OPIS PRZEDMIOTU

Sprzęgła, skrzynki biegów,
wały i półosie napędowe

Opis:
Bogato ilustrowany podręcznik przedstawiający budowę, działanie i wykrywanie niesprawności sprzęgieł, skrzynek biegów oraz wałów i półosi napędowych stosowanych w pojazdach samochodowych (osobowych, ciężarowych i autobusach). Opisano m.in. różne rodzaje sprzęgieł i ich układów sterowania, mechaniczne, automatyczne, półautomatyczne i zautomatyzowane skrzynki biegów samochodów osobowych i ciężarowych, napęd wszystkich kół w samochodach osobowych, skrzynki rozdzielcze samochodów ciężarowych, przekładnie główne, mosty napędowe i zwalniacze, wały napędowe i półosie napędowe. Uwzględniono najnowsze rozwiązania konstrukcyjne, np. dwusprzęgłowe zautomatyzowane, siedmiobiegowe automatyczne oraz automatyczne bezstopniowe skrzynki biegów. Przejrzyste ilustracje bardzo ułatwiają zrozumienie treści.

Odbiorcami podręcznika są przede wszystkim studenci wydziałów mechanicznych wyższych uczelni o specjalności samochodowej, uczniowie średnich szkół o profilu samochodowym, inżynierowie i technicy zaplecza technicznego motoryzacji oraz wszyscy zainteresowani tą tematyką. Jeśli zatem chcesz poznac budowę, działanie, oraz sposoby diagnozowania i usuwania usterek zespołu układu napędowego, to sięgnij po ten bogoato ilustrowany podręcznik.

Spis treści:
Słowo wstępne 12

Nowe rozwiązania w układzie przeniesienia napędu w samochodzie stawiają przed machanikami i mistrzami w zawodach motoryzacyjnych ogromne wymagania w zakresie wiedzy i umiejętności w tej dziedzinie.

W układzie napędowym skrzynka biegów jest niejako pośrednikiem pomiędzy silnikiem i jezdnią. Często także, dopasowując się do charakterystyki momentu obrotowego, umożliwia zmniejszenie żyżycia paliwa przez silniki spalinowe.

Zestawienie tematyki dotyczącej sprzęgieł, skrzynek biegów oraz wałków i półosi napędowych w jednej książce wynika z ich wzajemnego oddziaływania, szczególnie z punktu widzenia poszukiwania i diagnozowania usterek, oraz z nowych przepisów egzaminacyjnych. Znajomośc i uwzględnienie współpracy zespołów przeniesienia napędu pozwala na pragmatyczne postepowanie w przypadku naprawy samochodu. Jest to wymóg, którym musi się kierować mistrz w zakłądzie naprawczym. W podręczniku przedstawiono praktyczne sposoby diagnozowania i usuwania usterek.

Autorzy dziękują firmom, które udostępniły im dokumentację techniczną oraz pozwoliły na publikację zdjęć i rysunków, zamieszczonych w tej książce.

Werner Micknass
Rainer Popiol
Axel Sprenger


Część A Sprzęgła (Werner Micknass) 13

1. Tarczowe sprzęgła cierne 14
1.1. Zadania zespołu sprzęgła
1.2. Budowa sprzęgła
1.3. Funkcje sprzęgła
1.4. Pozostałe elementy zespołu sprzęgła
1.4.1. Koło zamachowe
1.4.2. Łożysko prowadzące
1.4.3. Tarcza sprzęgła
1.4.4. Zespół dociskowy
1.4.5. Łożysko wyciskowe
1.4.6. Tuleja prowadząca
1.4.7. Widełki wyłączające
1.4.8. Wałek wyłączania
1.4.9. Mechaniczne wyłączanie sprzęgła
1.4.10. Hydrauliczne wyłączanie sprzęgła
1.4.11. Pedał sprzęgła

2. Teoria sprzęgieł 25
2.1. Moment obrotowy przenoszony przez sprzęgło
2.2. Ruszanie z miejsca
2.3. Czas włączania
2.4. Nacisk jednostkowy
2.5. Trwałość
2.6. Obliczanie sprzęgieł

