W książce opisano realizacje drogowych i kolejowych budowli ziemnych. Omówiono ogólne wymagania dotyczące robót ziemnych, warunki techniczne dla komunikacyjnych budowli ziemnych, obliczanie objętości liniowych i powierzchniowych robót ziemnych, roboty przygotowawcze i zabezpieczające oraz pozyskiwanie gruntów, metody umacniania skarp, rekultywację techniczno-biologiczną wykopów, odwarów, wałów ochronnych oraz zabiegi pielęgnacyjne skarp i zrekultywowanych gruntów pasa drogowego. Zwrócono uwagę na kontrolę jakości robót ziemnych, mającą istotne znaczenie dla prawidłowej realizacji budowli ziemnych. Uwzględniono najnowsze wytyczne polskich i unijnych przepisów oraz norm.
Odbiorcy książki: inżynierowie i technicy wykonujący roboty ziemne, projektanci budowli ziemnych, studenci wydziałów inżynierii lądowej i uczniowie techników budowlanych.

Od autorów 10
Rozdział 1
WPROWADZENIE 11
1.1. Wiadomości wstępne 11
1.2. Charakterystyka robót ziemnych i rekultywacyjnych 16
1.3. Określenia podstawowe 19
1.4. Rekultywacja 22
Rozdział 2
OGÓLNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE ROBÓT ZIEMNYCH 25
2.1. Dokumentacja, przetargi i odbiór robót 25
2.1.1. Przygotowanie dokumentów przetargowych i specyfikacji technicznych 25
2.1.2. Dokumentacja techniczno-operacyjna 28
2.1.3. Warunki geotechniczne 33
2.1.4. Prace pomiarowe 34
2.1.5. Oczyszczanie i przygotowanie terenu pod budowę 36
2.1.6. Przygotowanie dróg dojazdowych i odwodnienie terenu 38
2.1.7. Okoliczności nieprzewidziane w liniowych robotach ziemnych 40
2.2. Przekazanie terenu budowy. Czynności formalno-prawne 41
2.2.1. Obowiązki inwestora 41
2.2.2. Obowiązki projektanta 41
2.2.3. Obowiązki inspektora nadzoru inwestorskiego 42
2.2.4. Obowiązki kierownika budowy 43
2.3. Zabezpieczanie terenu budowy 44
2.3.1. Roboty o charakterze inwestycyjnym 44
2.3.2. Roboty modernizacyjne/przebudowa i remontowe ("pod ruchem") 45
2.3.3. Roboty ziemne podczas modernizacji dróg komunikacyjnych 45
2.4. Ochrona środowiska podczas wykonywania robót ziemnych 47
2.4.1. Ochrona krajobrazu i wód 47
2.4.2. Ochrona przed erozją 48
2.4.3. Rekultywacja i zagospodarowanie techniczno-biologiczne 49
2.4.4. Ochrona przeciwpożarowa 49
2.5. Bezpieczeństwo i higiena pracy podczas robót ziemnych 50
Rozdział 3
WARUNKI TECHNICZNE KOMUNIKACYJNYCH BUDOWLI ZIEMNYCH 52
3.1. Nośność i stateczność drogowych oraz kolejowych budowli ziemnych 52
3.2. Gabarytowe kształtowanie skarp z uwzględnieniem warunków miejscowych i wymagań ochrony środowiska 60
3.3. Geosyntetyki w budowlach ziemnych 69
3.3.1. Korpusy 75
3.3.2. Skarpy 81
3.3.3. Podłoża ulepszone 88
3.3.4. Łączenie geosyntetyków 94
3.4. Nośność i stateczność podtorza drogowego oraz kolejowego 101
3.4.1. Wymagania ogólne 102
3.4.2. Przekroje poprzeczne 105
3.4.3. Geotechniczne zasady projektowania skarp, przekopów i nasypów 110
Rozdział 4
LINIOWE I POWIERZCHNIOWE ROBOTY ZIEMNE 117
4.1. Zasady ogólne 117
4.2. Obliczanie objętości rozdziału mas ziemnych 124
4.3. Obliczanie objętości liniowych i powierzchniowych robót ziemnych 129
Rozdział 5
PRACE PRZYGOTOWAWCZE I ZABEZPIECZAJĄCE ORAZ POZYSKIWANIE GRUNTÓW 151
5.1. Oznaczenie w terenie 151
5.1.1. Prace polowe 151
5.1.2. Prace pomiarowe 152
5.1.3. Zasady wykonywania prac pomiarowych 152
