SĄDOWNICTWO KARNE KRAKÓW XIV WIEK BĄKOWSKI 1902

02-07-2012, 18:54
Aukcja w czasie sprawdzania nie była zakończona.

Aktualna cena: 49.99 zł

Użytkownik serdecznie

numer aukcji: 2456947327

Miejscowość Kraków

Koniec: 10-07-2012 18:15:00

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO SPISU TREŚCI

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO OPISU KSIĄŻKI

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY ZNAJDUJĄCE SIĘ W TEJ SAMEJ KATEGORII

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG CZASU ZAKOŃCZENIA

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG ILOŚCI OFERT

PONIŻEJ ZNAJDZIESZ MINIATURY ZDJĘĆ SPRZEDAWANEGO PRZEDMIOTU, WYSTARCZY KLIKNĄĆ NA JEDNĄ Z NICH A ZOSTANIESZ PRZENIESIONY DO ODPOWIEDNIEGO ZDJĘCIA W WIĘKSZYM FORMACIE ZNAJDUJĄCEGO SIĘ NA DOLE STRONY (CZASAMI TRZEBA CHWILĘ POCZEKAĆ NA DOGRANIE ZDJĘCIA).

PEŁNY TYTUŁ KSIĄŻKI - SĄDOWNICTWO KARNE W KRAKOWIE W WIEKU XIV. (WYJĄTEK Z KALENDARZA JÓZEFA CZECHA NA ROK 1902) I INNE ARTYKUŁY
AUTOR -
WYDAWNICTWO -
WYDANIE -
NAKŁAD - EGZ.
STAN KSIĄŻKI - JAK NA WIEK (ZGODNY Z ZAŁĄCZONYM MATERIAŁEM ZDJĘCIOWYM) (wszystkie zdjęcia na aukcji przedstawiają sprzedawany przedmiot).
RODZAJ OPRAWY -
ILOŚĆ STRON -
WYMIARY - x x CM (WYSOKOŚĆ x SZEROKOŚĆ x GRUBOŚĆ W CENTYMETRACH)
WAGA - KG (WAGA BEZ OPAKOWANIA)
ILUSTRACJE, MAPY ITP. -
KOSZT WYSYŁKI 8 ZŁ - Koszt uniwersalny, niezależny od ilośći i wagi, dotyczy wysyłki priorytetowej na terenie Polski. Zgadzam się na wysyłkę za granicę (koszt ustalany na podstawie cennika poczty polskiej).

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

SPIS TREŚCI LUB/I OPIS (Przypominam o kombinacji klawiszy Ctrl+F – przytrzymaj Ctrl i jednocześnie naciśnij klawisz F, w okienku które się pojawi wpisz dowolne szukane przez ciebie słowo, być może znajduje się ono w opisie mojej aukcji)

SADOWNICTWO KARNE w KRAKOWI!
w wieku XIV.
Przez Dr. Klemensa BĄKOWSKIEGO.

