SCHWEITZER BACH NAJLEPSZA MONOGRAFIA 826 STRON

01-08-2014, 20:18
Aukcja w czasie sprawdzania była zakończona.

Cena kup teraz: 59.99 zł Aktualna cena: 49.99 zł

Użytkownik inkastelacja

numer aukcji: 4447074387

Miejscowość Kraków

Koniec: 01-08-2014 19:45:00

Dodatkowe informacje:
Ujęcie: oprac. syntetyczne
Stan: Używany
Okładka: twarda z obwolutą
Rok wydania (xxxx): 1987

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO SPISU TREŚCI

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO OPISU KSIĄŻKI

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY ZNAJDUJĄCE SIĘ W TEJ SAMEJ KATEGORII

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG CZASU ZAKOŃCZENIA

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG ILOŚCI OFERT

PONIŻEJ ZNAJDZIESZ MINIATURY ZDJĘĆ SPRZEDAWANEGO PRZEDMIOTU, WYSTARCZY KLIKNĄĆ NA JEDNĄ Z NICH A ZOSTANIESZ PRZENIESIONY DO ODPOWIEDNIEGO ZDJĘCIA W WIĘKSZYM FORMACIE ZNAJDUJĄCEGO SIĘ NA DOLE STRONY (CZASAMI TRZEBA CHWILĘ POCZEKAĆ NA DOGRANIE ZDJĘCIA).

PEŁNY TYTUŁ KSIĄŻKI -
AUTOR -
WYDAWNICTWO -
WYDANIE -
NAKŁAD - EGZ.
STAN KSIĄŻKI - JAK NA WIEK (ZGODNY Z ZAŁĄCZONYM MATERIAŁEM ZDJĘCIOWYM) (wszystkie zdjęcia na aukcji przedstawiają sprzedawany przedmiot).
RODZAJ OPRAWY -
ILOŚĆ STRON -
WYMIARY - x x CM (WYSOKOŚĆ x SZEROKOŚĆ x GRUBOŚĆ W CENTYMETRACH)
WAGA - KG (WAGA BEZ OPAKOWANIA)
ILUSTRACJE, MAPY ITP. -
KOSZT WYSYŁKI 10 ZŁ - Koszt uniwersalny, niezależny od ilośći i wagi, dotyczy wysyłki priorytetowej na terenie Polski. Zgadzam się na wysyłkę za granicę (koszt ustalany na podstawie cennika poczty polskiej).

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

SPIS TREŚCI LUB/I OPIS (Przypominam o kombinacji klawiszy Ctrl+F – przytrzymaj Ctrl i jednocześnie naciśnij klawisz F, w okienku które się pojawi wpisz dowolne szukane przez ciebie słowo, być może znajduje się ono w opisie mojej aukcji)

Albert Schweitzer
JAN
SEBASTIAN BACH
POLSKIE WYDAWNICTWO MUZYCZNE
1987
Z serii SYNTEZY
Tytuł oryginału: Joham Sebastian Bach
Przełożyli z niemieckiego
MARIA KURECKA I WITOLD WIRPSZA
Przedmowa: Charles-Marie Widor Posłowie: Bohdan Pociej
Obwolutą, okładkę i kartę tytułową projektował Janusz Wysocki Ilustracje: Archiwum PWM

