RUSZNIKARSTWO SZKOŁY CIESZYŃSKIEJ

Jan Kruczek

208 ILUSTRACJI

PAPIER KREDOWY

WAGA 2 KG

FORMAT 30x24 CM

Wydawnictwo: Pszczyna, 2001
Oprawa: miękka
Stron: 344
Stan: NOWA

Wysyłka w ciągu 48h !

Do miast, które już od końca XVI wieku znane było ze swoich wyrobów rusznikarskich wy­różniających się oryginalną kon­strukcją i charakterystyczną de­koracją należał niewątpliwie Cieszyn. Największą sławę miastu - już w XVII wieku - przyniosła produkowana w tamtejszych war­sztatach małokalibrowa strzelba myśliwska zw. Cieszynką, służąca do polowania na siedzące ptac­two; powodzeniem odbiorców cie­szyły się również i inne rodzaje broni palnej, kombinowanej oraz prochownie zdobione w stylu cie­szyńskim. Gdy zachodziła potrze­ba cieszyńscy mistrzowie nie stro­nili również od wykonywania broni wojskowej. Zachowana w różnych zbiorach znaczna ilość broni cie­szyńskiej czyni z tego miasta jed­en z ważniejszych ośrodków pro­dukcji ręcznej broni palnej, głów­nie myśliwskiej, w Europie.


SPIS TREŚCI:

WSTĘP

I. POCZĄTKI RUSZNIKARSTWA W CIESZYNIE W XVI STULECIU
Rozwój i rodzaje myśliwskiej broni palnej w XVI wieku. Moda polowania na ptactwo. Pierwsi rusznikarze cieszyńscy. Powstanie cechu i przepisy cechowe. Przybycie Jerzego Kurlanda, kolejni mistrzowie. Ślusarze. Inne rzemiosła i artyści. Podjęcie produkcji ptaszniczek. Zamki kołowe ze sprężyną zewnętrzną. Wczesne ptaszniczki cieszyńskie. Odbiorcy.

II. ZLOTY OKRES RUSZNIKARSTWA W CIESZYNIE (OD XVII PO TRZYDZIESTE LATA XVIII WIEKU)
Ptaszniczki, cieszynki i ich wytwórcy
Rusznikarze i szyftarze. Łączenie zawodów. Brak kowali luf. Nazwy ptaszniczki cieszyń­skiej. Tzw. zamek kurlandzki - Tesching. Cieszynki z trójkątną kolbą. Cieszynka z Helsinek.
Cieszynki klasyczne - budowa, działanie, dekoracja
Lufa. Zamek. Łoże. Poglądy na dekorację cieszyńską. Dekoracja cieszyńska i jej podział.
Prochownice i inna broń palna z dekoracją w stylu cieszyńskim
Prochownice cieszyńskie. Inne prochownice z dekoracją cieszyńską. Broń obuchowa i kombinowana. Arkebuzy kołowe i skałkowe. Pistolety kołowe i skałkowe. Flinty skałkowe. Różne konstrukcje broni palnej. Broń przerabiana.
Mistrzowie znani i nieznani - zagadnienie autorstwa
Sposoby sygnowania. Trudności w określaniu autorstwa. Sygnatury na broni cieszyń­skiej i próby ich rozwiązania. Sygnatury nierozwiązane. Naśladownictwo broni cieszyńskiej
Odbiorcy
Prezenty. Prezenty wymuszane. Szwecja - odbiorcy. Cieszynka Klossa. Pożyczanie broni. Do Czech i na Morawy. Odbiorcy ze Śląska. Odbiorcy z Polski. W rękach szlachty węgierskiej. U Niemców. Cieszynki jako broń wojskowa. W rękach zbójników. Schyłek złotego okresu. Ceny cieszynek.

III. OŚRODKI RUSZNIKARSKIE W BIELSKU I BIAŁEJ, W KĘTACH ORAZ ŻYWCU
Początki w Bielsku i Białej. Nieco o Kętach. Martin i Johann Harrtelowie. Malcher Sitko. Organizacja produkcji. Z warsztatu do odbiorcy. Zwalczanie konkurencji. Handel z Polską - zakazy - rusznikarze przemytnicy. Klienci miejscowi i zbójnicy. Epizod żywiecki. Rodzaje broni i wpływ Cieszyna.

IV KRYZYS CIESZYŃSKIEGO RUSZNIKARSTWA
Spadek zamówień. Broń. Kryzys w Bielsku i Białej.

V PRÓBY ODRODZENIA CIESZYŃSKIEGO RUSZNIKARSTWA W XIX WIEKU ORAZ JEGO SCHYŁEK W XX STULECIU
Odbiorcy. Wytwórcy. Ałois Reisingei; Josej Wissneker, Georg Koił. Fabryka zasobników i kapiszonów Barth-Chowanetz. Karol I Werlik. Karol Spiegel. Inni Werlikowie. Kolejni rusznikarze. Sklepy z bronią. Ostatni mistrz cieszyński. Bielsko i Biała.

SŁOWNIK RUSZNIKARZY I SZYFTARZY
ŹRÓDŁA I LITERATURA
INDEKS OSÓB
INDEKS MIEJSCOWOŚCI
SPIS ILUSTRACJI
SUMMARY
LIST OD ILLUSTRATIONS
ŻRÓDŁA I AUTORZY FOTOGRAFII