Problematyk;! naszego tomu da się skupić w cztery zespoły tematyczne. Pierwszy z nich dotyczy miast, w szczególności małych miasteczek. Drugi zespół prac zajmuje się chłopstwem w Mnlopuisce mulą. grupą chłopską, tj. rodziną, i większą grupą, tj. gromadą wiejską, Dwie prace zajmują się szlachtą - bądź elitą polityczną Prus Królewskich w XVI v.; bądź szlachtą wielkopolską w XVII stuleciu. Wreszcie do ź^unoj wspólnej kategorii nie da się zaliczyć dwu prac czwartego zespołu, choć jak sądzimy, nie są one mniej istotne od poprzednich, a mianowicie pracy o wzorcu osobowym królowej w Polsce XVI w. i o przestrzennym, funkcjonowaniu-parafii w-XVII stuleciu w Poi-sce.
Nie będziemy opisywać zawartości czy wyników poszczególnych prac - ci, których tematyka zainteresuje, niech sami je przeczytają i ocenią. Natomiast chcielibyśmy uczulić czytelnika na kwestie, które specjalnie miały być wyeksponowane w kolejnych artykułach, przynajmniej w intencji redaktora tomu, a z pewnością w jakimś stopniu zostały postawione i omówione przez autorów.
Nasze uwagi zaczniemy od kwestii ludności chłopskiej w Małopolsce w XV, XVI i XVII w. Przez ostatnie parę dziesiątków lat o chłopstwie pisało się sporo, ale widziano w chłopie jedynie ofiarę wyzysku i krzywdy społecznej, z rządka porywającą się do obrony swych praw — nie dostrzegano natomiast samej społeczności chłopskiej, jej struktury, jej pracy i działań. I o ten obraz społeczności chłopskiej, raz w postaci rodziny, drugi raz gromady chodziło w pracach A. Izydorczyk i B. Kubiak. Warto zaś podkreślić, że w obu wv-