Spis treści

Od autora................ 6
Przedmowa................ 8
1. ŹRÓDŁA SZTUKI BACHA..........13
Sztuka subiektywna i obiektywna 13.
2. POWSTANIE TEKSTÓW CHORAŁOWYCH.....16
Średniowieczna pieśń religijna 16. Pierwszy śpiewnik 18. Autorzy pieśni protestanckich 19.
3. POWSTANIE MELODII CHORAŁOWYCH......24
Zapożyczenia ze średniowiecza i nowe utwory 24. Zapożyczenia z pieśni świeckiej 25. Koniec okresu twórczego 28.
4. CHORAŁ W NABOŻEŃSTWIE.........31
Organy i śpiew gminy 31. Chór i chorał gminy 33. Osiander
i Hassler 36. Organy kierują śpiewem gminy 37. Śpiew gminy w czasach Bacha 39.
5. PRZYGRYWKI CHORAŁOWE PRZED BACHEM ... 41 Samuel Scheidt 41. Pachelbel, Böhm, Reinken, Buxtehude 42. Bach i jego poprzednicy 46.
6. KANTATY I PASJE PRZED BACHEM......48
Dawna muzyka do Ewangelii 48. Schütz i sztuka włoska 51. Forma tekstu. Pieśń zwrotkowa i madrygał 54. Sztuka Schiitza
57. Sztuka kościelna po Schiitzu 58. Główni przedstawiciele 61. Lubecka muzyka wieczorna 63. Kantaty szkoły północnej 64. Nowa kantata 66. Rozwój pasyj 66. Opera niemiecka 68. Neu-meister i Salomo Franek 71. Nowa forma muzyki pasyjnej 72.
7. OD EISENACH DO LIPSKA..... ; ;. '
Przodkowie 76. Lata dziecięce i chłopięce 77. Arnstadt i Muhl-hausen (1704—07) 78. Weimar (1708—17) 80. Kóthen (1717—23)
81. Podróż do Hamburga (1720) 83. Wybór na kantora przy kościele Sw. Tomasza 84.
8. BACH W LIPSKU............86
Obowiązki kantora 86. Sytuacja finansowa 87. Stosunki
w szkole Sw. Tomasza 88. Nabożeństwo uniwersyteckie 91. ,
Chór i orkiestra 93. Muzyka w nabożeństwach lipskich 95. Pierwszy konflikt z radą 99. Starania o tytuł nadwornego kompozytora 104. Spór z rektorem 105. Pozycja Bacha w lipskim życiu muzycznym 108. Dzieci Bacha i ich losy 109.
9. POSTAĆ, USPOSOBIENIE I CHARAKTER.....113
Uprzejmość i skromność Bacha 113. Stosunek do innych artystów 114. Oszczędność i gościnność Bacha 117. Gospodaiski zmysł Emanuela 118. Portrety Bacha 119. Odnalezienie prochów Bacha 121. Osobowość artystyczna 1P2. Religia Bacha 123.
10. PODRÓŻE ARTYSTYCZNE, KRYTYCY I PRZYJACIELE . 127 Podróże z okresu przed Lipskiem 127. Podróże z czasów lipskich 130. Mattheson i Bach 133. Krjtyka Scheibego 134. Pochwały w prozie i poezji 136. Znajomi i przyjaciele 138.
11. ARTYSTA I NAUCZYCIEL..........140
Ogólne wykształcenie Bacha 140. Muzyczne Towarzystwo Mizlerowskie 141. Transkrypcje dzieł innych kompozytorów 143. Wpływ obcej muzyki na Bacha 145. Wykorzystywanie obcych tematów 146. Bach i budowa organów w jego czasach 148. Klawikord, klawesyn, fortepian 149. Klawesyn lutniowy i viola pomposa 151. Pianista, organista, skrzypek 152. Improwizowanie, rejestrowanie i dyrygowanie 155. Kompozytor przy pracy 156. Uczniowie Bacha 158. Nauka kompozycji 160. Osiągnięcia uczniów 162.
12. SMIERC i ZMARTWYCHWSTANIE.......164
Choroba i śmierć 164. Wspomnienia pośmiertne 165. Dlaczego popadł w zapomnienie 167. Zwrot. Forkel i Rochlitz 173. Zelter
i Goethe 176. Ponowne wykonanie Pasji wg św. Mateusza 177. Następstwa zwycięstwa 178. Mosewius. Przeszkody we właściwej ocenie Bacha 179. Dzieje wielkiego wydania Bacha 181. Biografia Spittty 184. Liszt i Wagner 185. Bach we Francji, Anglii, Włoszech 187. Bach i współczesność 189.
13. UTWORY ORGANOWE...........192
Czas powstania. Dzieła młodzieńcze 192. Preludia i fugi z czasów weimarskich 194. Lipskie preludia i fugi 199. Małe preludia, sonaty, Passacaglia 200. Młodzieńcze przygrywki chorałowe 203. Orgelbüchlein 204. Przygrywki chorałowe do pieśni
katechizmowych 207. Osiemnaście chorałów 209. Paralipome-na 211.
14. INTERPRETACJA UTWORÓW ORGANOWYCH .... 213 Organy bachowskie i współczesne 213. Rejestracja 214. Zmiana manuału 220. Tempo, frazowanie, ozdobniki 225. Fuga organowa i klawesynowa 230. Transkrypcje 231.
15. UTWORY KLAWESYNOWE..........233
Klavierübung 233. Suity francuskie i Angielskie 236. Małe preludia, inwencje, sinfonie 238. Powstanie Wohltemperiertes Klavier 241. Autografy Wohltemperiertes Klavier 243. Duch Wohltemperiertes Klavier 245. Preludia i fugi, fantazje, sonaty
246. Toccaty, capriccia 248.
16. INTERPRETACJA UTWORÓW KLAWESYNOWYCH . . 250 Ozdobniki 250. Klawesyn czy współczesny fortepian 256. Cieniowanie za pomocą dynamiki 258. Frazowanie 266. Akcent
w tematach Bacha 274. Tempo 279. Zakończenie 280.
17. DZIEŁA KAMERALNE I ORKIESTROWE ..... 282 Suity i sonaty na skrzypce solo 282. Polifoniczna gra skrzypcowa w czasach Bacha 285. Suity na wiolonczelą solo 287. Sonaty na klawesyn i skrzypce i ich wykonanie 288. Sonaty na gambę i sonaty na flet 293. Uwertury orkiestrowe 294. Koncerty brandenburskie i ich wykonanie 295. Koncerty klawesynowe 300. Koncerty skrzypcowe 303.
18. DAS MUSIKALISCHE OPFER I KUNST DER FUGE . . 305 Treść Musikalisches Opfer 305. Kanony 308. Zawartość Kunst
der Fuge 309. Los Kunst der Fuge 311.
19. BACH I ESTETYKA............314
Malarstwo dźwiękowe u Bacha. Spitta 315. Bach pomijany 317.
20. MUZYKA POETYCKA I MALARSKA.......320
Sztuka sama w sobie 320. Poezja i malarstwo 322. Poezja i muzyka 323. Powiązanie sztuk w fantazji odbiorcy 325. Nieade-kwatność wyrazu artystycznego 327. O wyjaśnianiu muzyki
328. Poetyckość u Beethovena i Wagnera 330. Malarskość Schuberta, Berlioza i Bacha 332.
21. SŁOWO I D2WIĘK U BACHA.........334
Muzyczne przedstawienie struktury zdania słownego 334. Deklamacja w recytatywach 335. Poetyckość fragmentów chorałowych Bacha 337. Przedstawienie uczuć 340. Bach i muzyka programowa 343. Bachowskie malarstwo dźwiękowe 345. Malarska symbolika dźwięków 349. Język muzyczny Bacha 351.
22. JĘZYK MUZYCZNY CHORAŁÓW . . . . ... . 357
Przedstawianie obrazowe i symboliczne 357. Motywy kroków 360. Motywy błogiego spokoju 363. Motywy bólu 363. Motywy radości 364. Motywy „przemawiające" 366. Chorały „wyraziste" 366.
23. JĘZYK MUZYCZNY KANTAT.........371
Tematy obrazowe 371. Motywy kroków 380. Motyw tumultu
383. Motywy zmęczenia 384. Rytm IZiUJ 386. Rytmy szczęśliwości 390. Motyw przerażenia 394. Motywy bólu 395. Motywy radości 398. Łączenie motywów 402. Na zakończenie 406.
24. KANTATY Z ARNSTADT, MÜHLHAUSEN, WEIMARU
I KÖTHEN...............408
25. KANTATY LIPSKIE Z LAT 1723 I 1724 ...... 428
26. MAGNIFICAT I PASJA WG ŚW. JANA......442
Magnificat 442. Pasje wątpliwe i zaginione 446. Powstanie
i pierwsze wykonanie Pasji wg św. Jana 447. Charakter muzyczny Pasji wg św. Jana 450. Chóry ludu 450. Recytatywy i arie 452. Chór początkowy i końcowy 455.
27. KANTATY Z LAT 1725—1727.........458
28. ODA ŻAŁOBNA I PASJA WG SW. MATEUSZA .... 471 Oda żałobna 471. Tekst Pasji wg św. Mateusza 474. Chóry 477. Recytatywy 479. Arie 481. Tradycje wykonawcze 492.
29. KANTATY Z LAT 1728—1734.........494
30. KANTATY ŚWIECKIE...........513
31. MOTETY I PIEŚNI............538
Powstanie motetów 538. Z akompaniamentem czy bez? 539.
32. ORATORIA...............543
Powstanie i przekazanie Oratorium na Boże Narodzenie 543. Charakter muzyczny 544. Sinfonia i jej wykonanie 546. Skreślenia w Oratorium na Boże Narodzenie 547. Oratorium wielkanocne 547. Oratorium na Wniebowstąpienie (Lobet Gott, nr 11) 548.
33. MSZE................550
Powstanie i przekazanie Mszy h-moll 550. Kyrie i Gloria 552. Credo 554. Sanctus i Osanna 558. Instrumentacja Credo i Con-fiteor 559. Małe msze. Sanctus 560.
34. KANTATY Z OKRESU PO ROKU 1734.......562
35. INTERPRETACJA KANTAT I PASYJ ....-- 598 Frazowanie 598. Akcentowanie 607. Tempo 614. Ozdobniki 617. Dynamika 620. Wykonywanie śpiewu solowego 622. Zastoso-
wanie głosów chłopięcych 624. Wykonywanie chorałów 625. Chóry 626. Instrumentacja 629. Orkiestra bachowska. Smyczki 636. Bachowskie flety, oboje, puzony i cynki 637. Trąbka i róg 639. Właściwa obsada orkiestry bachowskiej 644. Głosy basu generalnego 647. Akompaniament organowy 651. Właściwe dobieranie kantat 654. Przystępna muzyka religijna w kantatach 659.
Posłowie................ 662
Przypisy............... .687
Bibliografia . . . . - -......... 7fi0
Wykaz kantat ..........- ... - 786
Indeks kompozycji Bacha........... 790
Indeks nazwisk . . . . . - -.....- - 811
Spis ilustracji............... 821

Spis ilustracji

J. S. Bach. Portret E, G. Haussmanna, 1746; przed s. tytułową
Po s. 256:
Eisenach
Lipsk
Kościół i szkoła Sw. Tomasza w Lipsku, 1723
Przekrój organów. Ilustracja z L'art du facteur d'orgue Bédosa de Celles, XVIII w.
Młodzieńczy portret Bacha (?)
Pierwsza strona serenady Durchlaucht"ster Leopold, Köthen 1717, autograf. Podwójny tekst wskazuje, że Bach wykorzystał później tę muzykę w kantacie Erhöhtes Fleisch und Blut, 1730
Koncert w kościele Sw. Tomasza w Lipsku, ok. 1700, fragment
Po s. 560:
Karta tytułowa partytury Ody żałobnej, Lipsk 1727, autograf
Strona tytułowa kantaty na wybór rady miejskiej, Gott ist mein König nr 71, Mühlhausen 1708
Koncert muzyki religijnej. Ilustracja I.-C. Dehué, z Leksykonu muzycznego J. G. Walthera (1732)
Strona z kantaty Tönet, ihr Pauken! Erschallet, Trompeten nr 214 Lipsk 1733, autograf
J. S. Bach. Portret anonimowy
Organy G. Silbermanna w dworskim kościele katolickim w Dreźnie
J. S. Bach. Sztych J. G. Kutnera, 1774, wg portretu E. G. Haussmanna,
Dwumanuałowy klawesyn J. S. Bacha, roboty G. Silbermanna