Książę Bolesław Wstydliwy chcąc .„założyć w Krakowie miasto i zgromadzić w niern ludzi z wszelakich okolic" upoważnił dokumentem z dnia 5 czerwca 1257, Getkona zwanego Stilwojt, Jakóba niegdyś sędziego z Nisy i Dytmara zwanego Wołkiem, których wójtami zamianował, do urządzenia miasta, określił prawa i obowiązki oraz terytoryum i uposażenie obywateli, a zarazem jako formę podał prawo magdeburskie, którem Wrocław się rządził. Już przed rokiem tym spotykamy w dokumentach z r. 1228 i 1230 sołtysa w Krakowie, w r. 1244 nadaje Ks. Bolesław Podolińcowi, prawo niemieckie krakowskie, co dowodzi, że już wtedy Niemcy się tu osadzili, lecz że Kraków miał charakter wsi, gdyż sołtys jest instytucyą niemiecką wiejską. Nadanie z r. 1257 miało na celu ściągnięcie liczniejszych kolonistów i stworzenie środowiska handlu i rzemiosł, przez przyznanie zaś odrębnego prawa miejskiego, odrębnej od reszty kraju administracyi i sądu, stworzyło miasto w znaczeniu prawnem.
Prawo magdeburskie, nadane wówczas Krakowowi, opierało się na Zwierciadle saskiem tj: prywatnej kodyfikacyi zwyczajowego pra-
wa saskiego, spisanej na niewiele lat przed lokacyą Krakowa, a rozwijanej dalej orzeczeniami i wyrokami znaczniejszych miast. Miasta nowsze przyjmowały zwykle prawo miasta starszego i stąd tworzyły się grupy miast, które rządziły się wedle praw Lubeki, Frankfurtu, a na wschodzie najwięcej Magdeburga. W Polsce przyjęto wzór z Magdeburga i rozwijano jego prawo dalej, a w ten sposób tworzyły się znowu grupy miast rządzących się prawem Wrocławskiem, szredz-kiem (od miasta Środy) i chełmińskiem. Miasta, ;s których wzór brano, uważano za macierzyste i przed utworzeniem sądów Wj7ż-szych odwoływano się do miast macierzystych, jako do drugiej instancyi.
Podolińcowi kazał Bolesław Wstyd, używać prawa Krakowa i Sandomierza, Opatowcowi prawa używanego w Krakowie, Krakowowi prawa Wrocławskiego.
W chwili lokacyi Krakowa tj: w r 1257 prawo to miejskie nie było jeszcze ukształtowane: i tak zbiór prawa magdeburskiego dla Wrocławia z r. 1261 miał 79 artykułów, w r. 1295 nadesłali ławnicy magd. Wrocławiowi dalsze 23 artykuły, w r. 1304 Gorlicom 140 artykułów, a księga praw tych, złożona przez Kazimierza Wielkiego dla użytku sądu
Wyższego na Zamku krak. w roku 1356, obejmująca Zwierciadło saskie i prawo magdeburskie liczyła już 502 artykuły.
Od r. 1257 używał więc Kraków prawa miejskiego niemieckiego, wyrabiającego się na podstawie Zwierciadła saskiego w Magdeburgu i Wrocławiu i sam dalej prawo to rozwijał.
Odr. 1300 posiadamy już księgi sądowe krakowskie i w nich śledzić można praktyczny rozwój prawa miejskiego. Z początku są to przeważnie zapisy sprzedaży domów, kramów, jatek, potem działy, ugody, wyroki, im później, tem liczniejsze i dokładniejsze.
Z lat 1361 — 1400 zachowały się spisy przestępców karnych skazanych na wygnanie z miasta (proscriptio — prohibitio a civitate) z czego urósł dość obszerny rejestr karny, stanowiący cenne źródło do poznania nietylko praktycznego wykonywania przepisów prawnych karnych, ale i do historyi obyczajów przeszłości.
Aby zrozumieć i ocenić te zapiski, trzeba zapoznać się pierwej z samem ówczesnem prawem karnem:y)
Zwierciadło saskie, to jest główna podstawa prawa miejskiego średniowiecznego, stosowanego w miastach polskich, nie stanowi systematycznie ułożonego kodeksu, lecz jest zbiorem luźnie zestawionych przepisów, dość trudnych do ujęcia w jakiś przejrzysty system.