3. Zespół dociskowy sprzęgła 33
3.1. Elementy składowe
3.1.1. Tarcza dociskowa
3.1.2. Sprężyny płytkowe
3.1.3. Sprężyna talerzowa
3.1.4. Pierścienie oporowe
3.1.5. Oprawa tarczy dociskowej
3.2. Rodzaje i budowa zespołów dociskowych
3.2.1. Sprzęgło jednotarczowe ze śrubowymi sprężynami dociskowymi
3.2.2. Sprzęgło jednotarczowe ze sprężyną talerzową
3.2.2.1. Rozwiązanie standardowe
3.2.2.2. Zespół dociskowy ze sprężynami płytkowymi łączonymi w trójkąt
3.2.2.3. Zespół dociskowy ze sprężystymi wieszakami
3.2.2.4. Zespół dociskowy ze sprężyną oporową
3.2.2.5. Sprzęgło SAC firmy LuK
3.2.2.6. Sprzęgło Low-Lift
3.3.2.7. Sprzęgło ciągnięte ze sprężyną talerzową
3.2.2.8. Sprzęgło LuK TS
3.2.3. Sprzęgło dwutarczowe
3.2.3.1. Sprzęgło dwutarczowe samochodu osobowego
3.2.3.2. Sprzęgło dwutarczowe samochodu ciężarowego

4. Tarcza sprzęgła 53
4.1. Wprowadzenie
4.2. Okładziny cierne
4.2.1. Wiadomości ogólne
4.2.2. Okładziny cierne organiczne
4.2.3. Okładziny cierne nieorganiczne
4.3. Sprężynowanie okładzin
4.3.1. Wiadomości ogólne
4.3.2. Sprężynowanie proste
4.3.3. Sprężynowanie podwójne
4.3.4. Sprężynowanie płytkowe
4.3.5. Sprężynowanie z blachami pośrednimi
4.4. Tłumik drgań skrętnych
4.4.1. Wiadomości ogólne
4.4.2. Dwustopniowy tłumik drgań z prostym elementem ciernym
4.4.3. Dwustopniowy tłumik drgań z pierścieniami ciernymi
4.4.4. Dwustopniowy tłumik drgań z osobnym tłumikiem wstępnym
4.4.5. Dwustopniowy tłumik drgań ze zintegrowanym tłumikiem wstępnym i zmiennym tarciem
4.5. Piasty i ich profile

5. Charakterystyki sprzęgieł 68
5.1. Wykres siły docisku
5.2. Wykres odsuwania tarczy dociskowej
5.3. Wykres siły wyłączania
5.4. Charakterystyka tłumika drgań skrętnych
5.5. Charakterystyka sprężynowania okładzin ciernych
5.6. Wykresy sił

6. Łożysko wyciskowe 75
6.1. Wiadomości ogólne
6.2. Łożysko wyciskowe uchylne
6.3. Łożysko wyciskowe prowadzone centralnie
6.4. Łożysko wyciskowe samośrodkujące
6.5. Powierzchnie czołowe łożyska wyciskowego

7. Układy sterowania sprzęgieł 80
7.1. Mechaniczne sterowanie i automatyczna regulacja sprzęgła
7.2. Hydrauliczne sterowanie sprzęgła
7.2.1. Pompa sprzęgła ze zbiornikiem wyrównawczym
7.2.2. Wyprzęgnik sprzęgła

8. Rozwiązania specjalne 85
8.1. Dmumasowe koło zamachowe
8.2. Sprzęgło z wykorzystaniem masy wirującej
8.3. Elektroniczne sterowanie sprzęgła (EKM / EKS)
8.4. Sprzęgło elektromagnetyczne proszkowe
8.5. Sprzęgło lepkościowe

9. Diagnozowanie i przyczyny usterek 101
9.1. Objawy nieprawidłowej pracy
9.2. Poszukiwanie usterek
9.3. Przyczyny usterek