5.1.4. Sprawdzanie wyznaczenia punktów głównych osi trasy i punktów wysokościowych 153
5.1.5. Odtwarzanie osi trasy 153
5.1.6. Wyznaczanie przekrojów poprzecznych 154
5.1.7. Wyznaczanie położenia obiektów mostowych 154
5.1.8. Zasady rozrysowania robót ziemnych 154
5.2. Usuwanie drzew i krzewów oraz nasadzeń leśnych 157
5.2.1. Usuwanie drzew i karczowanie pni 157
5.2.2. Przesadzanie drzew 159
5.3. Zdjęcie i składowanie ziemi urodzajnej lub darniny 160
5.3.1. Zdjęcie warstwy ziemi urodzajnej 160
5.3.2. Zdjęcie darniny 160
5.4. Zasady wykorzystywania gruntów budowlanych 161
5.4.1. Wybrane właściwości fizykochemiczne i stany gruntów 163
5.4.2. Dobór właściwej technologii zagęszczania 164
5.5. Źródła pozyskiwania gruntów naturalnych i antropogenicznych oraz ich uzdatnianie 169
5.5.1. Pozyskiwanie gruntów lokalnych 170
5.5.2. Pozyskiwanie i uszlachetnianie gruntów antropogenicznych (popioły, żużle, popióło-żużle, żużle hutnicze, odpady powęglowe) 176
5.5.3. Wariantowe stosowanie gruntów 181
Rozdział 6
TECHNOLOGIE WYKONYWANIA LINIOWYCH BUDOWLI ZIEMNYCH 184
6.1. Wykonywanie wykopów 185
6.1.1. Wykonywanie wykopów metodą czołową 185
6.1.2. Wykonywanie wykopów metodą warstwową 186
6.2. Wykonywanie liniowych nasypów budowlanych 187
6.2.1. Grunty do budowy nasypów 188
6.2.2. Wykonywanie nasypów metodą warstwową 190
6.2.3. Wykonywanie nasypów metodami boczną i czołową 193
6.3. Wykonywanie zasypek za przyczółkami mostów, wiaduktów i przepustów 195
6.4. Odwadnianie pasa drogowego 195
6.4.1. Odwadnianie wykopów 195
6.4.2. Rowy stokowe 196
6.4.3. Rowy boczne 196
6.4.4. Rowy odpływowe 199
6.5. Odwadnianie nasypów 199
6.5.1. Odwadnianie torowiska drogowego 199
6.5.2. Odwadnianie skarp 200
6.5.3. Odwadnianie podstawy nasypu 201
6.6. Zbiorniki odparowujące i inne urządzenia do gromadzenia oraz odprowadzania wód ze zlewni drogowej 202
6.7. Wykonywanie robót w warunkach zimowych (wyjątkowo) 204
Rozdział 7
WYKONYWANIE LINIOWYCH BUDOWLI ZIEMNYCH W WARUNKACH NIETYPOWYCH I WYMAGANIA SPECJALNE 205
7.1. Wykonywanie robót w trudnych warunkach geotechnicznych 205
7.1.1. Wykonywanie wykopów w gruntach wysadzinowych 205
7.1.2. Nasypy na słabych gruntach bagiennych i torfowiskach 206
7.2. Ogólne zasady wzmacniania ośrodka gruntowego 212
7.3. Ocena zagrożeń osuwiskowych i wybrane sposoby zabezpieczeń inżyniersko-biologicznych 213
7.3.1. Specyfika i formy osuwiskowe na stokach oraz w wykopach i nasypach 216
7.3.2. Przypory dociążające 219
7.3.3. Iniekcja punktowa i strumieniowa 220
7.3.4. Gwoździowanie 221
7.3.5. Palowanie 222
7.3.6. Mury oporowe i lekkie konstrukcje oporowe 224
7.3.7. Kotwy gruntowe iniekcyjne 231
7.3.8. Kaszyce i gabiony 236
7.3.9. Formy osuwiskowe i ich specyfika 244
7.3.10. Zmniejszenie parcia gruntu na konstrukcje oporowe 248
7.4. Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi robotami (gwarancja i rękojmia) 250
Rozdział 8
METODY UMACNIANIA SKARP 252
8.1. Ekspertyzy zabezpieczeń przeciwerozyjnych 252
8.2. Projekty geoagrotechnicznego zabezpieczania skarp 258
8.3. Przygotowanie skał płonnych i gruntów jałowych dla roślinności 261
8.4. Humusowanie 263
8.5. Darniowanie kożuchowe (na płask) i w kratę (na rąb) 267
8.6. Układanie geowłóknin i siatek cieniujących 270
8.7. Układanie geosiatek przestrzennych 271
8.8. Hydroobsiew, mulczowanie z agrouprawą, iniekcja punktowa i pratotechnika 272