Przestępstwa, wedle tego prawa, dadzą się podzielić na zbrodnie, karane „gardłem i ręką" i występki, karane „na skórze i włosach".
Kary n a g a r d 1 e, wykonywano przez szubienicę, ścięcie, spalenie, zakopanie żywcem, utopienie, wplatanie w koło, ćwiertowanie, wbijanie na pal; na ręce, czyli przez okaleczenie, wykonywano przez ucięcie ręki, palca, oślepienie, wyrwanie języka, ucięcie nosa lub uszu.
Do zbrodni zaliczano mord, czarodziejstwo, kacerstwo, rozbój, zgwałcenie, podpalenie, złamanie pokoju domowego, fałszowanie monety, bigamię, kradzież i t. d. później rozszerzono
pojęcie zbrodni, podciągając coraz nowe przestępstwa pod coraz surowsze kary.
Tortury w XIV w. jako środek procesukar-nego nie były jeszcze znane, a zapiska następna z r. 1382 z ksiąg krakowskich:
„Piotrowi Polirowi, graczowi i złodziejowi, zakazano miasto na sto lat i dzień z powodu tych przestępstw, że często w grach a zwłaszcza fałszywych i podstępnych kości (używał) a także przyznał przed Bartkiem wójtem, gdy go męczył, że jednego księdza we Florencyi (na Kleparzu) zabił a potem zaprzeczył mówiąc, że przerażony zmianą uczynił to przyznanie, z łaski panów," —fzdaje się odnosi się tylko do złego obchodzenia się z więźniem, do sporadycznego wypadku.
Występki jak ciężkie uszkodzenie ciała, drobne kradzieże, przestąpienie zakazu władzy i t. d. karano „na skórzei włosach" przez obcięcie włosów, często ze skórą (oskalpowanie) bicie miotłą lub rózgami pod pręgierzem na miejscu publicznem.
Groicki, który wydając w połowie XVI w. prawa miejskie po polsku stał się potem powagą taką, że dzieło jego jak kodeks stosowano, objaśnia tę karę słowami: „które prawo około obrzynania włosów, na ten czas było dane, gdy ludzie długie włosy nosili, potym, kiedy krótkie włosy nosić poczęli, tedy kawalec ucha lub nosa miasto włosów urzynają, a jeśliby ucha nie miał, na twarzy bywa nacechowan".
Gdy nie chciano całej surowości tej kary stosować, musiał skazaniec jeździć na ośle, albo nosić kamień lub psa po rynku.
Drobne przekroczenia karano więzieniem lub grzywnami pieniężnemi.
Istniały obostrzenia kary przez konfiskatę majątku i przez dodatki hańbiące np. za zabicie krewnego przepisuje glossa Zwierciadła Saskiego, a za nią Groicki „taki zaszyty w skórę albo w wór ze psem, kurem, jaszczurką, małpą — które z tych (zwierząt) na ten czas może mieć — w rzekę ma być wrzucon utopion". Z kar śmierci ścięcie należało do szlachetniejszych, stosowano ją za zabójstwo, zgwałcenie i fałszowanie monety; szubienica czekała złodzieja i jego pomocników, a tylko „jeżeliby rzecz kradziona mniej niż 3 złote
ważyła, a kradziestwo by się stało we dnie, u prągi ma być bit, i włosy mają mu być oberznione". Wpleceniem w koło karano za mord i rozbój, stosem za czary, kacerstwo i otrucie i t. d.
Do skutków skazania karnego należały pozbawienie praw np. obywatelskich, swego stanu, jak niemożność dziedziczenia pokrewnych, wyzywania na pojedynek, sprawowania urzędu sędziego, przy czynach hańbiących , pozbawienie czci, skazany „stawa się bezecnym, a ku świadectwu i ku żadnemu dostojeństwu nie bywa przy-puszczon".
Kary te były wiec nadzwyczaj surowe, celem ich było głównie zadość uczynienie po szkodowanemu lub zaspokojenie krewnych zabitego, odstraszenie, a do pewnego tylko stopnia odpokutowanie wobec prawa.
Prawie każdy przepis karny kończył się krótko: „tedy ma być obieszon" albo „tedy ma być śiięt".
