Recenzowana książka stanowi pierwszą w polskim piśmiennictwie próbę zastosowania współczesnych koncepcji systemowych do analizy funkcjonowania rodzin z problemem alkoholowym (...). Na szczególne wyróżnienie zasługują rozdziały poświęcone współuzależnieniu i DDA. Rozważania autora konfrontują rozpowszechnione i często stosowane do celów edukacyjnych charakterystyki tych zjawisk z wynikami badań empirycznych (...). Interesujące i trafne wydają się sugestie autora podkreślające zasadność traktowania współuzależnienia przede wszystkim jako specyficznej i dysfunkcjonalnej adaptacji do patologicznych relacji lub sytuacji rodzinnych oraz rozpoznawania różnic indywidualnych wśród osób współuzależnionych (...). W udokumentowany empirycznie sposób autor podważa nadal popularne w Polsce przekonania utożsamiające DDA z jakimś specyficznie wyodrębnionym zaburzeniem emocjonalnym (...). Wyniki badań wskazują na zmiany w funkcjonowaniu rodzin alkoholowych, które pojawiły się po rozpoczęciu terapii odwykowej przez mężów.
Z recenzji prof. dr. hab. Jerzego Mellibrudy, SWPS Warszawa
Spis treści:
WSTĘP
1. ETIOLOGIA I FAZY UZALEŻNIENIA ALKOHOLOWEGO
1.1. Alkoholizm jako choroba w modelu Jellinka
1.2. Współczesne typologie i diagnostyka
1.3. Przegląd wybranych koncepcji etiologicznych
1.4. Integrujący model uzależnienia Mellibrudy
2. ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE TEORII SYSTEMÓW
2.1. Zasada całości
2.2. Sprzężenia zwrotne, homeostaza, ekwifinalizm
2.3. Granice, podsystemy, przymierza, koalicje, triangulacje
2.4. Organizacja, morfostaza, morfogeneza
3. RODZINY ALKOHOLOWE W MODELU STEINGLASSA
3.1. Homeostaza rodziny
3.2. Głębokie struktury regulacyjne
3.2.1. Temperament rodziny
3.2.2. Tożsamość rodziny
3.3. Obserwowalne zachowania regulacyjne
3.3.1. Rutynowe czynności rodziny
3.3.2. Rytuały rodzinne
3.3.3. Krótkoterminowe rozwiązywanie problemów
3.4. Rodziny alkoholowe na tle rodzin normatywnych
3.4.1. Faza wczesna: ustanawianie granic i kształtowanie tożsamości
3.4.1.1. Rodziny normatywne
3.4.1.2. Rodziny z problemem alkoholowym
3.4.2. Faza środkowa: zaangażowanie i stabilność
3.4.2.1. Rodziny normatywne
3.4.2.2. Rodziny z problemem alkoholowym
3.4.3. Faza późna: wyjaśnienie i dziedzictwo
3.4.3.1. Rozwój rodziny normatywnej
3.4.3.2. Rodziny z problemem alkoholowym
4. MODELE RÓL RODZINNYCH
4.1. Model ról rodzinnych Wegscheider-Cruse
4.1.1. Koncepcja jednostki i rodziny
4.1.2. Reguły rodzinne
4.1.3. Rodziny alkoholowe
4.1.4. Role psychologiczne jako forma adaptacji do życia w rodzinie alkoholowej
4.1.4.1. Wspólnik
4.1.4.2. Bohater
4.1.4.3. Kozioł ofiarny
4.1.4.4. Zagubione dziecko
4.1.4.5. Maskotka
4.2. Role dziecięce w ujęciu Claudii Black
4.3. System alkoholowy u Ursuli Lambrou
4.3.1. Zaprzeczanie
4.3.2. Brak zaufania
4.3.3. Zamrożone uczucia