Indeks nazwisk

Adler Guido 52, 334, 696
Adlung Jakob 60, 148, 149, 150 151 717, 718, 719, 747, 761
Agricola Johann Friedrich 148, 149 151, 159, 166, 308, 446, 705, 719
Agricola Martin 51
Ahle Johann Georg 79, 700
Ahle Johann Rudolf 59, 61, 506 700
d'Albert Eugen 231
Albinoni Tommaso 143 [zasłonięte] 161 246, 778
Albrecht Lorenz 143
Alexander, bracia 299, 774
Altnikol Johann Christoph 109 [zasłonięte] 159, 164, 165, 289, 309
Amalia, księżniczka pruska 159 172, 296, 305, 532
Ambroży św. 16
d'Annunzio Gabriele 188
Ansorge Conrad 231
Apel 521, 532
Arnd Johann 124
Arndt Ernst Moritz 23
Aron Piętro 242
Arystoteles 75
Attaignant Pierre 27
August II Mocny, elektor saski król polski 471, 521, 533
August III, elektor saski, król polski 104, 105, 107, 108, 131 [zasłonięte] 371, 520, 521, 526, 530, 533 53ô' 723
Babst Valentin 19, 22
Bach Anna Carolina 172
Bach Anna Magdalena 73, 82, 83,
88, 109, 116, 119, 172, 283, 496, 510, 526, 542, 709, 778, 783 Bach Bernhard, syn J. S. 709 Bach Bernhard, bratanek J. S. 158 Bach Carl Philipp Emanuel 29, 59, 60, 62, 76, 82, 109, 110, 111, 118, 119, 140, 152, 153, 155, 159, 162, 163, 164, 166, 167, 169, 171, 172, 174, 183, 199, 200, 202, 209, 229, 234, 241, 244, 251, 252, 255, 289, 303, 309, 311, 337, 413, 443, 446, 512, 543, 550, 551, 558, 559, 560, 618, 704, 705, 707, 709, 710, 712, 720, 721, 722, 723, 724, 729, 732 749, 762, 778
Bach Christian Gottlieb 709 Bach Christiane Benedicta 709
Bach Christiane Dorothea 709
Bach Christiane Sophie Henriette 709
Bach Christoph 77
Bach Elisabeth, z d. Lämmerhirt 77
Bach Elisabeth Juliane Friederike 112, 709
Bach Ernestus Andreas 709
Bach Ernst 79
Bach Gottfried Heinrich 109, 709
Bach Hans Caspar 77
Bach Heinrich 76
Bach Johann Ambrosius 77
Bach Johann August Abraham 709
Bach Johann Bernhard 117, 159
Bach Johann Christian 111, 119, 169, 709, 710
Bach Johann Christoph, brat Johanna Ambrosiusa 77, 79, 694
Bach Johann Christoph, brat J. S. (z Ohrdruf) 77, 249
Bach Johann Christoph (z Eisenach) 43, 61, 62, 76, 739, 762
Bach Johann Christoph Friedrich 111, 709
Bach Johann Elias 110. 117, 118, 159
Bach Johann Ernst 159
Bach Johann Gottfried Bernhard 82, 111, 710
Bach Johann Jakob 77, 248
Bach Johann Ludwig 117, 129, 159, 714
Bach Johann Michael 43, 62, 76. 80, 694
Bach Johanna Caroline 112, 709
Bach Katharina Dorothea 82, 709
Bach Maria Barbara 80, 82, 709
Bach Regine Johanna 709
Bach Regine Susanna 112, 175, 709
Bach Samuel Anton 159, 348
Bach Sebastian, syn C. Ph. E. 710
Bach Veit 76, 77
Bach Wilhelm Friedemann 82, 83, 109, 110, 116, 119, 124, 130, 131 132, 140, 159, 160, 162, 172, 199, 200, 201, 202, 234, 238, 239, 241. 243, 250, 252, 283, 289, 292, 303, 309, 310, 413, 533, 579, 709, 710, 712, 719, 720, 721, 722 [zasłonięte] 762 783
Bach Wilhelm Friederich Ernst 710
Bader 177
Barblan Otto 311
Barnier Th. 188
Barth Hermann 729
Batka Richard 729
Bäumker Wilhelm 688, 780
Becker August 128
Becker Cornelius 697
Becker Karl Ferdinand 182
Beer Johann 60
Beethoven Ludwig van 29, 122, 156, 169, 175, 181, 182, 185, 236, 245. 265, 289, 298, 319, 324, 325. 329 330, 331, 344, 345, 351, 352, 399, 414, 464, 558, 609, 725 [zasłonięte] 741 748
Bellermann Constantin 127, 714
Benedict Julius 328
Benndorf Friedrich Kurt 707
Berlioz Hector 317, 319 [zasłonięte] 332 333, 346, 465, 505
812
Bernhard Christoph 53 59 62 64
699
Bernhard J. G. 710 Biedermann 523, 524, 535 Birnbaum Johann Abraham 135,
136, 140, 532, 715, 716 Bischoff Hans 738, 740 Bitter Carl Heinrich 184, 244, 709,
710, 711, 712, 720, 721, 729, 762 Böckiin Arnold 322 Böhm Georg 14, 41, 42, 43, 44, 45,
78. 203, 204, 209, 210, 211, 217,
362, 694
Böhme Franz Magnus 689 Bojanowski Paul von 706 Bordes Charles 187 Bouchor Maurice 187 Bouvet Charles 187 Boyvin Jacques 692 Brahms Johannes 45, 163, 183, 185 Breitkopf i Härtel, wydawnictwo
28, 75, 181, 182, 208, 230, 245, 249,
283, 446, 520, 521, 530, 536, 654,
676, 693, 694, 696, 697, 707, 720.
722, 725, 728, 729, 734, 739, 740,
741, 747, 749, 776, 778 Breslau-Schweitzer Helena 665 Bret Gustav 187, 750 Briegel Wolfgang Karl 61 Brockes Barthold Heinrich 73, 74,
448, 475, 754, 756 Brühl Heinrich 533 Brunns Nikolaus 282, 694 Bruyck Karl van 738 Bull Ole 285, 286, 742 Bülow Hans von 258, 280, 722 Bümler Georg Heinrich 167, 723 Bunge Rudolf 706, 713, 720, 737 Burney Charles 162, 169, 171, 213,
723
Busolt 177
Busoni Ferruccio 231, 258, 280 Buxtehude Dietrich 14, 41, 42, 44,
45, 46, 47, 62, 63, 64, 65, 70, 78,
146, 193, 194, 199, 202, 204, 209,
210, 211, 282, 409, 694, 700, 701.
702, 703, 732 Byrd William 701
Caccini Giulio 695 Caldara Antonio 117, 147 Calvisius Sethus 37, 691 Carissimi Giacomo 699 Cart William 729
Cavaillé-Coll Aristide 10, 735
Charlotte Friederica Wilhelmine księżna Anhalt-Köthen 516
Chopin Fryderyk 190
Christian Ludwig, margrabia brandenburski 295
Christian von Sachsen-Weissenfels, książę 139, 513, 514
Christiana Eberhardyna, żona Augusta II 92, 107, 108, 447, 458, 471, 474, 756
Chrysander Friedrich 699
Clairvaux Bernard de 688
Clementi Muzio 243, 269
Clérambault Louis Nicolas 692
Combarieu Jules Leon Jean 318
Commer Franz 693
Corelli Arcangelo 143, 147 [zasłonięte] 289, 731, 742
Costa Alessandro 188
Couperin François 11, 143, 152, 153 169, 237, 677, 682, 692, 746
Cramer Johann Baptist 269
Cranach Lucas 33
Cristofori Bartolomeo 149
Crüger Johann 22, 28
Czerny Karl 269, 738, 740, 741
Dach Simon 688 Dachstein Wolfgang 20 Daistein i Härpfer 736 Dandrieu Jean-François 692 Dannreuther Edward 740 Daquin Louis-Claude 692 David Ferdinand 299, 741 Decius Nikolaus 19, 20, 25 Dehn Siegfried Wilhelm 442 523
728, 729, 761
Devrient Eduard 176, 177, 178, 726 Devrient Thérese 178, 727 Deyling Salomo 86, 97, 107, 108, 725 Didier-Pouget William 325 Dienel Otto 734
Dieskau Karl Heinrich von 533 Dieupart Charles 117 Doles Johann Friedrich 159 170
518, 523, 580, 724 Dörffel Alfred 183, 738, 742 744
769
Douen Emmanuel-Orentin 27 Drese Johann Samuel 81 Drese Johann Wilhelm 81 Düben Karol Gustaw 64 Dübenowie 64
