|
Zbiór szkiców stawia na powrót kwestię początków tej epoki, które ukazane zostały jako efekt namiętnego przeciwdziałania dezintegracji obrazu świata i człowieka, rezultat pragnienia i intensywnego poszukiwania jedności zmysłów, uczuć i zapatrywań, scalania środków artystycznych i sztuk. Rok 1894 – tytułowy szkic tomu obudowuje rozdziałami o Pielgrzymce do Jasnej Góry Reymonta (Sceptyk idzie na pielgrzymkę) i Akordach jesiennych Jana Kasprowicza (Przełom indywidualny na tle przełomu wieków), którego Hymny i Chwile są w tomie przedmiotem dwóch odrębnych interpretacji. Analizuje też konstytutywne dla wrażliwości końca wieku zjawisko nerwowości (Gra nerwów. Chopin w epoce psychicznego rozstroju). Rozważając różne przejawy ścigania ideału muzyki w literaturze i sztuce symbolicznej, zwraca uwagę na jej wariacyjność i bierze w obronę przed zarzutem braku odkrywczości (W obronie monotonii i Stanisława Wyspiańskiego Teatr na Wyspie Umarłych). Przypomina również poetycki akt sprzeciwu wobec muzyczności świata (Daremne pragnienie uniwersalnej harmonii. „Gaśnienie” Tadeusza Nalepińskiego wobec młodopolskiej fascynacji porą zmierzchu). W końcowych szkicach zbioru dotyczących Aleksandra Szczęsnego (Cudowność wzgardzonych szczegółów), Jana Topassa (Styl zepsuty jako język ideału) oraz Aleksandra Wata (Futurystyczny koniec Młodej Polski? Baudelaire przy Watowskim „Piecyku”), śledzi zaskakujące estetyczne konsekwencje symbolizmu.
(opis ze strony wydawnictwa)
|