Kar na wolności właściwie nie znano, ho więzienie było używanem jako kara tylko za bardzo drobne przekroczenia, głównie zaś było śledczem, tj: trzymano w niem oskarżonego przez czas procesu karnego, wyrok otwierał więzienie albo uwalniając oskarżo nego, albo wymierzając mu karę „na gardle i ręce", lub „na skórze i włosach".
Surowość tych przepisów łagodziło traktowanie przestępstwa głównie jako sprawy odszkodowania pokrzywdzonego i jego rodziny, skutkiem czego przy lżejszych karach „na skórze i włosach" mógł się skazany wykupić, przy ciężkich mógł podobnież uzyskać zamianę kary ale tylko za łaską sędziego i oskarżyciela, jeżeli oskarżyciela brakło, mógł sędzia sam łaskę swą przez zamianę kary okazać
Zamiana następowała wówczas na karę majątkową przypadającą częściowo sędziemu, częściowo oskarżycielowi, przyczem winny musiał uroczyście przepraszać, odbywać pokutę, udać się w pielgrzymkę i t. d. Jeżeli brakło oskarżyciela, mógł sędzia w drodze łaski sam karę zamienić, tj: złagodzić.
Jednym z rodzajów takiego ułaskawienia od surowej kary przez zamianę było wypę-
dzenie z miasta (banicya), które potem wyrobiło się na samoistną karę, na którą wprost sędzia wyrok wydawał.
Wymiar sprawiedliwości spoczywał początkowo w ręku ławników i wójta później wszystkie sprawy niesporne (opieki, testamenty, kontrakty) i karne przechodzą powoli na radę miejską (consules).
Według przywileju lokacyjnego Krakowa mieszczanin musiał jawić się w sądzie polskim ziemskim i szukać sprawiedliwości wedle prawa polskiego wtedy, gdy występował w roli skarżącego przeciw osobie nie ulegającej prawu miejskiemu.
Poznawszy zatem wyżej przepisy karne niemieckie tj: miejskie, porównać je należy z przepisami polskiemi, obowiązującemi powszechnie poza terytoryum Krakowa, ale sto-sowanemi w szczegółowych razach, w przypadku zastrzeżonym w przywileju lokacyjnym tj: wtedy, jeżeli obywatel krak. skaiżył osobę nie podlegającą prawu miejskiemu.
Otóż wedle prawa polskiego, zebranego w r. 1347 w Statut Wiślicki1) kary, (winy) polegały głównie na karach pieniężnych, a winy na gardle, ciele i czci były wyjątkowemi. Celem ich było podobnie jak w prawie niemieckiem, zadość uczynienie poszkodowanemu, jednak w wysokości statutem w poszczególnych przestępstwach z góry oznaczonej, i właściwie ukaranie za naruszenie porządku i pokoju powszechnego, objawiające się w zapłacie winy na skarb królewski, sąd lub, kasztelanią.
Ścisłego określenia przestępstw oczywiście nie było, przeważnie nazywano cięższe zbrodnie crimen, wielkie dowinienie, a mniejsze występki i przekroczenia deli-ctum, nierząd.
Do pierwszych należały zabójstwo, (umyli ne i nieumyślne) zgwałcenie, rozbój, zabór gwałtowny, podpalenie, kradzież, do drugich ochromienie, uszkodzenie bez rany i z wylaniem krwi, zrąbanie drzew, zelżenie i t. d.
Za najcięższą zbrodnię uważano furt u ni et latrocinium, (łotrowstwo, rozbójnictwo
...

INNE ARTYKUŁY

Dom Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych.
LUDNOŚĆ KRAKOWA Z KOŃCEM XVIII W.
PODAŁ
STANISŁAW KRZYŻANOWSKI.
Drzewka owocowe karłowe
napisał
JÓZEF BRZEZIŃSKI.
Kronika krakowska z roku pańskiego 1901.
Kronika
żałobna.
ŚWIĘTY KOŚCIÓŁ RZYMSKOKATOLICKI.
GENEALOGIA
panującego Domu Cesarskiego w Austryi.

WRÓĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

WRÓĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

Możesz dodać mnie do swojej listy ulubionych sprzedawców. Możesz to zrobić klikając na ikonkę umieszczoną poniżej. Nie zapomnij włączyć opcji subskrypcji, a na bieżąco będziesz informowany o wystawianych przeze mnie nowych przedmiotach.