|
Obecne opracowanie jest pierwszym z serii publikacji, dotyczących służb zdrowia środowiskowego w Regionie Europejskim SOZ. Dane zawarte w tym opracowaniu zebrane zostały w trakcie serii prac przeglądowych w 27 krajach, prowadzonych przez konsultantów międzynarodowych zdrowia środowiskowego w okresie między marcem 1993 r. a marcem 1994 r. Tom ten przedstawia opis służb zdrowia środowiskowego, działających w kilku krajach Regionu oraz podstawowych sposobów zapewnienia usług tychże służb w Regionie. Nie dostarcza on analizy typu państwo po państwie, lecz koncentruje się na kluczowych zagadnieniach, dotyczących służb zdrowia środowiskowego i efektywnego zapewnienia ich usług. Podjęto wszelkie starania, aby przedstawiony tutaj materiał był aktualny w chwili publikacji.
Tom pierwszy poza krótkim porównaniem, zawartym w ostatnim rozdziale jest prawie w całości opisowy. W związku z tym posłużono się przykładami poszczególnych krajów w Regionie dla obszernego omówienia i dyskusji nad różnymi aspektami działalności służb zdrowia środowiskowego. Zrozumiałe jest, że nie ma w Regionie dwóch państw o jednakowej strukturze administracyjnej lub jednakowym podejściu do przedstawionych zagadnień. Przykłady zaczerpnięte zostały ze wszystkich części Regionu, gdzie prowadzone byty obserwacje i przewijają się ad hoc przez całą książkę.
Tom drugi, poświęcony opcjom polityki zdrowia środowiskowego, został napisany w celu wsparcia procesu reorganizacji i rozpoczęcia debaty wśród krajów Regionu nt. optymalnych struktur i polityki, prowadzącej do ukształtowania efektywnych służb zdrowia środowiskowego. Będzie także bardzo cennym narzędziem w rozwoju narodowych planów działań na rzecz zdrowia środowiskowego, które zgodnie z Deklaracją Helsińską powinny zostać przedstawione do roku 1997.
Tom drugi zawiera 6 rozdziałów, które ściśle odzwierciedlają treści zawarte w pierwszym tomie i daje wgląd w praktykę zdrowia środowiskowego w Europie. W ten sposób Czytelnik może porównać, w jaki sposób obecnie pracujące służby wykorzystują opcje polityki w celu reformowania szczegółowych aspektów dostarczania świadczeń służb zdrowia środowiskowego. W tej publikacji podano zbiór zasad. Tak więc w rozważaniach nt. przyszłego wizerunku zdrowia środowiskowego największe korzyści można osiągnąć, posługując się jednocześnie obu tomami. Zamiarem autorów było, aby obie publikacje były traktowane jako prace referencyjne, dostarczając w poszczególnych rozdziałach całościowego przeglądu sytuacji. Z tego podejścia wynikają także pewne nieuniknione powtórzenia istotnych informacji i zagadnień ważnych dla więcej niż jednego rozdziału.
Jak sugeruje tytuł, tom ten ma dostarczyć opcji rozwoju służb zdrowia środowiskowego. Zamiarem autorów nie jest jednak podanie ustalonego modelu reform. Każdy kraj powinien wykorzystać informacje zawarte w tej publikacji w celu zaadaptowania ich w specyficznej sytuacji, odzwierciedlającej różnice historyczne i kulturowe, co przyczyni się do wzbogacenia całego Regionu Europejskiego.
Istnieją jednakże pewne zasady dostarczania świadczeń służb zdrowia środowiskowego, których nie wolno zmieniać i które nie powinny być poddawane dyskusji. Rozdział l. opisuje wiele z istotnych w budowaniu koncepcji zdrowia środowiskowego zagadnień. Wskazuje także dlaczego zdrowie środowiskowe jest tak ważne i dlaczego jego funkcje wymagają uwagi i poświęcenia na najwyższym szczeblu. Rozdział 2. omawia wdrażanie strategii przez służby zdrowia środowiskowego, przedstawia metodologie, dzięki którym mogą zostać zintegrowane zagadnienia polityki, wpływające na zdrowie środowiskowe oraz wskazuje, w jaki sposób służby zdrowia środowiskowego mogą osiągać swoje cele.
Rozdział 3. odnosi się do rozwoju instytucjonalnego i dostarczania efektywnych świadczeń służb zdrowia środowiskowego oraz poziomu, na którym najefektywniej mogą być dostarczane. Naturalnie w każdym kraju infrastruktury instytucjonalne są tworzone na podstawie uwarunkowań politycznych tych krajów. Zasady przedstawione w rozdziale 3. mają za zadanie uwypuklić pewne zagadnienia, które można wykorzystać i zaadaptować do tradycji narodowych oraz istniejących już struktur. Rozdział 4. koncentruje się na działalności służb zdrowia środowiskowego. Omawia ich funkcje, uzupełnia tradycyjnie ukształtowane obszary działalności nowymi.
Nie ma właściwie sensu identyfikować założeń polityki, opracowywać strategii, rozwijać struktur instytucjonalnych potrzebnych do dostarczania usług zdrowia środowiskowego, jeśli nie istnieje wystarczający potencjał potrzebny do ich świadczenia. W rozdziale 5. rozważane jest zagadnienie rozwoju potencjału na podstawie założeń ekonomicznych, prawnych, profesjonalnych i informacyjnych. Na koniec rozdział 6. podnosi kwestię oceny służb zdrowia środowiskowego. Jest to szczególnie trudna dziedzina, zasługująca z pewnością na dalsze badania. Rozdział ten podnosi problem, opisując go, lecz w rzeczywistości nie oferuje konkretnych rozwiązań. Jasne jest, że osiągnięcie efektywnego zarządzania wymaga systemu oceny, jednakże skomplikowany całokształt polityki, działań i rezultatów związanych ze zdrowiem środowiskowym czyni ocenę bardzo trudną do przeprowadzenia.
Region Europejski SOZ skupia 51 bardzo zróżnicowanych państw. Choć tom ten nie podaje rozwiązań wszystkich problemów rozwoju służb zdrowia środowiskowego, to jednak próbuje dostarczyć narzędzi, które można wykorzystać do stworzenia unikalnych rozwiązań według indywidualnych potrzeb. Niewątpliwie pojawią się głosy krytyczne w stosunku do zawartych tu koncepcji i zasad - byłoby trudno wyobrazić sobie wypełnienie tej pracy bez wglądu w sytuację w poszczególnych krajach. Biuro Regionalne byłoby w związku z tym wdzięczne za wszelkie komentarze dotyczące treści lub stylu tej publikacji, gdyż będą one bardzo pomocne w jej następnej wersji.
|