Durandus 67, 701 Dürer Albrecht 174
Eccard Johannes 14, 37 38 180
337, 691, 698 Ehrlich Heinrich 740 Eichborn Hermann 639 640 642
774, 775 Eilmar Georg Christian 125, 409,
714
Einicke Georg Friedrich 159, 524 Eitner Robert 150, 169, 694, 704
712, 714, 719, 724, 738 Elmenhorst Heinrich 68, 70 71 Emett J. G. 243 Enschedé J. W. 734 Erard Sébastien 154, 256, 299 Erdmann Georg 77, 85, 88, 102, 103
109, 117, 524, 709 Erichson Alfred 7 Erk Ludwig 338, 749 Ernesti Johann August 100, 105,
106, 107, 118, 131, 525, 538, 712
714 Ernesti Johann Heinrich 89 100
532 Ernst August, książę weimarski 131,
139, 514 Ernst Wilhelm, książę weimarski
80, 131, 506, 513 Euting Ernst 774
Fasch Johann Friedrich 91 707, 726
Fasch Karl Friedrich Christian 707, 726
Fauré Gabriel 187
Fischer 308
Fischer William 711
Flawiusz Józef (Josef ben Matatia) 141
Flemming, hrabia von 115, 535
Flemming Paul 688
Forkel Johann Nicolaus 11, 62, 76, 95, 113, 114, 115, 116, 117, 131, 139, 143, 146, 148, 150, 151, 152, 154, 155, 158, 159, 160, 164, 172, 173, 184, 201, 213, 233, 234, 236, 238, 244, 303, 310, 311, 408, 472, 475, 508, 513, 579, 700, 704, 705, 706, 708, 710, 711, 712, 714, 717, 718, 719, 720, 721, 722, 725, 729, 731, 734, 737, 746, 747, 752, 756, 759, 760
Franek Johann 21, 28
Franek Salomo 72, 411, 414, 416,
421, 422, 424, 425, 430, 431, 466,
467, 475, 513, 753, 760 Franz Robert 185, 646, 777, 778 Frescobaldi Girolamo 38, 42, 62,
117, 143, 193, 199, 694 Freudenberg (pseud. Innocentius
Frankenberg) 704 Freylinghausen Johann Anastasius
688
Friese Heinrich 84 Froberger Johann Jakob 77, 143,
314, 717
Fröber Gottfried 493 Frohne Johann Adolph 125 Fryderyk II, król pruski 110, 114,
131, 132, 150, 166, 172, 306, 726 Fryderyk I Heski, król szwedzki
127
Fuchs Henriette 187 Fuggerowie 691 Fux Johann Joseph 723
Gabrieli Andrea 52
Gabrieli Giovanni 51, 52, 57, 695,
698, 699 Galileusz 75 Gandhi Mohandas Karamchand
663
Garewicz Jan 667 Gastoldi Giovanni 27 Gaudlitz Gottlieb 99 Gaudou Charles 78 Geliert Christian Fürchtegott 29 Georg Wilhelm, książę brunszwic-
ki 78 Georg II von Hessen-Darmstadt
696 Gerber Ernst Ludwig 60, 151, 167,
241, 288, 538, 720, 723, 763 Gerber Johann Nicolaus 152, 159,
160, 161, 237, 241, 737, 778 Gerhardt Paul 22, 27, 28, 688 Germer Heinrich 740 Gerold Theodor 772 Gesner Johann Mathias 104, 105,
137, 140, 516 Geulincx Arnold 316 Gevaert August 25, 188, 267, 641,
660, 689, 730, 775, 778 Geyersbach 79 Gigault Nicolas 692 Gigout Eueene 187. 735
Gluck Christoph Willibald 66, 135 Goethe Johann Wolf gang 11, 120,
176, 181, 295, 296, 321, 322, 323,
326, 333, 539, 560, 672, 712, 723,
724, 725, 726, 727, 728, 744, 768 Goldberg Johann Theophilus 159.
234, 235 Görner Johann Gottlieb 91, 92, 93,
113, 117, 471, 518, 520, 521, 708 Gottschalg Alexander Wilhelm 694 Gottsched Johann Christoph 74,
108, 135, 471, 472, 707, 715, 718 Goudou Charles 78 Gounod Charles 187 Grassi Cecilia 111 Graun Johann Gottlieb 167 Graun Karl Heinrich 136, 148, 159,
167, 170, 727
Graupner Christoph 85, 707 Gresner K. A. 119 Griepenkerl Friedrich Konrad 207,
728, 747
Grigny Nicolas de 117, 692 Grove George 243 Guilmant Félix Alexandre 187, 692,
735
Gumprecht Johann Daniel 700 Gumprecht Otto 729
Haendel Georg Friedrich 14, 59, 68, 69, 73, 81, 109, 116, 142, 159, 163, 164, 167, 169, 170, 171, 174, 188, 213, 265, 266, 334, 399, 448, 499, 527, 546, 609, 626, 635, 642, 648, 677, 694, 699, 702, 710, 714, 716, 723, 724, 775, 776, 778
Hagenbuch 738
Hahnemann E. 742
Hammerschmidt Andreas 61, 699
Hampel Anton 643
Hanslick Eduard 327, 329, 646, 748, 776, 777
Harrer Gottlob 724
Hasse Faustina 130
Hasse Johann Adolf 130, 138, 167, 169, 170, 723
Hassler Hans Leo 26, 36, 690, 691
Hauptmann Moritz 179, 182, 185, 729 752
Hauser Franz 182, 183, 727, 729, 752
Hauser Joseph 729
Haussmann Elias Gottlieb 119, 122, 309
Haydn Joseph 162, 169, 185, 725
Heermann Johann 51, 425, 688. 695
Hegel Georg Wilhelm Friederich 178, 727, 728
Heine Heinrich 322
Heinichen Johann David 82, 242 243, 720
Heinichen Johann Joachim 84
Heibig Johann Friedrich 188, 426
Helmholtz Hermann von 318
Hempel 521
Hennicke Johann Christian 533 575
Henryk IV, król francuski 695
Hensel Sebastian 726, 727
Herberger Valerius 21, 688
Hergott Hans 18
Hering H. S. 450
Hermann Nicolaus 25, 51, 695
Herpol Homerus 51, 695
Herthum Christoph 78
Hesse Adolf Friedrich 10
Hessen-Kassel Moritz von 51, 60
Heuss Alfred 748
Hildebrandt Zacharias 151, 719,754 Hilgenfeldt C. L. 244, 729, 746 Haler Johann Adam 29, 119 167
170, 645, 716, 723, 724 Hirl 740
His Wilhelm 712, 713 Hoffmann 151 Hofmeister, wydawnictwo 173, 181
182, 230, 725, 728 Hohenemser Richard 724 Holstein H. 690
Homilius Gottfried August 159 Hudemann Ludwig Friedrich 138.
308
Hunold Christian Friedrich (Menantes) 72, 73, 74, 704 Hurlebusch Heinrich Lorenz 115
711 Hus Jan 19
d'Indy Vincent 187, 749 Ingarden Roman 671 Isaac Heinrich 26, 34
Jadassohn Salomon 739
Jaeger Werner 683
Jahn Otto 182, 752
Johann Ernst von Sachsen-Weimar książę 78, 282, 718
Johann. Ernst von Sachsen-Weimar, książę, bratanek 144, 705
.Johann Georg I, elektor saski 60 Jonas Justus 18, 33 Josquin des Prés 34, 695 Junghans W. 705
Kade Otto 701
Kalwin Jan 18, 27
Kant Immanuel 9, 13, 14, 147 158
664, 670, 671, 672, 713 Karol XII, król szwedzki 128, 248 Keiser Reinhard 68, 69, 73 74 117
448, 702, 703 Keller Gottfried 322 Kellner Johann Peter 196, 517, 716
717, 739, 741, 778 Kerll Johann Kaspar 77 Keudell hrabia von 188 Keyserlings Hermann Karl von
139, 159, 234 Kirchbach Hans Carl von 92 108
471, 472
Kirnberger Johann Philipp 118, 120, 159, 163, 172, 293, 296, 308 540, 648, 723, 728, 763, 778 Kittel Johann Christian 120, 159
192
Klee Ludwig 740 Kleefeld W. 707 Klemens VIII, papież 32, 690 Klemm 710 Klopstock Friedrich Gottlieb 710.
722
Köhler Johann Friedrich 108, 709 Kollmann August Friedrich Christoph 245, 728, 738 Kopernik Mikołaj 75 Körner Christian Gottfried 323,
747
