Debiutancka powieść mistrza fantastyki naukowej, osnuta wokół Teorii Nadistot.

W świecie rządzonym przez Mechanizm ludzie są zaprogramowanymi

niewolnikami, którzy dostarczają swym panom pokarmu w postaci wiedzy i

umysłu. Nie wiedzą nic jednak o istnieniu siły, której polecenia bezwolnie

wykonują. Robot BER-64, opierając się wyłącznie na prawach fizyki, próbuje

dociec, czy jest człowiekiem czy maszyną, a ze strzępów informacji ustalić, w

jakim świecie żyje. Powieść zwyciężyła w plebiscycie czytelników Fantastyki na

polską książkę science fiction powojennego trzydziestolecia.