Nagroda Ministra Transportu za najlepszą książkę
o tematyce transportowej wydaną w roku akademickim 2005/2006.
Podręcznik akademicki poświęcony aktualnym zagadnieniom dotyczącym sektora samochodowego w Unii Europejskiej (UE). Zawiera charakterystykę roli samochodu we współczesnej cywilizacji, wyjaśnienie powiązań poszczególnych dziedzin gospodarki, przemysłu, administracji i usług w zakresie transportu drogowego, analizę ekonomiczną sektora samochodowego UE, opis wspólnotowej regulacji sektora transportu samochodowego z uwzględnieniem różnych czynników i uwarunkowań, a także integracji polskiego transportu samochodowego z systemem transportowym UE.
Odbiorcy: studenci wydziałów transportu oraz kierunków: ekonomika, zarządzanie i logistyka wyższych uczelni.

WSTĘP 7


1. SEKTOR SAMOCHODOWY WE WSPÓŁCZESNEJ CYWILIZACJI 9

1.1. Sfery tworzące współczesny sektor samochodowy 10

1.2. Samochód jako najskuteczniejszy środek realizacji wolności gospodarczej i społecznej 12

1.3. Wiodący produkt epoki przemysłowej 13

1.4. Narzędzie organizacji i jakości życia rodzinnego 16

1.5. Element systemów logistycznych i transportowych 17

1.6. Przedmiot największej produkcji na rynku transportowym 19

1.7. Integrator funkcji przestrzennych i społecznych państw 20

1.8. Czynnik stabilizujący struktury makroekonomiczne 21

1.9. Główny czynnik europejskiej integracji transportu 23

1.10. Atrakcyjność samochodu wobec transportu zbiorowego osób w miastach 26

1.11. Alternatywa dla zanikającego pasażerskiego transportu kolejowego w ruchu regionalnym i lokalnym 27

1.12. Społeczeństwo bez samochodu - utopia czy realna perspektywa? 27


2. ANALIZA ROLI SAMOCHODU W GRZE RYNKOWEJ EUROPEJSKICH PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH 29

2.1. Forum wspólnych i przeciwstawnych interesów w rozwoju sektora samochodowego 29

2.2. Rola przemysłu motoryzacyjnego w rozwoju majątku sektora samochodowego 31

2.3. Wpływ przemysłu paliwowego na eksploatację pojazdów samochodowych 37

2.4. Ekonomika europejskich przedsiębiorstw samochodowych 40

2.5. Systemowa rola operatorów logistycznych i spedytorów 51

2.6. Wykorzystanie usług samochodowych przez organizatorów turystyki. . 52

2.7. Ekonomika europejskiej motoryzacji indywidualnej 55

2.8. Zbiorowy transport samochodowy w miastach 56

2.9. Ekonomika rozwoju i utrzymania europejskiej sieci drogowej 61

2.10. Znaczenie ekonomiczne innowacji i działań rozwojowych w sektorze samochodowym 65

2.11. Ochrona interesów zawodowych i pracowniczych w sektorze samochodowym 67

2.12. Działania konkurencyjnych wobec samochodu środków transportu 69

2.13. Presja ekologiczna na transport samochodowy w UE 71


3. ANALIZA EKONOMICZNA TRANSPORTU SAMOCHODOWEGO UNII EUROPEJSKIEJ 73

3.1. Tendencje w strukturze i funkcjonowaniu rynków samochodowych UE 73

3.2. Uwarunkowania dominacji przewoźników na rynkach samochodowych UE 80

3.3. Struktura podmiotowa sektora transportu samochodowego UE 82

3.4. Produktywność i konkurencyjność przewoźników samochodowych w UE 85

3.5. Operatorzy logistyczni UE 89

3.6. Zyskowność i rentowność firm samochodowych w UE 91

3.7. Problem kosztów zewnętrznych europejskiego transportu samochodowego 94

3.8. Efekty makroekonomiczne, mikroekonomiczne i regionalne działalności transportu samochodowego w UE 99

3.9. Równowaga rozwoju przewozów samochodowych i rozwoju infrastruktury 101

3.10. Rola podmiotów międzynarodowych w rozwoju transportu samochodowego UE 109


4. WSPÓLNOTOWA REGULACJA TRANSPORTU SAMOCHODOWEGO 112

4.1. Celowość i uwarunkowania wspólnej regulacji transportu samochodowego 112

4.2. Ewolucja i skuteczność dotychczasowej polityki regulacyjnej UE w sferze transportu samochodowego 117

4.3. Narodowe systemy regulacyjne transportu samochodowego UE 123

4.4. Dostęp do zawodu przewoźnika samochodowego 126

4.5. Wspólnotowe prawo jazdy 130

4.6. Dodatkowe wymogi w zakresie kwalifikacji kierowców 133

4.7. Świadectwa kwalifikacji zawodowych i zaświadczenia dla kierowcy 135

4.8. Wolność dostępu do międzynarodowych rynków samochodowych 136

4.9. Samochodowe rynki kabotażowe 139

4.10. Regulacje w zakresie czasu pracy w transporcie samochodowym 145

4.11. Dzierżawienie pojazdów z zagranicy bez kierowcy 151

4.12. Ceny usług za przewozy samochodowe 152

4.13. Zasady uczciwej konkurencji 155

4.14. Samochodowe przepisy i normy techniczne 158

4.15. Przepisy i normy ekologiczne transportu samochodowego UE 164

4.16. Wolność tranzytu drogowego w UE 169

4.17. Wspólnotowy Kodeks Celny a systemy karnetów TIR i ATA 175

4.18. Ograniczenia ruchu samochodów ciężarowych w UE 179

4.19. Harmonizacja podatków samochodowych w UE 180

4.20. Ubezpieczenia w transporcie samochodowym UE 185

4.21. Programy wspólnotowe poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego 188

4.22. Umowy drogowe UE z państwami trzecimi 191

4.23. Statystyki transportu samochodowego 192


5. INTEGRACJA POLSKIEGO TRANSPORTU SAMOCHODOWEGO Z SYSTEMEM UNII EUROPEJSKIEJ 195

5.1. Analiza ekonomiczna sektora samochodowego w Polsce 195

5.2. Przygotowanie polskiego transportu samochodowego do akcesji w latach 1990 + 2003 199

5.3. Drogowe postanowienia załączone do Traktatu Akcesyjnego z Aten 207

5.4. Nowe polskie prawo drogowe z lat 1990 + 2005 210

5.5. Ocena skutków akcesji w polskim transporcie samochodowym 217

5.6. Pomoc finansowa UE w zakresie inwestycji drogowych w Polsce 221

5.7. Sektor samochodowy i motoryzacja w polskiej polityce transportowej 224


ZAKOŃCZENIE 229

LITERATURA 231