 |
| |
SPOŁECZEŃSTWO W OBIEKTYWIE + PŁYTA CD
Redakcja naukowa
Kamilla Biskupska, Paweł Apollo
rok wyd. 2009, stron 147 + płyta CD zawierające cyfrowe fotografie,
oprawa matowa format ok. 20,5 cm x 14,5 cm
Z notatki wydawniczej :
„Społeczeństwo w obiektywie” to zbiór artykułów związanych z szeroką pojętą
naukową refleksją nad wizualnością i obrazem. Teksty te poruszają tematykę związaną
z ontologią i epistemologią obrazu, szczególnie fotografii, ale również miejscem tegoż obrazu
w procesie badawczym ujmowanym z perspektywy nauk społecznych.
Do książki dołączona jest płyta CD, na której znajdują się zdjęcia, obrazujące poruszane
w poszczególnych artykułach zagadnienia.
Książka jest adresowana do przedstawicieli nauk społecznych i humanistycznych,
studentów kierunków socjologia, kulturoznawstwo, dziennikarstwo, pedagogika
zainteresowanych problematyką wizualności. Jednak treść może okazać się interesująca dla każdego,
dla kogo świadome obserwowanie otaczającego społecznego świata stanowi wartość samą w sobie.
Ze wstępu [fragmenty] :
Wśród wynalazków, które zmieniły nieodwracalnie rzeczywistość społeczną i kulturową człowieka,
ważne miejsce — zaraz po wynalazku druku — zajmuje fotografia.
Być może od powstania fotografii rozpoczął się powolny, lecz nieustający proces zmieniania
„człowieka oczytanego" w „człowieka opatrzonego" (używając określeń autorstwa Susan Sontag).
Genezy zainteresowania nauk społecznych wizualnością należy szukać przede wszystkim w przemianach,
jakim nauki te zostały poddane na przestrzeni XX wieku.
Dzięki rozwojowi socjologii interpretatywnej (Max Weber), postulatom fenomenologicznym Alfreda Schü tza,
etnometodologii Harolda Garfinkela czy interakcjonizmowi symbolicznemu Herberta Meada — celem pracy badaczy
stało się pytanie o codzienne, zwykłe praktyki społeczne jednostek, a później o konstruowanie przez jednostki
rzeczywistości społecznej. Zwrócenie uwagi na konwencjonalność świata społecznego otworzyło drogę ku pytaniom
o tę sferę kulturowej działalności człowieka, która do tej pory była uważana za naturalną, przeźroczystą, innymi słowy - obiektywną.
Jednak badacze społeczni dość późno, dopiero w latach osiemdziesiątych XX wieku, zwrócili uwagę na istotność tego,
co w świecie społecznym odbierane jest za pomocą zmysłu wzroku. Jak stwierdzają Grzegorz Pełczyński i Ryszard Vorbrich,
„ten brak zaufania do obrazu i odmawianie mu prawa obecności w dziełach «prawdziwej nauki» był pozostałością kartezjańskiej
wizji procesu poznania — przez rozum, a nie przez zmysły"...
Prace, które składają się na ten tom, są zbiorem takich „cząstkowych odpowiedzi" na pytanie o miejsce fotografii
(jednego tylko elementu z szerokiego spektrum wizualnych aspektów rzeczywistości) w pewnym szczególnym i wąskim ujęciu
- praktyce badawczej socjologa. Rolę, jaką pełnią zdjęcia w zebranych artykułach, można ująć zgodnie z zaproponowaną
przez Krzysztofa Olechnickiego potrójną funkcją tychże: „jako metody, czyli sposobu poznawania rzeczywistości,
jako medium - środka wyrazu, jako przedmiotu - materii badań"
W artykule otwierającym zbiór Łukasz Rogowski rozważa problem związku między rzeczywistością a jej fotograficznym odbiciem.
Zadaje pytanie o reprezentację świata w fotografii, o wpływ kultury wizualnej na rzeczywistość realną i działania ludzi.
Rozważania teoretyczne wzbogaca refleksją nad rodzajami przedstawień wizualnych cielesności.
Interesuje go sposób przedstawiania (czy też kreowania przedstawień) ciała ludzkiego w kontekście śmierci, starości, kalectwa,
ale też wojny czy pornografii amatorskiej.
W kolejnym artykule Anna Gruszka pisze o mapach — o tym, jak (paradoksalnie) nieobiektywne i wybiórcze mogą być
współczesne mapy internetowe — oparte przecież na dokładnych zdjęciach satelitarnych i lotniczych.
Autorka zwraca również uwagę na projekty wirtualne pokazujące alternatywne (wymykające się dominującemu spojrzeniu
przewodnikowo-turystycznemu) ujęcia dwóch miast: Paryża i Poznania.
