Kalina Zabuska

Kolekcja Jacoba Kabruna

Ryciny szkoły niemieckiej od końca XV do początku XIX wieku

tom I

część I

stron: 208

format: 280x230

Katalog Ryciny szkoły niemieckiej od końca XV do początku XIX wieku, to najnowsza publikacja Muzeum Narodowego w Gdańsku, prezentuje cenny fragment kolekcji Jacoba Kabruna (1[zasłonięte]759-18), którego zbiory sztuki stały się zarzewiem powołanego w 1870 roku, otwartego dwa lata później Stadtmuseum Danzig, jednego z pierwszych muzeów na obecnych ziemiach polskich. Gdańskie Muzeum Narodowe jest bezpośrednim sukcesorem tradycji tej placówki.
Opracowanie, pierwsze w cyklu planowanych katalogów rycin pochodzących z kolekcji, stanowi formę uhonorowania kolekcjonera z okazji jubileuszu jego 250 urodzin. Jacob Kabrun, wybitny kolekcjoner, był przy tym osobistością znaczącą dla Gdańska w szerszym kontekście, zapisaną chlubnie na kartach historii okresu wojen napoleońskich. Kupiec i dyplomata, wrażliwy na piękno bibliofil, swe wartościowe artystycznie zbiory przekazał miastu, inicjując tym samym nowe spojrzenie na zagadnienie odpowiedzialności za zasięg oddziaływania dzieła. Gest ten przyczynił się pośrednio do instytucjonalizacji opieki nad sztuką. Oglądane z perspektywy czasowej dokonania kolekcjonera, dyplomaty i społecznika nie stanowią li tylko martwego archiwalnego zapisu - dzięki kolekcji rysunków i rycin, pomimo wielkich wojennych strat nadal uważanej za jedną z najcenniejszych europejskich kolekcji o prywatnej proweniencji, pozostaje on wciąż obecny w życiu kulturalnym miasta.
Zadaniem, które gdańskie Muzeum Narodowe w Gdańsku realizuje jako sukcesor kupca, jest przywołanie postaci Jacoba Kabruna, przywrócenie pamięci o jego nowatorskiej inicjatywie, dzięki której miasto stało się właścicielem i dysponentem znaczącej w skali europejskiej kolekcji rysunków i rycin.
Opublikowany jako pierwsza część tomu pierwszego katalog szkoły niemieckiej, najbardziej wiarygodnymi rzecznikami Kabruna czyni wybitnych twórców niemieckich - Heinricha Aldegrevera, Albrechta Altdorfera, braci Hansa Sebalda i Barthela Behamów, Albrechta Dürera, Lucasa Cranacha, Jeremiasa Falcka, Christiana Wilhelma Ernsta Dietricha i innych, których dzieła są ozdobą gdańskich zbiorów.
Katalog rozbudowany został o niewielki aneks, uwzględniający oznakowane suchym stemplem KG prace z kolekcji, które w różny sposób powróciły do zbiorów już po 1956 roku (czyli po rewindykacji gdańskich dzieł ze Związku Radzieckiego); aneks zawiera także dane katalogowe rycin, stanowiących analogie do utraconych prac (prace tu wymienione pochodzą zarówno z dawnych zbiorów Stadtmuseum, jak z powojennych nabytków Muzeum) - to rozszerzenie uzupełnia obraz historycznej kolekcji, zachowanej ledwie w czwartej części w stosunku do pierwotnych zasobów. Celem jest możliwie skuteczne wypełnienie luk w wiedzy na temat kolekcji w kształcie nadanym jej przez Kabruna.
Pośród rycin z kolekcji zachowanych w zbiorach to właśnie szkoła niemiecka odznacza się zarówno liczebnością, jak poziomem artystycznym. Ponieważ jest to materiał znaczący objętościowo, z dominującą liczbą dzieł Daniela Chodowieckiego, który cieszył się szczególnym zainteresowaniem Kabruna, drugi wolumen tomu pierwszego poświęcony zostanie w całości dziełu tego artysty o gdańskim rodowodzie.
Projekt przewiduje etapową realizację pełnego katalogu zachowanych w gdańskich zbiorach rycin z kolekcji Kabruna, który dopełnieni wiedzę o historycznej kolekcji, określającej priorytety estetyczne gdańskiego mieszczaństwa i poziom kulturalnego życia w mieście, tradycyjnie aspirującym do roli prężnego ośrodka sztuki.