10. Wskazówki montażowe 122

11. Narzędzia specjalne 124


Część B Skrzynki biegów (Axel Sprenger) 133

12. Mechaniczne skrzynki biegów 134
12.1. Wiadomości ogólne
12.1.1. Warunki pracy
12.1.2. Prędkość obrotowa
12.1.3. Moment obrotowy
12.1.4. Przełożenia
12.2. Budowa mechanicznych skrzynek biegów
12.2.1. Ogólna klasyfikacja skrzynek biegów
12.2.2. Współosiowe skrzynki biegów
12.2.3. Niewspółosiowe skrzynki biegów
12.2.4. Skrzynki biegów z kołem przesuwnym
12.2.5. Skrzynki biegów ze sprzęgłami kłowymi
12.3. Skrzynki biegów synchronizowane
12.3.1. Synchronizatory
12.3.2. Mechanizmy wybierania biegów
12.3.3. Zabezpieczenia mechanizmów zmiany biegów
12.4. Skrzynki do zblokowanego napędu przedniego lub tylnego
12.5. Skrzynki biegów samochodów użytkowych
12.5.1. Skrzynki biegów firmy Zahnradfabrik
12.5.2. Elektroniczno-pneumatyczne sterowanie (EPS) skrzynki biegów
12.6. Przystawki odbioru mocy skrzynek biegów samochodów użytkowych
12.6.1. Wiadomości ogólne
12.6.2. Blokowanie biegów
12.7. Trudności ze zmianą biegów i uszkodzenia synchronizatorów
12.8. Usterki – przyczyny i usuwanie
12.9. Materiały smarne do samochodów osobowych i użytkowych
12.10. Ilustracje uszkodzeń elementów skrzynek biegów
12.10.1. Uszkodzenia obudowy
12.10.2. Uszkodzenia wałków
12.10.3. Uszkodzenia kół zębatych
12.10.4. Uszkodzenia łożysk
12.10.5. Uszkodzenia synchronizatorów
12.11. Ważniejsze wzory i definicje

13. Automatyczne skrzynki biegów 202
13.1. Wiadomości ogólne
13.1.1. Skrzynki całkowicie automatyczne
13.1.2. Hydrauliczne przeniesienie mocy
13.2. Sprzęgła i przekładnie hydrokinetyczne
13.2.1. Sprzęgło hydrokinetyczne
13.2.2. Przekładnia hydrokinetyczna
13.2.3. Sprzęgło blokujące przekładni hydrokinetycznej
13.2.4. Sprzęgło blokujące z regulowanym poślizgiem
13.3. Pompa oleju
13.4. Mechanizm wolnego koła
13.5. Przekładnia planetarna
13.5.1. Wiadomości ogólne
13.5.2. Prosta przekładnia planetarna
13.5.3. Szeregi planetarne
13.5.4. Przełączanie przekładni planetarnej
13.6. Budowa i przepływ mocy skrzynki biegów 5HP18 firmy ZF
13.7. Zespół hydrauliczny
13.7.1. Wiadomości ogólne
13.7.2. Hydrauliczne sterowanie skrzynki biegów
13.7.3. Funkcja kick-down
13.7.4. Hydrauliczne urządzenie sterujące, zespół zaworów
13.8. Położenia dźwigni wyboru biegów i programy zmiany biegów
13.9. Blokada parkowania
13.10. Sterowanie elektroniczno-hydrauliczne skrzynki biegów 4HP22EH firmy ZF
13.11. Adaptacyjne sterowanie skrzynki biegów (AGS)
13.12. Układ Shift-Lock
13.13. Sześciobiegowa stopniowa automatyczna skrzynka biegów 6HP26
13.13.1. Wiadomości ogólne
13.13.2. Sterowanie sprzęgła blokującego przekładni hydrokinetycznej
13.13.3. Zautomatyzowana blokada parkowania
13.13.4. Moduł Mechatronic
13.13.5. Programy zmiany biegów
13.14. Automatyczne skrzynki biegów samochodów terenowych
13.15. Wskazówki obsługowe
13.16. Siedmiobiegowa automatyczna skrzynka biegów

14. Bezstopniowe automatyczne skrzynki biegów CVT 248
14.1. Wiadomości ogólne
14.2. Bezstopniowa automatyczna skrzynka biegów Multitronic
14.3. Działanie automatycznej bezstopniowej skrzynki biegów
14.4. Przykłady uszkodzeń automatycznych skrzynek biegów
14.4.1. Uszkodzenia elementów połączeń ciernych
14.4.2. Uszkodzenia pomp oleju

15. Półautomatyczne skrzynki biegów 263
15.1. Wiadomości ogólne
15.2. Funkcje przekładni hydrokinetycznej (WSK)

16. Zautomatyzowane skrzynki biegów samochodów osobowych 268

17. Zautomatyzowane skrzynki biegów samochodów użytkowych 271
17.1. Wiadomości ogólne
17.2. Elektroniczno-pneumatyczny układ sterowania EPS
17.3. Zautomatyzowany preselekcyjny układ sterowania AVS

