Opracowanie zawiera kompleksową analizę spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych, zarówno aspektów materialnoprawnych (ustalenie pojęcia prawnego), jak i procesowych (ukazanie właściwości postępowań przedsądowych i ochrony cywilnosądowej) w dziedzinie prawa zabezpieczenia społecznego (ubezpieczeń powszechnych i rolniczych oraz zaopatrzenia emerytalnego żołnierzy i funkcjonariuszy). Takie ujęcie nie było dotąd prezentowane w piśmiennictwie, skupiano się bowiem na procedurach prawa ubezpieczeń społecznych. Zdefiniowania spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych dokonano w oparciu o kryterium przedmiotowe, tj. ocenę treści i charakteru socjalnych stosunków prawnych. Przedstawienie właściwości licznych postępowań przedsądowych ma na celu ustalenie, czy możliwe jest wyodrębnienie wspólnego modelu proceduralnego w tych sprawach i określenie jego relacji do postępowania administracyjnego. Uwypuklenie właściwości ochrony cywilnosądowej wynika z tezy o pewnej nieadekwatności niektórych reguł procesu ogólnego do szczególnego (odwoławczego) charakteru postępowania odrębnego.