Celem niniejszej monografii jest promocja nowych form zarządzania środowiskiem na obszarach chronionych i organizacji turystyki w cennych przyrodniczo regionach, z pełnym poszanowaniem walorów przyrody, a także dziedzictwa kulturowego.

Opracowanie przedstawia zarówno problemy, jak i korzyści związane z obszarami chronionymi oraz przybliża wypracowanie konsensusu między zachowaniem walorów przyrodniczych a potrzebami lokalnych społeczeństw.

Obszary prawnie chronione pełnią bardzo ważną rolę w zachowaniu gatunków flory i fauny, a także przyrody nieożywionej. Postępujący w niezwykle szybkim tempie rozwój cywilizacji zagraża jednak zachowaniu kształtującej się przez miliony lat równowagi w przyrodzie. Zagadnienie to jest o tyle trudne, że człowiek jako element przyrody w czasie swojego rozwoju korzysta coraz częściej z zasobów środowiska przyrodniczego ponad miarę i nie zawsze w sposób uzasadniony rzeczywistymi potrzebami.

Wydaje się, że dobrym rozwiązaniem jest wypracowanie racjonalnych, zgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju, sposobów i mechanizmów zarządzania środowiskiem na obszarach prawnie chronionych, które w pierwszej kolejności należy wykorzystywać w procesach edukacji środowiskowej społeczeństwa. Najwłaściwszą drogą prowadzącą do tego celu jest zbudowanie jak najlepszych modeli organizacji turystyki na obszarach chronionych w procesie edukacyjnym, a także w gospodarce turystycznej. Takie podejście sprzyja czynnemu włączaniu mieszkańców w proces ochrony środowiska w wyniku tworzenia nowych miejsc pracy.

Spis treści

Wstęp

Rozdział 1

Rola obszarów chronionych w rozwoju edukacji i turystyki

1.1. Ochrona walorów przyrodniczych a edukacja i rozwój turystyki (13)

The Protection of Natural Values and Education – Tourism – Economic Development

Adam Madejski, Andrzej Pawłowski

1.2. Program edukacji ekologicznej w województwie lubelskim (27)

Environmental Education Program in the Lublin Region

Małgorzata Deneka-Angel, Małgorzata Stanicka

1.3. Edukacja i rekreacja na obszarach leśnych realizowana przez Nadleśnictwo Lubartów (35)

Education and Recreation in Forest Areas Implemented by the Forest District Lubartów

Piotr Musiał

1.4. Edukacja ekologiczna zielonych szkół na obszarach chronionych oraz jej rola w kształtowaniu postaw proekologicznych (51)

Environmental Education “Green Schools” Protected Areas and Its Role in Shaping Green Attitudes

Ewelina Błaszczak, Anna Dłużewska

1.5. Kreowanie produktów turystycznych dla uczniów z wykorzystaniem potencjału turystycznego obszarów chronionych w powiecie strzyżowskim (61)

Creation of Tourism Products for Students Using the Tourism Potential of Protected Areas in the County Strzyżów

Anna Nizioł

1.6. Obszary chronione jako czynnik rozwoju edukacji ekologicznej i turystyki w Nadleśnictwie Rymanów (71)

Protected Areas as a Factor in the Development of Environmental Education and Tourism in the Forest District Rymanów

Monika Drozd, Marcin Obodyński, Marcin Korbecki

1.7. Wpływ morfologii i morfodynamiki wydm na zrównoważony rozwój turystyki a konieczność ochrony prawnej walorów naturalnych pól wydmowych (81)

Impact of Dunes Morphology and Morphodynamic on Tourism Sustainable Development versus Necessity of Dunes Fields Values Legal Protection

Maciej Dłużewski

Rozdział 2

Udział obszarów chronionych w rozwoju wielofunkcyjnym gospodarki na obszarach wiejskich

2.1. Funkcje obszarów chronionych w rozwoju terenów wiejskich (97)

Functions of Nature Protected areas in Rural Development

Dariusz Rakowski

2.2. Funkcja ochronna i gospodarcza lasów na przykładzie Nadleśnictwa Lubartów (109)

Protective and Economic Function of Forests for Example the Lubartów Forestry

Leszek Gajuś

Rozdział 3

Rozwój turystyki na obszarach prawnie chronionych

3.1. Rola turystyki aktywnej w podnoszeniu atrakcyjności obszarów chronionych na przykładzie wybranych parków narodowych (125)

