|
spis treści lub fragment
|
Jerzy Gronau
POLSKO-ŁACIŃSKI I ŁACIŃSKO-POLSKI SŁOWNIK POPULARNYCH NAZW RYB Z PRZYPORZĄDKOWANIEM POPRZEZ KOD DO RODZINY RYB WRAZ Z UPROSZCZONĄ SYSTEMATYKĄ RYB.
rok wydania 1994, 228 stron
Akwaryści, wędkarze, rybacy, wszyscy miłośnicy podwodnego świata to dla Was przeznaczony jest ten słownik.
Słownik zawiera ponad trzy tysiące polskich nazw współcześnie żyjących ryb całego świata z ich naukowymi odpowiednikami łacińskimi. To najobszerniejszy dotąd słownik polskich nazw ryb!
Autor słownika to dzisiaj emerytowany inżynier, który wiele lat pracował poza Polską w wielu krajach Europy, Azji i Afryki. Jako miłośnik natury i turystyki miał szczęście pływać i wędkować w słodkich i słonych wodach obszarów Atlantyku, Pacyfiku oraz Oceanu Indyjskiego. Interesował go podwodny świat, dlatego systematycznie zbierał i studiował naukową literaturę ichtiologiczną, wędkarską i akwarystyczną. Z tych studiów powstał wielki zbiór wielojęzycznych nazw ryb a następnie idea opracowania tych danych w postaci sześciojęzycznego słownika z nawiązaniem do systematyki przyrodniczej zwierząt. Tamto opracowanie jest już zaawansowane ale wielce pracochłonne, stąd pomysł wydania wcześniej fragmentu tego dużego słownika obejmującego tylko skrócone nazewnictwo polsko-łacińskie. I oto przed Państwem rezultat tego zamysłu - - Słownik popularnych nazw ryb.
1. Nie ma dotąd w naszej literaturze opracowania, które by w prosty alfabetyczny sposób, powiązało współczesne polskie nazwy ryb z naukowymi nazwami łacińskimi, oraz na odwrót — nazwy łacińskie z polskimi.
Słownik niniejszy składa się z dwóch części:
- z alfabetycznego zestawu polskich nazw gatunków ryb i ich odpowiedników łacińskich oraz cyfrowo-literowego kodu, pozwalającego określić ich przynależność do rodzin i do wyższych jednostek systematyki ryb.
- z alfabetycznego zestawu nazw łacińskich i ich odpowiedników polskich, z kodem jak wyżej.
Zastosowany kod jest układem pomocniczym łączącym nazwy gatunkowe i podgatuukowe z przyjęta w niniejszym opracowaniu systematyka naukową ryb. Systematyka ta w miarę rozwoju nauki i poznawalna tajemnic przyrody jest uzupełniana, zmieniana i doskonalona.
Przyjęty tutaj kod jest autorską próbą powiązania nazw ryb z rodzinami, występującymi w systematyce tych kręgowców. Sama numeracja cyfrowo-literowa jest dość dowolnie przypisana do nazw poszczególnych rodzin. Tworzy ona tylko układ pośredniczący w słowniku i nie posiada istotnego znaczenia systematycznego. Zaznaczyć trzeba, że układ kodu pomocniczego obejmuje wszystkie rodziny systematyki ryb. W tym słowniku występuje ich część i dlatego nie zawiera on kolejnych numerów kodu. Generalnie znaki kodu mniejsze niż l — to tzw. „niby-ryby" lub „rybopodobne"; od ł do 223 to ryby kostnoszkieletowe; powyżej 350 — ryby chrzestnoszkieletowe. Występujące w niektórych kodach litery rozszerzają zakres symbolów kodowych i w przyszłości umożliwią uzupełnienia kodu o ewentualne inne rodziny, bez naruszania starej struktury kodowej.
2. Ryby — w ujęciu potocznym — przynależą do najwyższego typu zwierząt czyli strunowców (Chordata). Przyjęta tu uproszczona systematyka obejmuje tylko podział na gromady, rzędy i rodziny. Nazwy tych taksonów przytoczono jedynie w języku łacińskim. Zakres słownika obejmuje tylko nazewnictwo języka polskiego z odpowiednikami łacińskimi.
3. Zgodnie z terminologią binominalną naukowa łacińska nazwa gatunkowa ryby składa się zasadniczo z dwóch wyrazów:
- nazwy rodzajowej, pisanej z dużej litery oraz
- nazwy gatunkowej, pisanej z małej litery.
Poza tym pełna naukowa nazwa gatunku zawiera nazwisko jej autora l rok opublikowania nazwy, które to elementy w tym popularnym opracowaniu opuszczono /, powodu jego ograniczonej objętości.
Nazwa podgatunku to nazwa trójwyrazowa, (trzeci człon nazwy pisany z małej litery). Często w nowszych opracowaniach podaje się również nazwę podrodzajową (zwłaszcza dla dużych rozgałęzionych rodzajów), pisząc ją z dużej litery i umieszczając w nawiasie między nazwą rodzajową a gatunkowa.
4. Synonimy łacińskie (oznaczone tutaj gwiazdkami) są to inne nieobowiązujące nazwy, niestety często używane, które winno się eliminować. Czy te „nicobowiązującc" nazwy przetrwają, zadecyduje postęp nauki i doskonalenie nazewnictwa.
5. Słownik powstał w oparciu o przygotowywany do druku duży, wielojęzyczny słownik nazw współcześnie żyjących ryb.
6. Nazwy polskie zebrano z literatury ichtiologicznej naukowej i popularnonaukowej i na pewno nie znalazły się tutaj wszystkie występujące potocznie polskie nazwy gatunkowe ryb. Nic próbowano również określania poprawności językowej występujących tutaj nazw polskich. Jest to problem dla językoznawców i specjalistów ichtiologów. Mimo tego opracowywujący ma nadzieję, że to popularne opracowanie okaże się przydatne.
7. W zestawieniach łacińskich nazw rodzin użyto dodatkowych oznaczeń cyfrowych:
(1) - nazwy traktowane przez niektórych autorów jako podrodziny z końcówką -inae,
(2) - nazwy zaniechane lub włączone do innych rodzin.
Spis treści
1. Wstęp i wyjaśnienia
2. Systematyka ryb (gromady, rzędy, rodziny) przyjęta w niniejszym opracowaniu
3 a. Zestawienie alfabetyczne nazw rodzin ryb wraz z kodem
3 b. Zestawienie nazw rodzin ryb według wzrastających numerów kodowych
4. Polsko-łaciński słownik nazw ryb (gatunki i podgatunki)
5. Łacińsko-polski słownik nazw tyb (gatunki i podgatunki)
6. Występowanie terytorialne rodzin ryb
|
