałej części mediany lub średniej arytmetycznej dochodów
9.2.1.4. Metoda kwantyla rozkładu dochodów
9.2.1.5. Podejście subiektywne
9.2.1.6. Oficjalne linie (granice) ubóstwa
9.2.2. Metody identyfikacji ubogich w ujęciu wielowymiarowym
9.3. Metody analizy ubóstwa i nierówności
9.3.1. Pomiar zasięgu, głębokości, dotkliwości i intensywności ubóstwa
9.3.2. Dekompozycja zmian odsetka gospodarstw domowych ubogich
9.3.3. Pomiar stopnia zagrożenia ubóstwem
9.3.4. Współwystępowanie różnych wymiarów ubóstwa
9.3.5. Pomiar nierówności
9.3.6. Ocena trwałości ubóstwa
9.3.7. Analiza determinant ubóstwa
9.4. Praktyka pomiaru ubóśtwa
9.4.1. Badania ubóstwa w Polsce
9.4.2. Ubóstwo i nierówności w Polsce w latach 2[zasłonięte]000-20
9.4.2.1. Charakterystyka danych
9.4.2.2. Założenia analizy
9.4.2.3. Zasięg, natężenie i intensywność ubóstwa oraz niedostatku
9.4.2.4. Nierówności rozkładu dochodów
9.4.2.5. Trwałość ubóstwa i niedostatku
Rozdział 10. Koszty utrzymania
10.1. Założenia wykorzystania indeksów w analizie dynamiki procesów i zjawisk społecznych
10.2. Inflacja a koszty utrzymania
10.2.1. Podstawowe definicje i pojęcia
10.2.2. Ogólne zasady konstrukcji indeksu cen towarów i usług oraz indeksu cen towarów i usług konsumpcyjnych
10.3. Praktyka szacunku wskaźników cen towarów i usług konsumpcyjnych (kosztów utrzymania)
10.3.1. Rys historyczny
10.3.2. Aktualne rozwiązania praktyczne Głównego Urzędu Statystycznego
10.3.3. Zastosowania wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych
10.4. Zmiany cen towarów i usług konsumpcyjnych w Polsce w ostatnim dziesięcioleciu
10.5. Uwagi końcowe