18. Dwusprzęgłowe skrzynki biegów 277

19. Napęd wszystkich kół w samochodach osobowych 280
19.1. Odłączalny napęd wszystkich kół
19.2. Stały napęd wszystkich kół
19.3. Mechanizmy różnicowe międzykołowe samoblokujące
19.4. Sprzęgło lepkościowe (blokada lepkościowa)
19.5. Samoblokujący mechanizm różnicowy typu Torsen
19.6. Sprzęgło Haldex
19.7. Międzyosiowe mechanizmy różnicowe
19.8. Rozdział momentu obrotowego we współczesnych samochodach terenowych z napędem wszystkich kół (SUV)

20. Skrzynki rozdzielcze samochodów ciężarowych 300
20.1. Jednobiegowe skrzynki rozdzielcze
20.2. Dwubiegowe skrzynki rozdzielcze

21. Przekładnie główne i półosie napędowe 306
21.1. Rodzaje i działanie przekładni głównych
21.1.1. Linie zębów przekładni stożkowych
21.1.2. Zmiana kierunku przeniesienia napędu
21.1.3. Zmniejszenie prędkości obrotowej wału napędowego
21.1.4. Zadanie mechanizmu różnicowego
21.1.5. Regulacja i pomiary przekładani stożkowych
21.1.6. Ustawianie prawidłowego obrazu współpracy kół
21.1.7. Metody pomiaru i regulacji przekładni stożkowych
21.1.8. Szlifowanie zębów stożkowych metodą CBN
21.2. Walcowe przekładnie główne

22. Osie sztywne i kierowane 317
22.1. Mosty napędowe ze zwolnicami obiegowymi
22.2. Mosty napędowe portalowe

23. Zwalniacze 321
23.1. Zwalniacze elektromagnetyczne
23.2. Zwalniacze hydrodynamiczne
23.2.1. Zwalniacze bocznikowe
23.2.2. Zwalniacze szeregowe
23.3. Układy sterowania zwalniaczy

24. Holowanie i pchanie samochodów z punktu widzenie układu napędowego 330


Część C Wały i przeguby (Rainer Popiol) 333

25. Wiadomości podstawowe 334
25.1. Zadania wałów przegubowych
25.2. Historia
25.3. Układy napędowe
25.4. Podstawy teoretyczne
25.4.1. Prędkości kątowe
25.4.2. Kąt załamania przegubu
25.4.3. Wzajemne usytuowanie wałów przegubowych
25.4.3.1. Układ typu „Z”
25.4.3.2. Układ typu „W”

26. Wały napędowe 342
26.1. Budowa wału napędowego
26.2. Wał napędowy z dwoma przegubami
26.3. Wał napędowy z trzema przegubami
26.4. Montaż wałów napędowych
26.4.1. Wyważanie
26.4.2. Smarowanie
26.5. Łożyska pośrednie

27. Półosie napędowe 348
27.1. Budowa półosi
27.1.1. Budowa półosi w samochodach
z przednim napędem
27.1.2. Budowa osi samochodów z tylnym napędem
27.2. Półosie z tłumikiem drgań
27.3. Półosie z drążonymi wałami
27.4. Półosie z wałem środkowym

28. Przeguby 354
28.1. Przeguby krzyżakowe
28.2. Przeguby synchroniczne
28.2.1. Przeguby bez kompensacji wzdłużnej
28.2.1.1. Przegub kulowy bez kompensacji wzdłużnej
28.2.1.2. Przegub trójramienny ustalony (Tripod)
28.2.2. Przeguby z kompensacją wzdłużną
28.2.2.1. Przegub kulowy
28.2.2.2. Przegub trójramienny
28.2.3. Przeguby szybkobieżne
28.3. Przeguby elastyczne
28.3.1. Przegub firmy SGF
28.3.2. Przegub firmy Goertze
28.3.3. Przegub firmy Toyota

29. Osłony elastyczne 363
29.1. Budowa osłon elastycznych
29.1.1. Osłony przegubów bez kompensacji wzdłużnej
29.1.2. Osłony przegubów z kompensacją wzdłużną
29.1.3. Osłony przegubów szybkobieżnych
29.2. Smarowania przegubów

30. Diagnozowanie usterek 365
30.1. Sprawdzanie synchronicznego wału napędowego
30.2. Oznaki zużycia przegubów synchronicznych
30.3. Diagnozowanie usterek wałów z przegubami krzyżakowymi

31. Wskazówki montażowe 370

32. Regeneracja wałów i półosi napędowych 372

Wykaz źródeł ilustracji 374

kod00