Wydawnictwo Militaria

Janusz Ledwoch

W skład uzbrojenia jednostek pancernych Wojska Polskiego obok pojazdów gąsienicowych i pociągów pancernych wchodziły też samochody pancerne. Pomimo licznych sukcesów, jakie odnotowały w czasie wojny z Rosją Sowiecką w 1920 roku ten typ sprzętu pancernego nie był później należycie rozwijany i modernizowany. Wpływ na to miały bez wątpienia dwa czynniki.
W planach strategicznych przyszłej wojny z ZSRS (niemal do wybuchu wojny ZSRS był uważany za potencjalnie groźniejszego przeciwnika) uwzględniano wysoce prawdopodobny fakt prowadzenia w przyszłości działań bojowych na terenach o słabej sieci dróg, gdzie przeważały drogi polne, a nie utwardzone. Polskie samochody pancerne były konstrukcjami z napędem tylko na jedną (tylną) oś o umiarkowanych zdolnościach do jazdy terenowej, a więc przypadku wojny z ZSRS ich przydatność bojowa byłaby problematyczna.
Drugim ważnym czynnikiem było wieloletnie włączenie jednostek samochodów pancernych. Zaowocowało to specyficznym traktowaniem jednostek samochodów pancernych, jako oddziałów rozpoznawczych kawalerii („kawalerzyści bez ostróg”) i trudnymi do naprawienia błędami w polityce sprzętowej.
Jednostki (szwadrony) samochodów pancernych były przydzielone do brygad kawalerii i wchodziły w skład mobilizowanych na czas wojny dywizjonów pancernych (szwadron tankietek i szwadron samochodów pancernych).
We wrześniu 1939 roku szwadrony samochodów pancernych, choć dysponowały przestarzałym, często mocno wyeksploatowanym sprzętem, podjęły nierówną walkę z jednostkami Panzerwaffe i Armii Czerwonej o odniosły wiele cennych sukcesów w walce z niemieckim i sowieckim agresorem.