Wstęp do polskiego wydania
Rok 1968 to polski Marzec, Praska Wiosna, paryski Maj, rewolta na niemieckich i amerykańskich uczelniach, a także walka z dyktaturą wojskową w Brazylii czy też ruch świadomości czarnych w Afryce Południowej... Okrągła rocznica jest okazją do refleksji nad znaczeniem ruchów protestacyjnych z perspektywy minionych 40 lat. dzisiejszy dyskurs dotyczy dwóch zasadniczych tematów: Czy wydarzenia te łaczy jakiś wspólny mianownik? W jaki sposób ruchy protestacyjne roku 1968 zmieniły wspłóczesny świat?
Autorzy (i autorka) publikacji, często wracając do osobistych przeżyć i doświadczeń, oddają specyfikę protestu we własnym kraju i jednocześnie próbują określić, czym był ten „niezwykły rok 1968” w kontekście europejskim bądź globalnym. Co łączyło rewoltę polityczną i rewolucję kulturową w krajach Europy Zachodniej i Stanach z brutalnie zakończonym dążeniem do zmiany i klęską pokolenia tych, którzy w Czechosłowacji czy w Polsce walczyli o „socjalizm z ludzką twarzą”?
Z perspektywy państw byłego bloku socjalistycznego spór o porównywalność wagi wydarzeń i ich bezpośrednich konsekwencji dla protestującego pokolenia wydaje się być szczególnie ważny. Pytanie, czy można porównywać dążenia wolnościowe w krajach objętych dyktaturą autorytarnych systemów politycznych z rewoltą młodzieży wobec pokolenia rodziców i skostniałych struktur establishmentu, stanowi tło do rozważań o wydarzeniach roku 1968 w Pradze, Warszawie czy Belgradzie.
Autorzy próbują także uchwycić fenomen jednocześnie protestu – mimo iż trudno mówić tu o wspólnocie przyczyn i celów, bezspornym pozostaje fakt, że młodzież na całym bez mała świecie odczuła potrzebę buntu i dała jej wyraz w fali protestu. Elementem łączącym wydaje się być dążenie do wolności i marzenie o wykonalności zmiany. Niezależnie od tego, czy protestującym chodziło o wyzwolenie się spod przemocy państwa czy też o wyrwanie się spod kurateli społeczeństwa, rok 1968 był początkiem zmian, które określiły dzisiejszą rzeczywistość polityczną i społeczną.
Protesty, stłumione w Polsce przez komunistyczne władze i w Czechosłowacji przez wojska Układy Warszawskiego, zaktywizowały w geście solidarności ruch dydydencki w wielu państwach bloku socjalistycznego i w konsekwencji zmieniły zimnowojenny podział polityczny Europy. Wyzwolony w 1968 roku w Europie Zachodniej i Stanach dyskurs emancypacyjny wprowadził do sfery publicznej grupy marginalizowane – osoby o innym niż biały kolorze skóry, kobiety, mniejszości seksualne – zmienił kulturę polityczną i standardy demokracji.
Różnorodność przedstawionych w publikacji ruchów protestacyjnych roku 1968 inspiruje do zmiany perspektywy – odejścia od najbardziej znanych faktów oraz ich, ustalonej często w kontekście wydarzeń narodowych, interpretacji.

Agnieszka Rochon, Wstęp do wydania polskiego

Nora Farik, Claude Weinber, Przedmowa. Rok 1968 – 40. rocznica protestów

Ralf Fücks, Co pozostało? Rok 1968 jako przełom czasów (tłumaczenie z niemieckiego Iwona Łatwińska)

Marcelo Ridenti, 1968 – od nowa! 1968: rok, który jest symbolem epoki. Wydarzenia w Brazylii (tłumaczenie z portugalskiego Natalia Szczepionek)

Teresa Bogucka, Głodni i wegetarianie

Oldřich Tůma, 1968: Czechosłowacja (tłumaczenie z czeskiego Katarzyna Filgasová)

Aleksandr Juliewicz Daniel, Rok 1968 w Moskwie: początek (tłumaczenie z rosyjskiego Mirosława Wierzbicka)

Wolfgang Tamplin, 1968 – wschodnie spojrzenie (tłumaczenie z niemieckiego Iwona Łatwińska)

Wywiad z Klausem Meschkatem, przeprowadzony przez Marianne Zepp, Niemcy 1968. Socjalistyczna Organizacja Studencka, miejskie guerille i wizje Republiki Rad (tłumaczenie z niemieckiego Iwona Łatwińska)

Bill Nasson, Afryka Południowa w roku 1968 – nie do końca codzienność apartheidu (tłumaczenie z angielskiego Katarzyna Nowakowska)

Nebojša Popov, Belgradzki Czerwiec 1968 (tłumaczenie z angielskiego Katarzyna Nowakowska)

Benoît Lechat, Maj 1968 w Belgii: wybity wyłom (tłumaczenie z francuskiego Andrzej Jakubowski)

Wywiad z Danielem Cohn-Benditem, Obecnie polityczna wielka gra to »bashing the sixties«, czyli „przywalić w lata 60” (tłumaczenie z francuskiego Andrzej Jakubowski)