Kortte Gottlieb 520, 536 Köstlin Heinrich Adolf 24, 689 Krause Gottfried 525 Krause Gottlieb Theodor 105, 106 Krause Johann Gottlob 106, 107,
108, 539, 714 Krebs Johann Ludwig 108, 158,
162, 192, 339
Krebs Johann Tobias 158 Kretzschmar Hermann 659, 702,
727, 728, 730, 732, 738 Kriegel Abraham 165 Krieger Philipp 71 Kroll Franz 245. 738, 740 Kuhnau Johann 59, 70, 75, 85, 88. 89, 90, 91, 92, 94, 96, 98, 101, 128.
248, 249, 314, 343, 421, 428, 429, 433, 442, 448, 682, 694, 704, 707, 708, 714, 754
Kühnel 173, 181, 720, 725, 728
Kuntzen Johann Paul 703
Kürtler 106
Kwintylian 137
Lamartine Alphonse de 323
Lambo 118
Lampadius Wilhelm Adolf 724
Landowska Wanda 257
Langhans Wilhelm 696, 704
Legrenzi Giovanni 143, 147, 193, 731
Leipnitz von 532
Lemmens Nicolas Jacques 10, 734
Leopold I, cesarz 63, 78
Leopold, książę Anhalt-Köthen 81,
130, 139, 241, 295, 474, 475, 516, 706 Lessing Gotthold Ephraim 74 Leuckart 722 Leyrer Karl 7 Liliencron Rochus Freiherr von
695
Lindner Otto 761 Lippe von der, hrabia 111 Liszewski C. F. R. 120 Liszt Ferenc 183, 185, 189, 231, 258,
310, 314, 329, 748 Lobwasser Ambrosius 27 Lohensen von 134 Lotti Antonio 117, 143, 147 Lotze R. H. 318 Ludwig F. 744
Ludwik XII, król francuski 34 Ludwik XIV, król francuski 237 Lüpke von 7, 779 Luther Martin 18, 19, 24, 25, 26,
30, 31, 32, 33, 34, 35, 48, 49, 57,
60, 67, 124, 207, 208, 360, 562, 687,
688, 689, 690, 693, 695 Lütjens 68
Magdeburg Joachim 26
du Mage 692
Mahot Albert 749
Majer Caspar 742
Maler, oficyna wydawnicza 18
Marcello Benedetto 144, 718
Marchand Louis 115, 129, 133, 166,
237, 692, 711 Marcuse Herbert 663 Maria Medycejska 695 Maritain Jacques 673
Marpurg Friedrich Wilhelnr 60, 167, 172, 308, 311, 705, 710; 712, 723, 725, 728, 761
Marschall von 532
Martini, padre 111
Mattheson Johann 39, 42, 56, 68, 69, 70, 71, 73, 83, 84, 133, 138, 141, 144, 151, 167, 196, 236, 243, 287, 311, 314, 415, 418, 431, 448, 523 540, 592, 699, 702, 703, 706, 715 716, 731, 743, 747, 778
Maurycy Saski 688
Mayrhofer Isidor 734
Melanchton Philipp 67, 707
Mendelssohn Fanny 177, 727
Mendelssohn Bartholdy Felix 21, 176, 177, 178, 179, 182, 185, 188, 205, 211, 243, 283, 295, 296, 299, 330, 352, 440/41, 481, 538, 656, 660, 710, 726, 727, 729, 731, 763
Mengarini 188
Merulo Claudio 52, 694
Meyer Joachim M. 70, 703
Michał Anioł 322, 438
Milder-Hauptmann Pauline Anna 177
Mizler Lorenz Christoph 119, 141, 142, 143, 167, 203, 716, 717, 720
Monteverdi Claudio 51, 52, 54, 55, 57, 58, 66, 695, 696, 697
Morin Germanus 689
Mosewius Johann Theodor 179, 180,
181, 185, 315, 660, 661, 727 Mozart Wolfgang Amadeus 170,
182, 319, 342, 352, 539, 609, 675, 711, 725, 763
Muffat Georg 233, 694, 718, 742 Müller, organista 243 Müller August Eberhard 119, 179 Müller August Friedrich 519, 520,
536
Münch Ernst 6 Münch Eugen V. 6, 664, 730 Münnich Richard 704, 707 Musculus Wolfgang 33, 35 Müthel Johann Gottfried 159
Napoleon Bonaparte 663
Nägeli, wydawca 181, 182, 244, 245,
560, 728, 747 Naumann Karl Ernst 183, 208, 212,
230
Neefe Christian Gottlob 175 Nef Karl 719
Neumeister Erdmann 71, 72, 83, : .84, 411, 414, 419, 420, 423, 424,
430, 469, 657, 704, 706 Nicolai Philipp 21, 28, 724 Nietzsche Friedrich Wilhelm 18,
323, 324
Obrecht Jakobus 67
Ochs Siegfried 504, 560, 627, 644
Offenbach Jacques 526
d'Olbreuse Desmier 78
Opitz Martin 696
Oppel Reinhard 731, 739
Orlando di Lasso 691, 701
Osiander Lucas 36
Owidiusz 522
Pachelbel Johann 14, 39, 41, 42, 43, 44, 45, 77, 146, 204, 209, 211, 215, 418, 562, 693, 746, 750
Palestrina Giovanni Pierluigi da 117, 147, 198, 325
Pallavicini Carlo 702
Palschau 192, 283
Peri Jacopo 695
Peters, wydawnictwo 181, 185, 203, 207, 208, 209, 245, 687, 708, 712, 722, 728, 733, 744, 747, 776, 778
Pezold Carl Friedrich 87, 100
Philipp Isidore 231
Picander (Henrici Christian Friedrich) 108, 346, 371, 413, 430, 436. 440, 458, 470, 475, 476, 492, 494, 496, 499, 500, 507, 512, 518, 519, 521:, 522, 524, 525, 527, 531, 533, 534, 545, 564, 578, 579, 588 [zasłonięte] 595, 760
Pirro André 705, 706, 730, 734. 748
Pisendel Johann Georg 167
Pitschel 145, 718
Piaton 663, 683
Pleyel Ignaz Joseph 257
Pölchau Georg 283, 442, 704 [zasłonięte] 741
Ponickau Johann Christian 470
Postel Christian 73, 703
Praetorius Michael 14, 37 38 52 60, 337, 691, 698, 699, 702
Prout Ebenezer 243
Prüfer Arthur 726
Puxcell Henry 739
Qüantz Johann Joachim 29 HO 167, 618, 778
Radhakrishnan Sarvepalli 667
Raff Joseph Joachim 300
Raison André 692
Rameau Jean-Philippe 167
Ramler K. W. 722
Rauch 702
Récy René de 184
Reger Max 45. 188, 231, 310
Rehbock 740
Reichardt Johann Friedrich 118
169, 192, 722, 723, 731 Reichel Eugen 715 Reimann Heinrich 734 Reimarus H. S. 710 Reinken Johann Adam 44, 68, 78,
84, 130, 144, 147, 148, 166, 196.
204, 211, 247, 694, 739 Reiser Anton 702 Reissmann August 729 Reissner Adam 20 Reuss Heinrich Postumus 697 Rhaw Georg 67 Richter Bernhard Friedrich 580.
704, 707, 708, 713, 714, 724, 753,
754, 769 Richter Ernst Friedrich Eduard
729
Ricordi, wydawnictwo 740, 741 Riedel Karl 698 Riemann Hugo 689, 722, 739 Riemer Johann Sebastian 428, 530,
532
Riemer Salomon 530, 532 Riemsdijk van 739 Riesemann O. von 102 Rietschel Georg 690, 691 Rietz Julius 177, 486 Riff W. 774 Rinckart Martin 21 Ringk Johannes 517 Ringwalt Bartholomäus 51. 695 Rinkel 774
Rinuccini Ottavio 696 Rischmüller 70 Rist Johann 21, 755 Ritter August Gottfried 693, 694 Rivinus Johann Florens 516 Roberday François 692 Rochlitz Johann Friedrich 109,170,
173, V75, 179, 181, 245, 580, 648.
709, 711. 724. 725, 728, 763, 777 Roitzsch Friedrich August 728, 747 Rolle Johann Heinrich 128 de Rore Cipriano 695
Rubens Peter Paul 174
Ruetz 63, 700
Rupf Conrad 24
Rust Friedrich Wilhelm 183
Rust Wilhelm 183, 192, 209, 211, 293, 309, 412, 442, 474, 475, 548, 618, 647, 719, 722, 729, 740, 743, 744, 745, 752, 754, 761, 767, 772. 773
Sachs Hans 589, 770 Sachsen-Jena, księżniczka 80 Saint-Saëns Camille 187, 231 Scarlatti Alessandro 247, 701 Scarlatti Domenico 247 Schätzel 177
