W podręczniku, przeznaczonym dla pierwszego roku nauczania, opisano podstawy budowy oraz główne zespoły mechaniczne silników spalinowych pojazdów samochodowych. Zagadnienia teoretyczne, dotyczące pracy silnika oraz jego podstawowe parametry konstrukcyjne i eksploatacyjne. Przedstawiono budowę i działanie oraz zasady eksploatacji, obsługi i naprawy głównych zespołów i układów mechanicznych, czyli kadłubów i głowic, układu korbowego i układu rozrządu silników spalinowych. Materiał nauczania bogato zilustrowano przykładami, uwzględniając najnowsze rozwiązania konstrukcyjne silników. Na końcu każdego rozdziału zamieszczono pytania kontrolne umożliwiające uczniowi samoocenę w zakresie opanowania materiału, a w niektórych rozdziałach podano również rozwiązania przykładowych zadań oraz zadania do samodzielnego rozwiązania.
Odbiorcy podręcznika: uczniowie kształcący się w zawodzie technik pojazdów samochodowych, uczniowie szkół o pokrewnym profilu kształcenia, osoby zdobywające kwalifikacje zawodowe w ramach kształcenia pozaszkolnego oraz zajmujące się działalnością praktyczną w zakresie techniki samochodowej.
Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia w zawodach do nauczania zawodu technik pojazdów samochodowych (symbol cyfrowy 311[52]) na poziomie technikum i szkoły policealnej na podstawie opinii rzeczoznawców: prof. dr. hab. Antoniego Smuszkiewicza, mgr. inż. Bogdana Chrupka, prof. nzw. hab. inż. Krzysztofa Pacholskiego, mgr. inż. Roberta Wanica.
Nr dopuszczenia: 04/2009

1. Podstawowe wiadomości o silnikach spalinowych 7
1.1. Historia silników pojazdów samochodowych 7
1.2. Klasyfikacja tłokowych silników spalinowych 9
1.3. Układ konstrukcyjny silnika tłokowego 12
1.4. Parametry konstrukcyjne silnika tłokowego 14
1.5. Zasada działania silnika czterosuwowego i dwusuwowego 17
1.6. Obiegi teoretyczne i rzeczywiste silników spalinowych 22
1.7. Wymiana ładunku w cylindrze 26
1.7.1. Fazy rozrządu silnika czterosuwowego 26
1.7.2. Proces napełniania cylindra 29
1.7.3. Doładowanie silników 32
1.7.4. Proces wylotu spalin 35
1.8. Pytania kontrolne i zadania 36
2. Proces spalania w silnikach 38
2.1. Paliwa silnikowe 38
2.1.1. Benzyny silnikowe 38
2.1.2. Oleje napędowe 43
2.1.3. Paliwa alternatywne 47
2.2. Teoria spalania 56
2.3. Proces spalania w silnikach ZI 61
2.3.1. Przebieg spalania w silnikach ZI 61
2.3.2. Spalanie stukowe i zapłon żarowy 63
2.3.3. Wpływ czynników konstrukcyjnych i eksploatacyjnych na przebieg spalania w silniku ZI 66
2.3.4. Komory spalania silników ZI 70
2.4. Proces spalania w silnikach ZS 74
2.4.1. Przebieg spalania w silnikach ZS 74
2.4.2. Wpływ czynników konstrukcyjnych i eksploatacyjnych na przebieg spalania w silniku ZS 77
2.4.3. Komory spalania silników ZS 81
2.5. Spaliny silnika 87
2.6. Pytania kontrolne 92
3. Parametry pracy i charakterystyki silników 94
3.1. Parametry pracy silnika 94
3.2. Charakterystyki silników 105
3.3. Pytania kontrolne i zadania 116
4. Kadłuby i głowice 118
4.1. Wiadomości wstępne 118
4.2. Materiały i konstrukcja kadłubów 119
4.2.1. Cylindry silników chłodzonych cieczą 122
4.2.2. Cylindry silników chłodzonych powietrzem 126
4.3. Weryfikacja i naprawa kadłubów 129
4.3.1. Ocena szczelności przestrzeni roboczej cylindra 129
4.3.2. Naprawa kadłubów 138
4.4. Konstrukcja głowic 147
4.5. Uszczelnianie połączenia kadłuba z głowicą 153
4.6. Weryfikacja i naprawa głowic 154
4.7. Pytania kontrolne 164
5. Układ korbowy 165
5.1. Budowa układu korbowego 165
5.2. Kinematyka układu korbowego 167
5.3. Siły działające w układzie korbowym 169
5.4. Podstawy wyrównoważenia silników tłokowych 172
5.5. Konstrukcja układu korbowego 175
5.5.1. Tłoki 175
5.5.2. Pierścienie tłokowe 182
5.5.3. Sworznie tłokowe 185
5.5.4. Korbowody 186
5.5.5. Wał korbowy 191
5.5.6. Łożyska główne i korbowe 196
5.5.7. Koła zamachowe 199
5.5.8. Tłumiki drgań skrętnych 205
5.6. Weryfikacja i naprawa elementów układu korbowego 208
5.7. Pytania kontrolne 222
6. Układ rozrządu 224
6.1. Budowa układu rozrządu 224
6.2. Wpływ układu rozrządu na wymianę ładunku w silniku czterosuwowym 229
6.3. Krzywki wałka rozrządu 231
6.4. Konstrukcja, weryfikacja i naprawa elementów układu rozrządu 233
6.4.1. Zawory 233
6.4.2. Sprężyny zaworów 238
6.4.3. Elementy mechanizmu napędu zaworów 242
6.4.4. Popychacze hydrauliczne 243
6.4.5. Wałki rozrządu 250
6.4.6. Napęd wałka rozrządu 253
6.5. Regulacja luzu zaworów 260
6.6. Zmienne fazy rozrządu 264
6.7. Zmienne wzniosy zaworów 267
6.8. Pytania kontrolne 270
Literatura