Oprawiona w grubą, czerwoną okładkę z wizerunkiem wojownika, początkowo wzbudziła moje zastrzeżenia – na co komu książka, w której więcej jest obrazków niż treści? Gdybym chciała podziwiać grafikę, sięgnęłabym po komiks! Szybko jednak okazało się, że była to myśl najzwyczajniej w świecie błędna. Bo chociaż rzeczywiście (poza krótkim wprowadzeniem i wstępem) nie natkniemy się w publikacji na tłuste kolumny tekstu, nie znaczy to wcale, że krótkie, lecz treściwe omówienia nie spełniają swojej funkcji. Stanowią zresztą tylko dodatek do książki, gdyż „Samuraje. Uzbrojenie, ekwipunek, ubiór” to nade wszystko album.

Co znajdziemy w środku? Pięćdziesiąt fotografii modeli i modelek prezentujących repliki strojów wypożyczone ze zbiorów muzealnych oraz od prywatnych kolekcjonerów. Tematyka zdjęć jest bardzo szeroka, lecz przede wszystkim obejmuje zbroje i ubrania przedstawicieli kasty wojowników w kolejnych epokach historycznych. Mamy zatem możliwość porównania lekkiej zbroi z okresu Kamakura z wystawnym haramaki czy gomaido noszonymi w trakcie trwania Sengoku. A ponieważ prawdziwy samuraj nie pokaże się bez broni, dlatego też, oprócz ubioru, będziemy mogli przyjrzeć się uzbrojeniu – od łuków, po broń białą typu wakizashi, naginata, jutte i, oczywiście, straszliwą broń palną – ot, chociażby arkebuz teppo.

Broń to jednak nie wszystko. Nie można przecież przejść obojętnie obok bogatych strojów kobiecych (i z tych zamożnych, i z biednych warstw), a także takich ciekawostek, jak strój strażaka, policji miejskiej, rozbójnika, ubiór na polowania czy też „mundur” żołnierza ashigaru, mnicha albo samuraja-chrześcijanina. Przy tak szerokiej tematyce aż chciałoby się prosić o więcej – zwłaszcza w przypadku niewieściego kimono.

Wreszcie „Samuraje. Uzbrojenie, ekwipunek, ubiór” to także rzetelne źródło wiedzy o samurajskich fryzurach (szczegółowego opracowania na ten temat wciąż w Polsce bardzo mi brakuje). Możemy zatem zestawić sobie skromne uczesanie typu sagegami z opadającymi włosami suihatsu – co dla pasjonata jest jak wisienka na smakowitym torcie. I przez to smakowite porównanie, bez wstydu przyznaję, że książkę pożarłam, nie zaś przeczytałam.

Niezwykle cennym dodatkiem do albumu jest słowniczek. Obok każdego zdjęcia umieszczono czarno-biały rysunek, prezentujący poszczególne części garderoby wraz z ich opisem. Jeśli zawsze zastanawialiście się, jak nazywa się mała, czarna czapeczka (noszona na wszystkich produkcjach kinowych z kategorii chanbara eiga przez urzędników) tutaj znajdziecie odpowiedź. Nie każdy hełm to kabuto, a już mówić na japoński strój po prostu kimono to zwyczajny nietakt! Na końcu książki znajdziemy tablice chronologiczną z podziałem na epoki i wyjaśnienie tych zagadnień, które pojawiły się w tekście i mogą być dla czytelnika niejasne.

Od strony technicznej warto zaznaczyć, że książka jest szyta – co jest nie bez znaczenia przy takiej ilości stron. Dobry, gruby papier sprawdza się przy estetycznym prezentowaniu ilustracji i tylko okładka ma tendencje do zaginania (jest miękka i nie stanowi przez to zbyt dobrej ochrony). W ogólnym rozrachunku jednak książka jest wydana bardzo dobrze i tylko jeden mankament oddalił ją od najwyższej noty.

„Samuraje. Uzbrojenie, ekwipunek, ubiór” polecam jako lekturę obowiązkową wszystkim prawdziwym miłośnikom japońskiej kultury. Dla nich będzie to wspaniała wycieczka przez kolejne lata historii. Jeśli interesujecie się ubiorem, również możecie znaleźć coś dla siebie – Mitsuo Kure szeroko omawia zmiany zachodzące w podejściu mieszkańców Kraju Kwitnącej Wiśni do garderoby. Album ten może też stanowić cenne źródło inspiracji.