Scheibe Johann 113, 129, 497 Scheibe Johann Adolf 113, 133, 134,
135, 136, 137, 140, 141, 154, 202.
233, 255, 524, 532, 714, 715, 716,
723, 761
Scheidemann Heinrich 44 Scheidt Samuel 37, 38, 39, 41, 42,
44, 691, 692
Schein Johann Hermann 38 Schelble Johann Nepomuk 178. 179,
182, 411, 660 Scheler Maks 669 Schemelli Georg Christian 28, 541,
749, 763
Schenkendorf Max von 23 Schenker Heinrich 740 Scherer C. 714 Schering Arnold 144, 285, 718, 720,
730, 742, 748 Schicht Johann Gottfried 179, 181,
538, 729 Schiefferdecker Johann Christian
62, 703
Schiller Friedrich 121, 323, 747 Schlesinger, wydawca 182 Schletterer 712
Schmettau Woldemar von 532 Schmidt Balthasar 203, 234, 243 Schmidt, organista 308 Schmidt S. 710 Schneider Johann 159 Schneider Maks 729 Schober 70
Schopenhauer Arthur 178, 318, 667 Schott Gerhardt 68 Schreck Gustav 624 Schreyer Johannes 230, 736 Schröter Gottfried 149, 523
Schubart Johann Martin 158
Schubert Franz 319, 331, 332, 333, 335, 352, 371, 713
Schübler Johann Georg 203, 213, 305, 309, 732
Schumann Klara 206
Schumann Robert 21, 179, 182, 211, 283, 310, 331, 727, 734
Schütz Heinrich 14, 51, 52, 53, 54, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 65, 67, 79, 696, 697, 698, 699, 702, 704
Schütz, organista 176
Schwalbe G. 713
Schwarz Max 70, 711
Schwarzburg-Sondershausen, książęta 151/52, 152
Schweitzer Albert 7, 8, 9, 11, 663--83, 734
Schwencke Christian Friedrich Gottlieb 118, 241, 560, 729
Sebastiani Johann 704
Seffner C. 121
Seiffert Max 265, 659, 694, 700, 714 737, 738, 766, 774, 777, 778
Selnekker Nicolaus 19
Senfl Ludwig 34
Sermisy Claudin von 701
Silbermann Andreas 148, 216, 736
Silbermann Gottfried 148, 149, 150, 216, 649, 719, 754
Simrock, wydawnictwo 181, 182, 245, 280, 283, 560, 728
Sittard Joseph 699, 712, 724, 730
Smend Julius 695
Sorge Georg Andreas 116, 243
Spelnekker Nicolaus 18
Spener Philipp Jakob 125, 713
Speratus Paul 18, 19
Spiro Friedrich 298, 736, 744
Spitta Friedrich 687, 702
Spitta Philipp 7, 23, 42, 58, 72, 83, 102 144, 156, 184, 185, 193, 200, 201, 209, 211, 247, 257, 308, 310, 315 316, 317, 349, 353, 410, 412, 414, 415, 421, 423, 424, 426, 429, 437, 442, 446, 447, 456, 470, 475, 494 [zasłonięte] 505, 527, 529, 544, 550, 558 561, 562, 563, 564, 578, 580, 589 647, 677, 688, 693, 694, 696, 697 [zasłonięte] 704, 705, 706, 707, 708, 709' 712, 713, 714, 716, 717, 718, 720' 721 723, 729, 732, 735, 737, 738' 739, 743, 744, 746, 747, 749, 752' 753 754, 756, 758, 760, 761,
762, 763, 764, 765, 766, 767, 769,
773, 778
Spohr Ludwig 742 Spontini Gasparo 177 Sporck Franz Anton von 551, 765 Stade Theophilus 691, 738 Stauber Johann Lorenz 80, 752 Steffani Agostino 699 Steinbach Fritz 298 Steinbach Georg Adam 752 Steingräber 722, 740, 741 Stiehl Karl Johann 64, 700, 701 Stockhausen E. von 739 Stockhausen Julius 411, 504, 620,
626, 752, 772 Stölzel Gottfried Heinrich 167,
723
Sträube Karl 694 Sträube Rudolf 159 Strauss Richard 314 Strecker Adolf 752 Stürmer 177 Sweelinck Jan Pieterszoon 38, 43,
44, 692
Swieten Gottfried van 725 Szekspir William 329, 333
Taine Hippolyte 322
Tappert Wilhelm 243, 738, 739
Taubert Otto 699
Taubmann O. 738
Tauler 124
Telemann Georg Philipp 59, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 81, 85, 87, 90, 91, 110, 117, 131, 136, 138, 142, 144, 165, 167, 246, 294, 314, 428, 514, 544, 703, 718, 723, 724
Theile Johann 68, 702
Thibaut Anton Friedrich Justus 726
Tilgner G. 72
Titelouze Jehan 692
Tomasz z Akwinu, św. 31, 670
Transchel Christoph 159, 712
Trautwein, wydawca 182, 728
Trutebul, drukarnia 18
Tunder Franz 44, 62, 64, 694, 701
Turk Daniel Gottlieb 618. 740, 778
Türrschmiedt 177
Ulryka Eleonora, siostra Karola
XII 128 Uthe 79
Viadana Ludovico Grossi da 698,
699 Vianna da Motta 231, 258, 259,
298 Vivaldi Antonio 143, 144, 145, 146,
193, 296, 302, 717, 731, 746 Vogel Emil 712 Vogler Georg Joseph 337, 338, 347,
749
Vogler Johann Caspar 158 Voigt Waldemar 629, 659, 730, 772,
775, 776, 777 Volbach Fritz 121 Volkmann Robert 244 Volumier Jean-Baptiste 115 Voss, hrabia 292, 719, 724 Vulpius Melchior 37, 38, 691
Wagener Guido Richard 244
Wagner Georg Gottfried 711
Wagner Richard 13, 52, 54, 66, 75, 122, 135, 181, 185, 186, 187, 188, 291, 317, 319, 320, 324, 326, 330, 331, 332, 333, 334, 335, 338, 340, 345, 346, 347, 351, 352, 354, 524, 615, 696
Walcker 215
Waldersee Paul, hrabia 183, 717
Walter Bruno 675
Walter Johann 24, 26, 33, 34, 57, 59, 67, 688, 690
Walther Johann Gottfried 42, 81, 95, 127, 138, 144, 145, 152, 158, 206, 218, 310, 412, 592, 693. 698, 702, 706, 711, 716, 735
Walther Johann Jakob 742
Wangemann Otto 693
Weber Bernhard Christian 243
Weber Johannes 748
Weber Karl Maria von 328, 329, 337, 338, 347, 749
Weber W. 739
Weckmann Matthias 62, 64, 700
Wedermann Regina 80
Weigel Christoph 233, 234, 693
Weisse 86
Weissenfeis, książęta 120, 514
Weissgerber F. 706
Weitzmann Karl Friedrich 719, 737, 738
Wenzky Georg 166
Weppler 177
Wergiliusz 760
Werkmeister Andreas 242
Werner L. F. 688
Wernle Paul 688
Wesley Eliza 243
Wesley Samuel 738
Wespazjan 141
Westphal Rudolf 274, 740
Wich Johann von 699
Widor Charles-Marie 11, 187, 664
676, 734, 735 Willaert Adrian 695 Winckler Johann Heinrich 760 Winterfeld Carl von 180, 294 698
727, 728
Wirth Moritz 748 Witt Christoph Friedrich 737 Wolff Heinrich 521 Wolfrum Philipp 30, 689, 709 729
750, 765
Wotquenne Alfred 722 Wülken Johann Caspar 82 Wüllner Franz 183, 762 Wustmann Gustav 712
Ysaye Eugen 304
Zachow Friedrich Wilhelm 109, 128,.
Zahn Johannes 689 Zarlino Giuseppe 242, 695, 774 Zemisch Gottlieb Benedict 108 Zeil Catharina 33, 690 Zelle Friedrich 687, 689, 690 Zelter Carl Friedrich 11 110 120 168, 170, 173, 176, 177, 179," 18l" 244, 288, 296, 303, 411, 432, 538' 540, 560, 573, 646, 712, 723 724' 725, 726, 727, 728, 744, 768 Ziegler Caspar 54, 55, 56, 696 Ziegler Johann Caspar 158 Ziegler Marianne von 72, 88 108
564, 565, 567, 572, 704, 707, 767 Zierotin von 532 Zimmermann 527 Zwingli Ulrich 361
Żychiewicz Tadeusz 669