W następnym artykule, autorstwa Karoliny Boguckiej, tematem przewodnim również jest miasto, lecz tym razem autorkę interesuje
oficjalna, utrwalana na pocztówkach i za pomocą pomników i tablic pamiątkowych, szata ideologiczna miasta.
Bogucka — analizując utrwalone na widokówkach przedstawienia Krapkowic — opisuje zmieniające się w czasie i historycznie
uwarunkowane wyobrażenia co do tego, za pomocą jakich elementów przestrzeni miejskiej należy tworzyć wizytówki miast.
Katarzyna Templin natomiast podejmuje analizę tych elementów przestrzeni miejskiej, które są niezauważalne dla mieszkańców i turystów,
a których istnienie jest dla badacza poznawczo intrygujące. Autorka zwraca szczególną uwagę na przestrzeń półprywatną — element przejścia
między sferą prywatną domu i sferą publiczną ulicy — balkony i ogródki przydomowe.
Z kolei Anna Barska w swoim artykule przedstawia egzotyczny dla polskiego czytelnika świat Maghrebu (obszar Tunezji, Algierii i Maroka).
Korzystając z zapisu fotograficznego utrwalającego życie tamtejszej społeczności, autorka wprowadza nas w świat zarówno uroczystości rodzinnych
i religijnych, jak i życia codziennego mieszkańców Maghrebu.
Kolejny tekst, autorstwa Anny Śliz i Marka S. Szczepańskiego, również zabiera czytelnika w egzotyczną podróż przez ziemie Izraela i Jordanii.
I również w tym tekście wnikliwa obserwacja antropologiczna wsparta jest fotografiami.
Trzy zamykające tom artykuły odbiegają od dominującej w nim tematyki wizualności (w) przestrzeni miasta, proponują inne ujęcie
i rozumienie wizualności przez przedstawicieli nauk społecznych.
Agata Toman i Paweł Apollo posługują się fotografią jako narzędziem dokumentującym obserwację w kontekście analizowanych
przez autorów kategorii — społeczeństwa spektaklu i procesu makdonaldyzacji. W przeprowadzonych badaniach Toman i Apollo
wykorzystali metodę zaproponowaną przez Piotra Sztompkę — matrycę danych wizualnych.
Tekst autorstwa Ewy Podsiadłej dotyczy wizualizowania w mediach masowych stereotypu kobiety, szczególnie w kontekście
starzenia się i cielesności. Autorka zajęła się analizą strony wizualnej prasy poradnikowej skierowanej do kobiet.
W zamykającym tom artykule Kamilla Biskupska traktuje fotografię, szczególnie tę ikoniczną, powszechnie znaną i jednoznacznie
społecznie odczytywaną, jako bodziec wyzwalający narrację podczas wywiadów pogłębionych.
Jednocześnie, na przykładzie zdjęcia obrazującego wprowadzenie stanu wojennego w Polsce, pokazuje, w jaki sposób powstaje pamięć zbiorowa,
a indywidualne wspomnienia ulegają ujednoliceniu...
Do książki dołączona jest płyta CD, na której znajdują się zdjęcia przedstawiające fotografie, obrazujące niektóre wątki artykułów
autorstwa Anny Gruszki, Karoliny Boguckiej, Katarzyny Templin, Anny Barskiej, Anny Śliz i Marka S. Szczepańskiego,
Pawła Apollo i Agaty Toman oraz Kamilli Biskupskiej...
SPIS TREŚCI :
Wstęp
Łukasz ROGOWSKI — Idealne obrazy i zły świat, czyli o kontekstach i granicach wizualnego tworzenia rzeczywistości
Anna GRUSZKA — Mapa — reprezentacja ikonosfery miasta (i świata) w sieci
Karolina BOGUCKA — Wizytówki Krapkowic. Obrazy jako nośniki ideologii
Katarzyna TEMPLIN — Czego w mieście nie widać gołym okiem — fotografia jako metoda w badaniach antropologii codzienności
Anna BARSKA — Inny świat w obiektywie — obrazy Maghrebu
Anna ŚLIZ, Marek S. SZCZEPAŃSKI — Dwa brzegi Jordanu...
Paweł APOLLO, Agata TOMAN — Wizualność makdonaldyzacji. Badanie zmiany społecznej metodami socjologii wizualnej
Ewa PODSIADŁA — Kobiece ciało, starzenie się i prasa poradnikowa. Kilka uwag na temat wizerunku kobiecości w wybranym tytule prasowym
Kamilla BISKUPSKA — Fotografia a pamięć społeczna
KAŻDY OFEROWANY EGZEMPLARZ JEST SPRAWDZANY
W CELU WYKLUCZENIA EWENTUALNYCH
DEFEKTÓW DRUKARSKICH !
ZAPRASZAM DO PRZEJRZENIA PEŁNEJ OFERTY KSIĘGARNI E-KODEKS !!!
W przypadku dodatkowych pytań proszę przesłać wiadomość. |
|
|
|
|
|