8.9. Docelowe zagospodarowanie inżyniersko-biologiczne 277
Rozdział 9
REKULTYWACJA TECHNICZNO-BIOLOGICZNA PRZEKOPÓW, WYKOPÓW, UKOPÓW, ODWAŁÓW I WAŁÓW OCHRONNYCH 279
9.1. Podstawowe czynniki rozwoju i wzrostu roślin 279
9.1.1. Nasłonecznienie 280
9.1.2. Temperatura 280
9.1.3. Dwutlenek węgla 280
9.1.4. Fauna i flora 280
9.1.5. Woda w gruncie 280
9.1.6. Napowietrzanie 284
9.1.7. Składniki pokarmowe 284
9.1.8. Kwasowość gruntów 286
9.2. Elementy klasyfikacji gruntów rekultywowanych 286
9.3. Rekultywacja gruntów w prawie ochrony środowiska 287
Rozdział 10
POMELIORACYJNE ZAGOSPODAROWANIE I ZABIEGI PRATOTECHNICZNE REKULTYWOWANYCH GRUNTÓW 301
10.1. Próchnica, jej rola i formy występowania w glebach rolniczych 301
10.2. Właściwości fizyko-wodne gleby związane z zawartością próchnicy 303
10.3. Materiały do humusowania 305
10.3.1. Materiały ujęte w katalogach 305
10.3.2. Ziemie rolnicze 305
10.3.3. Ziemie użytków zielonych 306
10.3.4. Ziemie ogrodnicze 307
10.3.5. Ziemie przemysłowe 307
10.3.6. Ziemia znormalizowana "S" 308
10.4. Kwalifikowanie terenów do humusowania 309
10.5. Określanie miąższości warstwy humusowej 310
10.5.1. Podstawy biologiczne 310
10.5.2. Zalecane miąższości w zależności od rodzaju podłoża i nanoszonego materiału humusowego 311
10.6. Modyfikacja gruntu (matowanie) 312
10.7. Przygotowanie skarp pod zabiegi pratotechniczne 316
10.8. Zabiegi agrotechniczne 317
10.9. Zabiegi pratotechniczne (podsiewy, nawożenie, koszenie) 320
10.10. Osprzęt 322
Rozdział 11
KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT ZIEMNYCH I REKULTYWACYJNYCH 326
11.1. Polowe i zakładowe laboratorium geotechniczne 326
11.1.1. Rodzaje prac badawczych w terenie 329
11.2. Badania i pomiary podczas wykonywania robót ziemnych 340
11.2.1. Badania budowli ziemnych 340
11.2.2. Zasady kontroli jakości robót 347
11.2.3. Kontrola jakości robót 348
11.2.4. Zasady obmiaru robót 349
11.2.5. Urządzenia i sprzęt pomiarowy 349
11.2.6. Czas przeprowadzania obmiaru 349
11.3. Badania techniczne przy odbiorach korpusu ziemnego i torowiska drogowego oraz kolejowego 350
Rozdział 12
EUROKODY I USTALENIA GRUPY ROBOCZEJ 203 RADY TECHNICZNEJ EUROPEJSKIEGO KOMITETU NORMALIZACYJNEGO "ROBOTY ZIEMNE" CEN/BT WG 203 "EARTHWORKS" - raport końcowy z 6.02.2009 r. 354
12.1. Wprowadzenie 354
12.1.1. Roboty ziemne - definicja 355
12.1.2. Zakres robót ziemnych 356
12.1.3. Uzasadnienie i cel 357
12.1.4. Zakres dokumentów normatywnych (normy, specyfikacje, wytyczne) 358
12.2. Powiązania z istniejącymi komitetami technicznymi CEN 359
12.2.1. Wykaz możliwych zależności 359
12.2.2. Komitety techniczne o zalecanej ograniczonej współpracy 361
12.2.3. Współpraca z Komitetem CEN/TC 341 (Badania i testy geotechniczne) 362
12.2.4. Współpraca z Komitetem CEN/TC 250/SC7 (Eurokodem 7) 363
12.2.5. Współpraca z Komitetem CEN/TC 288 (Wykonawstwo specjalistycznych robót geotechnicznych) 364
12.2.6. Współpraca z Komitetem CEN/TC 227 (Materiały drogowe) 364
12.2.7. Współpraca z Komitetem CEN/TC 256 (Zastosowania w kolejnictwie) 364
12.2.8. Wnioski 364
12.3. Studium praktyk narodowych 365
12.3.1. Cele 365
12.3.2. Podsumowanie regulacji dotyczących robót ziemnych w badanych krajach 366
12.3.3. Perspektywy 374
12.4. Wnioski 375
Wykaz skrótów 376
Literatura 378