MARIA JACZYNOWSKA
RELIGIE ŚWIATA RZYMSKIEGO

PWN  1987 str. 320+ilustracje . Stan db+ (podniszczona obwoluta)

ISBN 83-08-00088-6

Książka Religie świata rzymskiego stanowi uwieńczenie wieloletnich studiów Autorki nad dziejami różnych religii Imperium Rzymskiego (Rzym, Italia i prowincje zachodnie) oraz jej badań nad społeczeństwem rzymskim.
Zadaniem Religii świata rzymskiego jest ukazanie przemian religijnych w okresie rozkwitu Imperium Rzymskiego, a więc poczynając od III wieku p.n.e. do III wieku n.e. (zwłaszcza II wiek p.n.e. — II wiek n.e.). Początki religii rzymskiej i jej schyłek potraktowane zostały zatem tylko jako wstęp i zakończenie. Tematem pracy jest nie tylko religia Rzymu i Itali i oraz jej daleze przemiany pod Wpływem religii greckiej i kultów orientalnych. Dając tytuł „religie" starano się podkreślić, że w państwie rzymskim obok religii oficjalnej rozwijały się inne systemy religijne i kulty, związane bądź z tradycjami lokalnymi, bądź z pewnymi grupami społecznymi [...]
Dążeniem pracy jest ukazanie, że wielość kultów Imperium Rzymskiego składała się na obraz tworzący pewną całość. Religie przenikały na inne obszary i wywierały wzajemnie wpływ na siebie. Proces ten dotyczy nie tylko rozprzestrzeniania się różnych kultów wschodnich, ale także siły oddziaływania pewnych kultów rodzimych, zwłaszcza celtyckich. Z Przedmowy Autorki (s, 7)