The Role of Active Tourism in Enhancing the Attractiveness of Protected Areas Based on Selected National Parks

Bożena Bednarska, Agnieszka Błaszczak

3.2. Możliwości rozwoju turystyki na obszarach przyrodniczo cennych (137)

Possibilities of Tourism Development in Environmentally Valuable Areas

Mikołaj Jalinik

3.3. Znaczenie obszarów chronionych w rozwoju geoturystyki w województwie lubelskim (149)

The Significance of Protected Areas for the Development of Geotourism in Lubelskie Province

Edyta Martynowska, Justyna Warowna, Wojciech Zgłobicki

3.4. Walory środowiska przyrodniczego obszarów nadmorskich w Polsce i ich potencjał turystyczny na przykładzie województwa pomorskiego (159),

Values of the Natural Environment of the Coastal Areas in Poland and Their Tourist Potential the Example Pomerania Voivodship

Antoni Korowicki, Dariusz Rakowski

3.5. Działalność arboretum w Bolestraszycach jako komplementarny element obszarów chronionych (175)

The Activities of Arboretum in Bolestraszyce as a Complementary Element of Protected Areas

Narcyz Piórecki, Marcin Obodyński

3.6. Wybrane aspekty rozwoju ruchu turystycznego w Ojcowskim Parku Narodowym (183)

Some Aspects of the Development of Tourism in the Ojcowski National Park

Joanna Hawlena

3.7. Rola obszarów chronionych w rozwoju ruchu turystycznego na Ukrainie (195)

Role of Environmentally Protected Sites in the Development of the Tourism Movement in Ukraine

Nazar Kudla, Ivan Tofan

3.8. Turysta niepełnosprawny ruchowo na szlakach przyrodniczych (205)

Tourist Physically Disabled on the Trial in Natural Areas

Elżbieta Rutkowska

Rozdział 4

Różne aspekty planowania przestrzennego i zagospodarowania turystycznego na obszarach prawnie chronionych

4.1. Koncepcja systemu planowania przestrzennego obszarów chronionych (215)

The Concept of a System for Spatial Planning of Protected Areas

Waldemar A. Gorzym-Wilkowski

4.2. Planowanie przedsięwzięć inwestycyjnych na obszarach prawnie chronionych – teoria i praktyka (na przykładzie inwestycji PD Co) (223)

Planning of Investment Projects on Legally Protected Areas: Theory and Practice (PD Co Investment Case Study)

Witold Wołoszyn, Mariusz Morańda

4.3. Planowanie przestrzeni publicznej w granicach obszaru Natura 2000 na przykładzie Leśnego Parku Uzdrowiskowego w Supraślu (235)

Planning of Public Space within the Natura 2000 on Example Health Resort Forest Park

Tomasz Grzegorz Ołdytowski, Anna Sawicka

4.4. Obszary chronione a turystyka na przykładzie koncepcji zagospodarowania zalewu w Majdanie Sopockim (247)

Protected Areas and Tourism as an Example of the Development Concept of Water Reservoir in Majdan Sopocki

Halina Lipińska, Anna Psiuk, Rafał Kornas, Ewa Stamirowska-Krzaczek, Wojciech Lipiński, Małgorzata Goliasz

4.5. Rola szlaków turystycznych w ocenie atrakcyjności turystycznej Bieszczadzkiego Parku Narodowego (259)

The Role of the Hiking Trails in the Evaluation of the Tourist Attraction of the Bieszczady National Park

Beata Prukop, Jarosław Herbert

4.6. Program budowy dróg rowerowych wzdłuż wałów przeciwpowodziowych rzeki Wisły przepływającej przez obszary Natura 2000 w województwie lubelskim (271)

The Construction of Cycle Paths Along the Flood Bank of the Vistula River on the Natura 2000 Sites in the Lublin Region

Stanisław Jakimiuk, Andrzej Pichla

4.7. Prawne aspekty budowlano architektoniczne na obszarach prawnie chronionych (287)

Legal Structural and Architectural Aspects in the Protected Areas

Michał Filipowicz, Anna Sawicka

4.8. Infrastruktura turystyczna w rejonie Parku Krajobrazowego „Dolina Dolnej Odry” (299)

Tourism Infrastructure in the Lower Oder Valley Landscape Park

Marlena Prochorowicz

Bibliografia (311)

Wykaz afiliacji autorów (337)