Od autora

Miałem dziesięć lat, gdy poznałem przygrywki chorałowe Bacha. Eugen Münch - organista kościoła Sw. Stefana w Mühlhausen w Alzacji - zabierał mnie z sobą na chór, do organów, gdy w sobotnie wieczory przygotowywał się do niedzielnego nabożeństwa. Z głębokim przejęciem śledziłem tajemnicze, ginące w mroku kościoła dźwięki tego wspaniałego, starego - teraz, niestety, odnowionego - Walckerowskiego instrumentu.
Pisząc rozdziały o przygrywkach chorałowych, przypominałem sobie owe pierwsze artystyczne wrażenia. Niektóre zdania odnajdywałem gotowe, tak jakby myśli i słowa połączyły się bez mego współudziału; spostrzegłem wówczas, iż powtarzam jedynie obrazy i sformułowania, którymi mój pierwszy nauczyciel gry na organach otwarł mi drogę do zrozumienia Bacha.
Podziękować mu za to już nie mogę. W kwiecie wieku odszedł nagle od rodziny swojej przyjaciół i kraju.
Od trzynastu lat mam zaszczyt służyć jako organista przy wykonywaniu dzieł Bacha bratu mego nauczyciela, profesorowi Ernstowi Müncho-wi, w Strasburgs w kościele Sw. Wilhelma. Pod jego kierunkiem akompaniowałem około sześćdziesięciu kantatom. Rozdziały o wokalnych dziełach Bacha są rezultatem tej współpracy z jednym z najwybitniejszych chyba współcześnie bachowskich dyrygentów. Zdaję sobie sprawę iż wyraziłem w nich sumę doświadczeń i przeżyć, które nagromadziliśmy wspólnie podczas niezapomnianych, pięknych i podniosłych godzin pracy i poszukiwań, nieustannie na nowo do nich zachęcani przez oddaną, pełną entuzjazmu współpracę orkiestry i chóru oraz nabożne zasłuchanie wiernych.
Dzieło to nie ma być studium historycznym, lecz praktyczno-estetycz-nym. Rzecz jasna, że przy problemach historycznych - jak każdy obecnie czy też w przyszłości o Bachu piszący - opierałem się na doświad-
czeniach Spitty, czując się jego dłużnikiem przy każdej napisanej stronie.
Moimi rozważaniami chciałbym pobudzić miłośników muzyki do samodzielnych refleksji nad istotą i duchem Bachowskich arcydzieł i najlepszym sposobem ich interpretowania. Usilnie starałem się pisać w sposób prosty i ogólnie zrozumiały, tak aby również i laikowi przybliżyć
Bacha.
Głęboko zobowiązany jestem moim przyjaciołom, Alfredowi Erichso-nowi oraz Karolowi Leyrerowi, za ich pełną poświęcenia współpracę nad korektami, a także panu von Liipke za tak wiele cennych rad i uwag.

