|
spis treści lub
fragment |
Jerzy
Gronau
POLSKO-ŁACIŃSKI I
ŁACIŃSKO-POLSKI SŁOWNIK POPULARNYCH NAZW RYB Z
PRZYPORZĄDKOWANIEM POPRZEZ KOD DO RODZINY RYB WRAZ
Z UPROSZCZONĄ SYSTEMATYKĄ
RYB.
rok wydania 1994, 228
stron
Akwaryści, wędkarze,
rybacy, wszyscy miłośnicy podwodnego świata to dla
Was przeznaczony jest ten słownik.
Słownik
zawiera ponad trzy tysiące polskich nazw
współcześnie żyjących ryb całego świata z ich
naukowymi odpowiednikami łacińskimi. To
najobszerniejszy dotąd słownik polskich nazw
ryb!
Autor słownika to dzisiaj
emerytowany inżynier, który wiele lat pracował
poza Polską w wielu krajach Europy, Azji i Afryki.
Jako miłośnik natury i turystyki miał szczęście
pływać i wędkować w słodkich i słonych wodach
obszarów Atlantyku, Pacyfiku oraz Oceanu
Indyjskiego. Interesował go podwodny świat,
dlatego systematycznie zbierał i studiował naukową
literaturę ichtiologiczną, wędkarską i
akwarystyczną. Z tych studiów powstał wielki zbiór
wielojęzycznych nazw ryb a następnie idea
opracowania tych danych w postaci
sześciojęzycznego słownika z nawiązaniem do
systematyki przyrodniczej zwierząt. Tamto
opracowanie jest już zaawansowane ale wielce
pracochłonne, stąd pomysł wydania wcześniej
fragmentu tego dużego słownika obejmującego tylko
skrócone nazewnictwo polsko-łacińskie. I oto przed
Państwem rezultat tego zamysłu - - Słownik
popularnych nazw ryb.
1. Nie ma dotąd w
naszej literaturze opracowania, które by w prosty
alfabetyczny sposób, powiązało współczesne polskie
nazwy ryb z naukowymi nazwami łacińskimi, oraz na
odwrót — nazwy łacińskie z polskimi.
Słownik
niniejszy składa się z dwóch części:
- z
alfabetycznego zestawu polskich nazw gatunków ryb
i ich odpowiedników łacińskich oraz
cyfrowo-literowego kodu, pozwalającego określić
ich przynależność do rodzin i do wyższych
jednostek systematyki ryb.
- z alfabetycznego
zestawu nazw łacińskich i ich odpowiedników
polskich, z kodem jak wyżej.
Zastosowany kod
jest układem pomocniczym łączącym nazwy gatunkowe
i podgatuukowe z przyjęta w niniejszym opracowaniu
systematyka naukową ryb. Systematyka ta w miarę
rozwoju nauki i poznawalna tajemnic przyrody jest
uzupełniana, zmieniana i doskonalona.
Przyjęty
tutaj kod jest autorską próbą powiązania nazw ryb
z rodzinami, występującymi w systematyce tych
kręgowców. Sama numeracja cyfrowo-literowa jest
dość dowolnie przypisana do nazw poszczególnych
rodzin. Tworzy ona tylko układ pośredniczący w
słowniku i nie posiada istotnego znaczenia
systematycznego. Zaznaczyć trzeba, że układ kodu
pomocniczego obejmuje wszystkie rodziny
systematyki ryb. W tym słowniku występuje ich
część i dlatego nie zawiera on kolejnych numerów
kodu. Generalnie znaki kodu mniejsze niż l — to
tzw. „niby-ryby" lub „rybopodobne"; od ł do 223 to
ryby kostnoszkieletowe; powyżej 350 — ryby
chrzestnoszkieletowe. Występujące w niektórych
kodach litery rozszerzają zakres symbolów kodowych
i w przyszłości umożliwią uzupełnienia kodu o
ewentualne inne rodziny, bez naruszania starej
struktury kodowej.
2. Ryby — w ujęciu potocznym
— przynależą do najwyższego typu zwierząt czyli
strunowców (Chordata). Przyjęta tu uproszczona
systematyka obejmuje tylko podział na gromady,
rzędy i rodziny. Nazwy tych taksonów przytoczono
jedynie w języku łacińskim. Zakres słownika
obejmuje tylko nazewnictwo języka polskiego z
odpowiednikami łacińskimi.
3. Zgodnie z
terminologią binominalną naukowa łacińska nazwa
gatunkowa ryby składa się zasadniczo z dwóch
wyrazów:
- nazwy rodzajowej, pisanej z dużej
litery oraz
- nazwy gatunkowej, pisanej z małej
litery.
Poza tym pełna naukowa nazwa gatunku
zawiera nazwisko jej autora l rok opublikowania
nazwy, które to elementy w tym popularnym
opracowaniu opuszczono /, powodu jego ograniczonej
objętości.
Nazwa podgatunku to nazwa
trójwyrazowa, (trzeci człon nazwy pisany z małej
litery). Często w nowszych opracowaniach podaje
się również nazwę podrodzajową (zwłaszcza dla
dużych rozgałęzionych rodzajów), pisząc ją z dużej
litery i umieszczając w nawiasie między nazwą
rodzajową a gatunkowa.
4. Synonimy łacińskie
(oznaczone tutaj gwiazdkami) są to inne
nieobowiązujące nazwy, niestety często używane,
które winno się eliminować. Czy te
„nicobowiązującc" nazwy przetrwają, zadecyduje
postęp nauki i doskonalenie nazewnictwa.
5.
Słownik powstał w oparciu o przygotowywany do
druku duży, wielojęzyczny słownik nazw
współcześnie żyjących ryb.
6. Nazwy polskie
zebrano z literatury ichtiologicznej naukowej i
popularnonaukowej i na pewno nie znalazły się
tutaj wszystkie występujące potocznie polskie
nazwy gatunkowe ryb. Nic próbowano również
określania poprawności językowej występujących
tutaj nazw polskich. Jest to problem dla
językoznawców i specjalistów ichtiologów. Mimo
tego opracowywujący ma nadzieję, że to popularne
opracowanie okaże się przydatne.
7. W
zestawieniach łacińskich nazw rodzin użyto
dodatkowych oznaczeń cyfrowych:
(1) - nazwy
traktowane przez niektórych autorów jako
podrodziny z końcówką -inae,
(2) - nazwy
zaniechane lub włączone do innych
rodzin.
Spis
treści
1.
Wstęp i wyjaśnienia
2. Systematyka ryb
(gromady, rzędy, rodziny) przyjęta w niniejszym
opracowaniu
3 a. Zestawienie alfabetyczne
nazw rodzin ryb wraz z kodem
3 b. Zestawienie
nazw rodzin ryb według wzrastających numerów
kodowych
4. Polsko-łaciński słownik nazw
ryb (gatunki i podgatunki)
5.
Łacińsko-polski słownik nazw tyb (gatunki i
podgatunki)
6. Występowanie terytorialne
rodzin ryb
|