SPIS TREŚCI
Przedmowa
Wstęp
I. Pierwotna religia rzymska
Źródła do wczesnej religii
Główne teorie dotyczące początków wierzeń rzymskich
Charakter pierwotnych wierzeń. Bóstwa rolnicze
Bóstwa opiekuńcze domu
Bóstwa rzymskiej civitas
Bóstwa rodzime i „przybysze"
II. Przemiany religijne w okresie wczesnej republiki i organizacja kultu
Wpływ religii etruskiej
Wpływ religii greckiej
Organizacja kultu. Stanowiska kapłańskie
Westalki
Pontifices i ich kompetencje
Augurowię
Decemviri sacris faciundis i septenwiri epulones
Sodalitates
Haruspices
III. Przemiany religijne w okresie wielkich podbojów
Mit o Eneaszu i trojańskich początkach Rzymu
Mit o Romulusie
Znaczenie ksiąg sybillińskich
Problem ofiar ludzkich
II wojna punicka. Obrzędy przebłagalne 218 r.
Interpretacja religijna klęski nad Jeziorem Trazymeńskim
Polityka religijna Kwintusa Fabiusza Maksimusa. Wprowadzenie nowych
kultów
Ustanowienie Iudi Apollinares
Pródigia 207 r. i środki zaradcze celem odwrócenia gniewu bogów
Wprowadzenie kultu Wielkiej Macierzy — Kybele
Początki kultu wielkich wodzów
Scipio jako pirewszy imperatór-wybraniec Jowisza
Boskie zaszczyty przyznane Scipionowi za życie i po śmierci
„Narodziny" kultu bogini Romy i rola Tytusa Flamininusa
Sprawa bakchanaliów
Inne świadectwa rzymskiej nietolerancji wobec „nowinek" i
zabobonów
IV. Religia rzymska w dobie kryzysu republiki
Kryzys religii?
Załamanie podstaw jedności nobilitas
Okrucieństwo walk okresu schyłku republiki
Manipulacja religijna w życiu politycznym
Wpływ filozofii. Podważenie zasad religii?
Epikureizm
Stoicyzm ,
Akademia sceptyczna
Teoria Kwintusa Mucjusza Scewoli — potrójna teologia
Poglądy Warrona na religię
Wkład Cicerona w filozofię religii. Krytyka przesądów i wróżb
Przekazanie poglądów na istotę religii trzech wielkich szkół
filozoficznych
Problem nieśmiertelności duszy
Kult wielkich wodzów a geneza kultu cesarskiego
Hercules Invictus patronem imperatorów
Rola Marmsza
Polityka religijna Sulli
Pozycja Pompejusza
Nowatorstwo religijne Cezara
Czy Cezar dążył do swego ubóstwienia za życia?
V. Epoka Augusta
Program religijny Augusta
Reorganizacja kultu
Odbudowa starych świątyń i budowa nowych
Kult Apollina i jego świątynia na Palatynie
Ludi Saeculares
Eneida Wergiliusza i Ara Pacis
Przygotowanie do wprowadzenia kultu cesarskiego: kult boskiego Juliusza
Formy kultu Augusta w Rzymie i Italii
Kult Augusta i bogów Romy w prowincjach
Świątynie w Pergamonie, Nikomedii i Ankyrze
Koina prowincjonalne i kapłani kultu cesarskiego na Wschodzie
Wprowadzenie kultu na Zachodzie
Ara Romae et Augusti koło Lugdunum
Ara Ubiorum nad Renem.
Religia lojalności i pośmiertna apoteoza Augusta
Rozwój astrologii i magii
Oskarżenia o praktyki magiczne i crimen laesae maiestatis
Rozwój starych kultów w municypiach kaliskich
Przykład Lanuwium, Alicji i Bovi!lae
Kult Herkulesa w Ti bur, Herculanei Augustales
Tradycje religijne Ostii
Patavium
VI. Religia lojalności a wierzenia ludów prowincji (I—II w.n.e.)
Polityka Tyberiusza w zakresie kultu cesarskiego
Dążenia Kaliguli do jawnej deifikacji
Nowatorska polityka Klaudiusza
Panowanie Nerona
Szeroki rozwój kultu cesarskiego za rządów Flawiuszów
Założenia polityki religijnej Antoninów. Trajan
Innowacje religijne Hadriana
Niepokój religijny w okresie rządów Marka Aureliusza
^Dążenia Kommodusa do wywyższenia religijnego .
Nowe formy kultu cesarskiego za rządów Sewerów
Rola armii w rozwoju religii lojalności
• Feriale Duranum
Kult signa
Główne bóstwa czczone przez armię
Wierzenia religijne rzymskiej Brytanii
Kulty rodzime prowincji Noricum
Siła starej religii w Afryce
VII. Celtyckie podstawy wierzeń religijnych Galii rzymskiej .
Interpretatio Romana a interpretatio Celtica
Tradycje celtyckie Galii
Najstarsze sanktuaria gallo-liguryjskie
Przekazy Cezara i Lukana o głównych bóstwach Gallów
MerCurius — główny bóg Galii
Jowisz gallo-rzymski (Taranis)
Popularność Marsa (Teutates)
Apollo gallo-rzymski
Minerwa — wielka celtycka bogini—matka?
Hercules galijski
Esus, Tarvos, Trigaranus i Cernunnos'
Kult Epony
Matres-Matronae i inne boginie-matki
Liczne bóstwa galijskie toponimiczne
Rola społeczna i polityczna druidów
Stosunek władzy cesarskiej do druidów
Odrodzenie druidyzmu w III w.
VIII. Wielkie religie Wschodu
Charakter wielkich religii Wschodu
Kult Wielkiej Macierzy Kybele
Bogini Maa i fanatici
Kutly syryjskie
Kulty solarne
Jupiter Dolichenus
Kulty egipskie. Koncepcja religijna Izydy
Rozpowszechnienie kultu
Sarapis
Organizacja kultu Izydy
Wtajemniczenie w misteria
Wyznawcy kultów egipskich
Mithraizm
Geneza mithraizmu
Mitologia Mithry. Jego narodziny i tauroctonium
Organizacja kultu i misteria
Rozpowszechnienie kultu Mithry i jego wyznawcy
Stosunek władzy państwowej do mithraizmu
IX. Przemiany w starej religii i jej konfrontacja z chrześcijaństwem. Zmiany w po-
lityce cesarskiej
Poszukiwanie nowej religii w „wieku niepokoju"
Neoplatonizm — filozofia najbliższa religii
Rozszerzanie się chrześcijaństwa w świecie rzymskim
Problem prześladowań chrześcijan
Obrona starej religii grecko-rzymskiej
Kult Dionizosa-Bakchusa
Asklepios jako bóg-zbawca
Popularność przeobrażonego kultu Herkulesa
Polityka dynastii Sewerów wobec chrześcijaństwa
Edykt Decjusza i jego konsekwencje
Polityka religijna Aureliana
Koncepcja religijna władzy tetrarchów
Ostatnie wielkie prześladowania chrześcijan
Konstantyn Wielki i chrystianizacja cesarstwa
Zwalczanie religii pogańskich
Wykaz skrótów
Przypisy
Przypisy do przedmowy
Przypisy do wstępu
Przypisy do rozdziału I
Przypisy do rozdziału II
Przypisy do rozdziału III
Przypisy do rozdziału IV
Przypisy do rozdziału V
Przypisy do rozdziału VI
Przypisy do rozdziału VII
Przypisy do rozdziału VIII
Przypisy do rozdziału IX
Bibliografia
Indeksy
Indeks bóst,w, postaci mitologicznych i terminów religijnych.
Indeks osobowy
Indeks geograficzny

Zapraszam na inne moje aukcje