A. Schweitzer

Przedmowa

Jesienią 1893 przedstawił mi się pewien młody Alzatczyk, prosząc
0 pozwolenie zagrania na organach. „A co pan chce zagrać?" — zapytałem. „Oczywiście Bacha!" — odpowiedział.
W ciągu następnych lat powracał regularnie na dłużej lub krócej, aby się pod moim kierunkiem „habilitować" — jak mawiano za czasów Bacha — w grze na organach.
Pewnego dnia — anno 1899 — gdy doszliśmy właśnie do przygrywek chorałowych, wyznałem mu, iż w kompozycjach tych niejedno jest dla mnie zagadką. ..Muzyczna logika mistrza — powiedziałem mu —- jasna
1 prosta w preludiach i fugach, zaciemnia się, gdy tylko opracowuje on jakąś melodię chorałową. Skąd te czasem aż nazbyt niemal szorstkie antytezy uczuć? Dlaczego przy melodiach chorałowych stosuje Bach motywy kontrapunktyczne częstokroć bynajmniej nie związane z anastro-jemw danego chorału?... Skąd te wszystkie niepojęte sprawy w planie i realizacji owych fantazji? Im bardziej je studiuję, tym mniej to rozumiem..."
„W chorałach wiele rzeczy musi się panu wydawać niejasnymi — odparł uczeń — objaśnić je bowiem można jedynie na podstawie ich tekstów."
Otworzyłem mu nuty utworów, nad którymi najwięcej się dotychczas głowiłem, on zaś z pamięci przełożył mi ich słowa na francuski. I oto zagadki wyjaśniały się. W trakcie następnych popołudni przeszliśmy wszystkie przygrywki chorałowe. A gdy Schweitzer — on bowiem był tym uczniem — objaśnił mi każdą z nich po kolei, poznałem innego Bacha, którego istnienie zaledwie dotychczas niejasno przeczuwałem. Pojąłem nagle, iż kantor Sw. Tomasza to ktoś znacznie jeszcze większy niż niezrównany kontrapunktysta, ku któremu dotąd wznosiłem wzrok jak ku ogromnemu posągowi, i że w kunszcie jego ujawnia się dążenie i niebywały talent do wyrażania idei poetyckich, do łączenia słowa i dźwięku w jedną całość.
Poprosiłem Schweitzera o napisanie dla organistów francuskich małej
rozprawki o przygrywkach chorałowych, a także o wyjaśnienie nam istoty chorału niemieckiego i niemieckiej muzyki kościelnej w epoce Bacha, ponieważ nie znaliśmy tych rzeczy na tyle, aby móc wniknąć w ducha Bachowskich dzieł.
Schweitzer zabrał się do roboty; po paru miesiącach napisał mi, iż widzi konieczność uwzględnienia w swej rozprawie także kantat i pasji, gdyż utwory wokalne i przygrywki chorałowe objaśniają się nawzajem. „Tym cenniejsza będzie dla nas pańska praca" — odpowiedziałem.
Z wiadomości o chorale i muzyce kościelnej w epoce Bacha ukształtował się zarys historii protestanckiej muzyki kościelnej; uwagi o istocie wyrazu muzycznego w dziełach starego mistrza spisane zostały w rozdziałach o muzycznym języku Bacha; pożądane okazało się takie przydanie krótkiego literackiego portretu kantora Sw. Tomasza; doszły rozdziały dotyczące praktycznej interpretacji dzieł Bachowskich... I tak w ciągu sześciu lat z artykułu o przygrywkach chorałowych powstała pełna książka o Bachu. Autor czytał mi każdy jej rozdział. Pisząc do niej 20 października 1904 w Wenecji przedmowę, czyniłem to w radosnym przekonaniu, że książka tä utoruje u nas drogę kantorowi Sw. Tomasza.
Lecz kreśląc teraz wstęp do wydania niemieckiego, nie mogę się wyzbyć uczucia pewnego skrępowania. Czyż to nie zarozumiałość, że ja, Francuz, zwracam uwagę Niemców na dzieło o Bachu?
Po części usprawiedliwić mnie może fakt, iż w pewnej mierze byłem inicjatorem tej książki. Na moje bowiem prośby Schweitzer przystąpił do pracy; za moimi namowami wytrwał też przy niej, gdy spiętrzyły się przed nim trudności tego przedsięwzięcia, które wydawały s:p niekiedy wręcz nie do przezwyciężenia.
Z kolei jednak wydaje mi się, iż mam nie tylko prawo, ale i obowiązek rekomendować tę książkę — o ile w ogóle byłoby to jeszcze potrzebne — w Niemczech, ponieważ należy ona chyba także i w niemieckiej literaturze o sztuce do szczególnego gatunku. Zaliczam ją do dzieł, których znaczenie polega na tym, iż napisane zostały z najgrun-towniejszą znajomością przedmiotu, a mimo to nie z punktu widzenia jednej tylko dziedziny sztuki, lecz całej sztuki i całej wiedzy. Schweitzer jest w gruncie rzeczy filozofem, czego dowodzi jego dzieło o Kancie; jednocześnie jest teologiem o dociekliwym talencie historyka, o czym świadczą jego obszerne, znane studia nad życiem Jezusa i nauką o Jezusie; prócz tego jest niezwykle wybitnym organistą, należącym chyba do najbardziej doświadczonych i zręcznych muzyków, jakich życzyć sobie może przy organach dyrygent, wykonując kantaty lub pasje Bacha.
Nie bez racji utyskuje się, że nasi estetycy tak rzadko są jednocześnie czynnymi artystami i że nie potrafią rozpatrywać poszczególnych zagadnień z tego punktu widzenia, z jakiego je dostrzega muzyk. Nie ma
żadnego kontaktu pomiędzy filozofią sztuki a sztuką twórczą czy odtwórczą. Dlatego też dzieła praktyków, będących jednocześnie znawcami estetyki filozoficznej, stanowią za każdym razem wydarzenie w muzycznej literaturze. Kto przeczyta Schweitzerowskiego Bacha, nie tylko pozna kantora S w. Tomasza i jego dzieła, lecz jednocześnie wniknie w ogóle w istotę muzyki, w istotę „sztuki jako takiej". Jest to bowiem książka o „szerokich horyzontach". Któż by przypuszczał, że ze studium o wielkim mistrzu czasów peruki padnie snop światła na nowsze i najnowsze problemy muzyki — tak jak się to istotnie dzieje w czterech rozdziałach — Muzyka poetycka i malarska, Słowo i dźwięk u Bacha, Język muzyczny chorałów i Język muzyczny kantat — którymi Schweitzer poprzedza omówienie kantat i pasji!
Przedmowa ta, napisana przez Francuza do niemieckiej książki o kantorze Sw. Tomasza, powinna jednocześnie dać do zrozumienia, że i my, po tej stronie Wogezów, mamy również prawo do Bacha. Zdobyliśmy je sobie z powodu czci, jaką mu okazujemy. Nasz kult Bacha datuje się nie od dzisiaj. Całe już pokolenie naszych organistów zajmuje się niemal wyłącznie Bachem; on jest owym mistrzem, który przywrócił nam zrozumienie prawdziwego kunsztu gry na świętym instrumencie. Mówi się o nowej, francuskiej szkole gry organowej — wspiera się ona na Bachu! I cudowne było to zaiste zrządzenie Opatrzności, iż w tym samym czasie, gdy przez Belga, Lemmensa - który przez starego Hesse-go z Wrocławia zaznajomił się z klasyczną sztuką organową - doprowadzeni zostaliśmy do Bacha... że w tym samym czasie pojawił się też budowniczy organów, który przypadłby do serca kantorowi Sw. Tomasza, a nam dał organy, jakich pozazdrościć nam mogą wielbiciele Bacha we wszystkich krajach. Dzieła Cavaillé-Colla objawiły nam piękno fug i preludiów starego mistrza; dzięki tym organom wkroczył Bach do naszych katedr i kościołów.
To, że w naszym publicznym życiu koncertowym nie odgrywa Bach jeszcze tej roli, jaką chcielibyśmy mu nadać, wynika z powodów czysto zewnętrznych. Publiczność nasza entuzjazmuje się Bachem, a nasi śpiewacy i instrumentaliści również. Sam tię o tym przekonałem, kierując przez dziesięć lat „Concordią" i wykonując z tym zespołem kantaty, Magnificat oraz Pasję Mateuszową.
Są kompozytorzy niemieccy, których utwory podziwiamy, a mimo to wiemy jednocześnie, iż nigdy się u nas całkiem nie zadomowią. Chcąc ich sobie przyswoić, czujemy, że przecież pozostaje coś, co - jakże mam to wyrazić? — nie nam „wyjęte zostało spod serca"... Przy Bachu takiego uczucia nie doznajemy. Wydaje się, jakby więzy pokrewieństwa łączyły jego sztukę z naszą, a naszą — z jego.
Sam mistrz potwierdza słuszność owych uczuć zainteresowaniem i podziwem, jakie okazywał dla ówczesnej naszej muzyki. Na podstawie
własnoręcznych lub dokonanych przez jego uczniów, zachowanych odpisów wiemy, co sądził o Couperinie i innych. Pierwszy biograf Bacha, Forkel, którego informacje pochodzą od synów starego mistrza, wyraźnie stwierdza, iż w dużych utworach kantor Sw. Tomasza wzorował się na starych organistach francuskich, których dzieła wydobywa się teraz wreszcie z zapomnienia! A sam Zelter, stary zrzęda i wielbiciel Bacha, ze złością stwierdza wobec przyjaciela swego, Goethego, iż ubóstwiany przezeń kompozytor przecież nie uniknął wpływu Francuzów, „zwłaszcza Couperina". Utwory Bacha wydają mu się pokryte elegancką pozłótką, którą przypisuje sztuce francuskiej. Pragnąłby je z tego oczyścić, aby ukazał się prawdziwy, niemiecki Bach...
Współcześni niemieccy wielbiciele Bacha inaczej myślą o owym złotym szychu niż Zelter. W ujawnionej przez utwory Bacha doskonałości, elegancji i wdzięku formy nie dopatrują się już negacji ducha niemieckiego. My natomiast, w każdej dziedzinie sztuki wyczuleni na kształt i formę, sami się w Bachu odnajdujemy. A gdy Schweitzer w swej książce nieustannie — nie popadając zresztą w jednostronność — zwraca uwagę na „malarskość" jako na podstawową tendencję muzyki kantora Sw. Tomasza — uświadamia nam jedynie to, co nas tak bardzo w Bachu pociąga. Nadejdzie też czas, gdy Bach stanie się we Francji jednym z najpopularniejszych kompozytorów.
Ale stanie się tak nie tylko dlatego, że odkrywamy u niego ślady wpływów francuskich i nasz zmysł formalny... lecz dlatego, że Bach jest w ogóle najbardziej uniwersalnym spośród wszystkich artystów. Z dzieł jego przemawiają czyste, święte uczucia, te zaś u wszystkich ludzi, mimo różnic narodowych czy wyznaniowych, w jakich się urodziliśmy lub zostali wychowani, są jednakowe. To niewyrażalne słowami uczucia wzniosłości i nieskończoności, które wyłącznie w sztuce mogą uzyskać prawdziwy swój wyraz. Bach jest dla mnie największym kaznodzieją. Jego kantaty i pasje tak przejmują duszę człowieka, że staje się chłonny na wszystko, co prawdziwe i jednoczące, a wznosi ponad wszystko, co małostkowe i dzielące...
Bach, pozyskując sobie artystów i ludzi wierzących, wypełnia misję w naszej epece, która nie zdoła przezwyciężyć wzniesionych kiedyś barier, jeśli wielkie duchy przeszłości nie przyjdą nam z pomocą. Jednoczy nas bowiem to, co wspólnie podziwiamy, wspólnie czcimy i wspólnie rozumiemy.

Paryż, 20 października 1907
Charles-Marie Widor

WRÓĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

WRÓĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

Możesz dodać mnie do swojej listy ulubionych sprzedawców. Możesz to zrobić klikając na ikonkę umieszczoną poniżej. Nie zapomnij włączyć opcji subskrypcji, a na bieżąco będziesz informowany o wystawianych przeze mnie nowych przedmiotach.