Spis treści
Wstęp ..................................................................................................................... 9
Rozdział 1. Ekonomiczne i prawne aspekty ochrony środowiska w działalności przedsiębiorstw ...... 16 1.1.
Powiązania działalności gospodarczej ze środowiskiem przyrodniczym ..................................... 16 1.2.
Wartość ekonomiczna środowiska przyrodniczego i sposoby jej wyceny ......................... 27 1.3.
Koncepcja rozwoju zrównoważonego a ochrona środowiska w działalności przedsiębiorstw .. 42 1.4.
Wpływ uregulowań prawnych na obowiązki podmiotów gospodarczych w zakresie ochrony środowiska.. 60 1.5.
Rola instrumentów ochrony środowiska w kształtowaniu wyników działalności przedsiębiorstw ... 71
Rozdział 2. Informacje ekologiczne w zarządzaniu przedsiębiorstwem .................. 81
2.1. Ochrona środowiska w strategii zarządzania przedsiębiorstw .......................... 81
2.2. Sformalizowane systemy zarządzania środowiskowego w podmiotach gospodarczych ..... 98
2.3. Niesformalizowane systemy zarządzania środowiskowego w przedsiębiorstwach ...... 110
2.4. Znaczenie informacji ekologicznych w systemie informacyjnym jednostki gospodarczej .. 117
Rozdział 3. Odwzorowanie skutków zarządzania środowiskowego w systemie rachunkowości przedsiębiorstwa – przegląd koncepcji ............... 135
3.1. Rys historyczny rachunkowości środowiskowej ............................................ 135
3.2. Pojęcie i zakres rachunkowości środowiskowej w świetle badań literaturowych .............................................................................................. 143
3.3. Zadania rachunkowości środowiskowej w systemie rachunkowości przedsiębiorstwa .............. 151
3.4. Objaśnienie podstawowych pojęć z zakresu rachunkowości środowiskowej ....... 155
3.4.1. Rozwój pojęcia kosztów środowiskowych przedsiębiorstwa ............... 155
3.4.2. Aktywa i zobowiązania powstające w relacjach przedsiębiorstwo–środowisko przyrodnicze ........................................ 172
3.5. Raportowanie środowiskowych aspektów działalności jednostek gospodarczych ................... 191
3.6. Rola rachunkowości środowiskowej w zarządzaniu przedsiębiorstwem ......................... 211
Rozdział 4. Rachunkowość środowiskowa w praktyce gospodarczej ................... 237
4.1. Ujęcie zagadnień środowiskowych w rachunkowości przedsiębiorstw wybranych krajów – przegląd badań empirycznych realizowanych na przełomie XX i XXI wieku ... 237
4.2. Przegląd badań empirycznych na temat odzwierciedlenia ochrony środowiska w systemach rachunkowości przedsiębiorstw w Polsce ............... 244
4.3. Metodyka badań własnych .......................................................................... 254
4.3.1. Ustalenie celów realizowanych badań ................................................ 254
4.3.2. Etapy własnych badań ankietowych ................................................... 256
4.3.3. Analiza odzwierciedlenia zagadnień środowiskowych w sprawozdawczości fi nansowej wybranych spółek notowanych na GPW w Warszawie ....................................................................... 265
4.4. Prezentacja i analiza otrzymanych wyników badań ankietowych .................. 269
4.4.1. Ogólna charakterystyka badanych przedsiębiorstw ............................ 269
4.4.2. Rodzaje działań proekologicznych i przyczyny ich podejmowania w ankietowanych podmiotach ... 272
4.4.3. Koszty środowiskowe i ich ujęcie w systemach rachunkowości ankietowanych firm........285
4.4.4. Wnioski z przeprowadzonych badań ankietowych .............................. 305
4.5. Prezentacja i analiza wyników badań dotyczących ujawnień środowiskowych w sprawozdawczości fi nansowej spółek publicznych w Polsce ....................................................................................................... 309
4.5.1. Analiza ujęcia zagadnień środowiskowych w raportach rocznych spółek giełdowych ... 309
4.5.2. Wnioski z przeprowadzonych badań dotyczących ujęcia zagadnień środowiskowych w raportach rocznych spółek giełdowych 316
Rozdział 5. Włączenie aspektów środowiskowych w system rachunkowości przedsiębiorstwa ..................... 321
5.1. Etapy wdrażania rachunkowości środowiskowej .......................................... 321
5.2. Defi nicje i zasady wyceny podstawowych kategorii rachunkowości środowiskowej ... 330
5.3. Klasyfi kacja kategorii i zdarzeń gospodarczych związanych z oddziaływaniem podmiotu na środowisko przyrodnicze .. 340
5.4. Wykorzystanie rachunkowości w zarządzaniu kosztami środowiskowymi .............................. 350
5.5. Ujawnienia środowiskowe w sprawozdawczości fi nansowej podmiotu ........372
Zakończenie ....................................................................................................... 392
Załącznik 1. Wykaz opublikowanych dokumentów zawierających wskazówki i wytyczne dotyczące ujawniania informacji środowiskowych przedsiębiorstwa i ich wykorzystywania w jego procesach zarządzania .......... 401
Załącznik 2. Ankieta wykorzystywana w I etapie badań ...................................... 403
Załącznik 3. Ankieta wykorzystywana w II etapie badań ..................................... 413
Załącznik 4. Wykaz kont na potrzeby rachunkowości środowiskowej ................. 424
Załącznik 5. Rachunek zysków i strat jednostek innych niż banki i zakłady ubezpieczeń uwzględniający szczegółowe informacje środowiskowe .............................................................................................. 432
Załącznik 6. Rachunek przepływów pieniężnych jednostek innych niż banki i zakłady ubezpieczeń uwzględniający szczegółowe informacje środowiskowe – metoda bezpośrednia ........................................ 434
Załącznik 7. Przykładowe sprawozdanie z sytuacji fi nansowej z uwzględnieniem informacji środowiskowych według MSSF . 437
Załącznik 8. Przykładowe sprawozdanie z całkowitych dochodów uwzględniające informacje środowiskowe według MSSF .............................. 439
Bibliografi a .........................................................................................................440
Wykaz nazw i skrótów ........................................................................................ 490
Wykaz tabel ........................................................................................................ 493
Wykaz rysunków ................................................................................................ 497