4.3.4. Brak poczucia własnej wartości
5. WSPÓŁUZALEŻNIENIE
5.1. Współuzależnienie a klasyfikacje ICD-10 i DSM-IV
5.2. Przegląd stanowisk wywodzących się z doświadczeń terapeutycznych
5.2.1. Model psychopatologiczny – współuzależnienie jako choroba
5.2.2. Model zaburzeń osobowościowych
5.2.3. Model adaptacyjny – współuzależnienie jako reakcja na stres
5.3. Krytyka i ograniczenia opisów teoretycznych
5.3.1. Krytyka z powodu nieprecyzyjności pojęcia
5.3.2. Krytyka z pozycji feministycznych
5.3.3. Krytyka z pozycji porównań międzykulturowych
5.4. Wyniki badań empirycznych
5.5. Współuzależnienie w kontekście teorii systemów rodzinnych Bowena
5.6. Kierunki dalszych poszukiwań
6. DOROSŁE DZIECI ALKOHOLIKÓW
6.1. Narodziny i rozwój koncepcji
6.2. Krytyka koncepcji – efekt Barnuma?
6.3. DDA w innych badaniach empirycznych
6.4. Ograniczenia badań i kierunki dalszych poszukiwań
7. SPECYFIKA LECZNICTWA ODWYKOWEGO
7.1. Droga do trzeźwości w samopomocowym ruchu Anonimowych Alkoholików
7.2. Model Minnesota
7.3. Integracyjna terapia uzależnień Mellibrudy
8. METODOLOGIA BADAŃ WŁASNYCH
8.1. Problemy badawcze i hipotezy
8.2. Opis zastosowanych metod i narzędzi badawczych
8.2.1. Skale Oceny Spójności i Elastyczności – FACES IV D.H. Olsona
8.2.1.1. Model Kołowy jako podstawa teoretyczna narzędzi badawczych – rys historyczny
8.2.1.2. Założenia teoretyczne aktualnej wersji Modelu
8.2.1.3. Charakterystyka kwestionariusza FACES IV
8.2.2. Skala Komunikacji Rodzinnej
8.2.3. Skala Zadowolenia z Życia Rodzinnego
8.2.4. Rysunek Rodziny
8.2.5. Schematyczny Rysunek Rodziny
8.2.6. Kwestionariusz Problematyki Rodzinnej
8.3. Sposób przeprowadzenia badań
9. WYNIKI BADAŃ
9.1. Charakterystyka badanych rodzin
9.2. Badane rodziny alkoholowe przed rozpoczęciem leczenia
w świetle zmiennych Modelu Kołowego i FACES IV
9.3. Charakterystyka badanych rodzin alkoholowych po rozpoczęciu leczenia przez uzależnionego w świetle zmiennych Modelu Kołowego i FACES IV
9.4. Rezultaty metod projekcyjnych
9.4.1.Wyniki Rysunku Rodziny
9.4.1.1. Obraz rodziny u dorosłych
9.4.1.2. Obraz rodziny u dzieci
9.4.2. Wyniki Schematycznego Rysunku Rodziny
9.4.2.1. Relacje mąż – żona
9.4.2.1. Relacje rodzice – dzieci
10. PODSUMOWANIE – CHARAKTERYSTYKA RODZIN ALKOHOLOWYCH PRZED I PO ROZPOCZĘCIU LECZENIA
10.1. Główne cechy uzależnionych ojców
10.2. Charakterystyka żon
10.3. Sytuacja dzieci w badanych rodzinach
10.4. Poziomy spójności badanych rodzin
10.5. Poziomy elastyczności badanych rodzin
10.6. Jakość komunikacji i zadowolenia z życia rodzinnego w badanych systemach
WNIOSKI
SPIS LITERATURY
ANEKS
Załącznik 1. Instrukcja do Schematycznego Rysunku Rodziny
Załącznik 2. Kwestionariusz Problematyki Rodzinnej
Załącznik 3. Tygodniowy rozkład zajęć w WOTUW Stanomino
Załącznik 4. Podstawowe założenia programu terapii w OTU Stare Juchy
INDEKS NAZWISK
SUMMARY 
