Problem restytucji dóbr kultury nie jest problemem nowym, jednak ostatnimi czasy znów ożywiła się dyskusja na ten temat. Przyczyną tego są wciąż nierozstrzygnięte trudne sprawy dotyczące restytucji dóbr kultury nie tylko w Polsce, lecz także w innych państwach na świecie.

Publikacja poświęcona została tematyce restytucji dóbr kultury, pierwszy raz przedstawionej z perspektywy filozoficzno-prawnej. Takie ujęcie badanej problematyki doprowadziło do wypracowania metody pozwalającej na analizę każdej konkretnej sprawy restytucyjnej. Metoda ta umożliwia klaryfikację i porządkowanie treści argumentacyjnej, a w efekcie - zrozumienie jej istoty.

Celowi temu służą zarówno przedstawienie restytucji dóbr kultury jako tzw. trudnych przypadków (hard cases) oraz ujęcie dobra kultury jako przedmiotu o szczególnych wartościach, jak i umiejscowienie tej problematyki w sporze pomiędzy liberalizmem a komunitaryzmem, w końcu - przedstawienie przestrzeni dyskursu argumentacyjnego oraz poszczególnych argumentów w nim występujących.

To wszystko czyni z książki nowatorskie, niespotykane dotąd w literaturze ujęcie problematyki restytucji dóbr kultury.

Wykaz skrótów
str. 9

Wstęp
str. 15

Założenia metodologiczne i koncepcja pracy
str. 19

Rozdział 1
Restytucja jako hard case
str. 29

1.1. Hard cases we współczesnej filozofii prawa
str. 29

1.2. Restytucja - rozważania nad pojęciem
str. 37

1.2.1. Pojęcie restytucji
str. 37

1.2.2. Przyczyny restytucji
str. 41

1.2.3. Podziały restytucji
str. 53

1.2.4. Inne stosowane pojęcia
str. 58

1.2.5. Roszczenie restytucyjne
str. 61

1.3. W jakim sensie restytucyjny case jest hard?
str. 63

Rozdział 2
Dobro kultury jako przedmiot restytucji
str. 69

2.1. Kultura
str. 70

2.2. Dobro kultury
str. 74

2.2.1. Pojęcie dobra kultury
str. 74

2.2.2. Dobro kultury ruchome i nieruchome
str. 83

2.2.3. Wartość dobra kultury
str. 86

2.2.4. Dobro kultury jako dobro wspólne
str. 99

2.3. Dziedzictwo kultury
str. 111

2.4. Zabytek
str. 115

2.5. Inne spotykane pojęcia
str. 119

Rozdział 3
Restytucja - pomiędzy moralnością, polityką, ekonomią a prawem
str. 125

3.1. Umiejscowienie problemu restytucji
str. 125

3.2. Restytucja pomiędzy prawem a moralnością
str. 127

3.3. Restytucja pomiędzy prawem a polityką
str. 132

3.4. Restytucja pomiędzy prawem a ekonomią
str. 140

3.5. Restytucja pomiędzy moralnością a polityką
str. 143

3.6. Restytucja pomiędzy moralnością a ekonomią
str. 147

3.7. Restytucja pomiędzy polityką a ekonomią
str. 148

Rozdział 4
Spór restytucyjny jako dyskurs argumentacyjny
str. 153

4.1. Teorie dyskursu argumentacyjnego
str. 153

4.2. Argumenty restytucyjne
str. 159

4.2.1. Argument ze sprawiedliwości
str. 162

4.2.2. Argument z prawa własności
str. 166

4.2.3. Argument z nabycia w dobrej wierze
str. 172

4.2.4. Argument z miejsca powstania
str. 175

4.2.5. Argument z miejsca przeznaczenia
str. 176

4.2.6. Argument z prawa łupu
str. 176

4.2.7. Argument z nielegalnego wywiezienia
str. 180

4.2.8. Argument z przynależności narodowej
str. 181

4.2.9. Argument z przynależności kulturowej
str. 189

4.2.10. Argument z przynależności historycznej
str. 192

4.2.11. Argument z przynależności terytorialnej
str. 193

4.2.12. Argument z przynależności osobistej
str. 195

4.2.13. Argument ze społecznej użyteczności
str. 197

4.2.14. Argument z najbezpieczniejszego miejsca
str. 200

4.2.15. Argument z losów dziejowych
str. 208

4.2.16. Argument z upływu czasu
str. 212

4.2.17. Argument z zasiedzenia
str. 212

4.2.18. Argument z przedawnienia
str. 213

4.2.19. Argument ze znalezienia
str. 216

4.2.20. Argument z poczynionych nakładów
str. 219

4.2.21. Argument z posiadania
str. 221

4.2.22. Argument z zobowiązania
str. 223

4.2.23. Argument ze wzajemności
str. 224

Rozdział 5
Współczesne modele restytucyjne
str. 229

5.1. Konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, podpisana w Hadze dnia 14 maja 1954 r.
str. 231

5.2. Konwencja dotycząca środków zmierzających do zakazu i zapobiegania nielegalnemu przywozowi, wywozowi i przenoszeniu własności dóbr kultury, sporządzona w Paryżu dnia 17 listopada 1970 r.
str. 235

5.3. Konwencja Unidroit o skradzionych lub nielegalnie wywiezionych dobrach kultury, podpisana dnia 24 czerwca 1995 r.
str. 242

5.4. Dyrektywa Rady 93/7/EWG z dnia 15 marca 1993 r. w sprawie zwrotu dóbr kultury wyprowadzonych niezgodnie z prawem z terytorium państwa członkowskiego
str. 249

5.4.1. Założenia i treść dyrektywy
str. 249

5.4.2. Implementacja dyrektywy w prawie krajowym
str. 258

5.5. Przepisy restytucyjne w innych umowach międzynarodowych
str. 264

5.5.1. Porozumienie o współpracy i pomocy wzajemnej w sprawie zatrzymywania i zwrotu dóbr kultury nielegalnie przewożonych przez granice państw, sporządzone w Plowdiw dnia 22 kwietnia 1986 r.
str. 264

5.5.2. Europejska konwencja o przestępstwach przeciwko dobrom kultury, sporządzona w Delfach dnia 23 czerwca 1985 r.
str. 267

5.5.3. Konwencja w sprawie ochrony archeologicznego, historycznego i artystycznego dziedzictwa narodów amerykańskich (Konwencja z San Salvador), przyjęta w dniu 16 czerwca 1976 r.
str. 270

5.5.4. Inne umowy międzynarodowe
str. 273

5.6. Dokumenty o charakterze soft law
str. 274

5.6.1. Kodeks etyki ICOM dla muzeów
str. 275

5.6.2. Dokumenty Zgromadzenia Ogólnego ONZ
str. 281

5.6.3. Dokumenty Parlamentu Europejskiego
str. 286

5.6.4. Inne dokumenty międzynarodowe
str. 289

Wnioski, czyli w poszukiwaniu odpowiedzi
str. 305

Literatura
str. 317

Summary
str. 355