"Regulatory wzrostu w uprawach sadowniczych" książka autorstwa prof. dr hab. Aliny Basak z Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach. Jest to kompendium wiedzy na temat regulowania wzrostu i rozwoju roślin sadowniczych – drzew i krzewów, począwszy od uprawy w matecznikach i szkółkach, poprzez wpływ wszelkich zabiegów chemicznych, agrotechnicznych i mechanicznych na młode rośliny w sadach i jagodnikach. Autorka przedstawia dostępne na świecie wyniki doświadczeń, które są lub będą w najbliższym czasie wdrożone do praktyki. Instruuje jak bezpiecznie stosować preparaty wpływające na pokrój rośliny (stymulujące rozgałęzianie), kwitnienie i defoliację. Uatrakcyjnieniem publikacji są liczne fotografie, rysunki, tabele.

Przedmowa

Podstawą intensywnej uprawy roślin sadowniczych jest wysokiej jakości materiał szkółkarski. Od jakości drzewek wyprodukowanych w szkółce zależy intensywność wzrostu, struktura koron oraz owocowanie drzew w sadzie. Z tego powodu podej­mowane są różnorodne działania mające na celu doskonalenie jakości materiału szkółkarskiego. Jednym z nich jest wykorzystanie preparatów z grupy bioregulatorów wzrostu. Zastąpienie drogiej i trudno dostępnej siły roboczej zabiegami chemicznymi służy także lepszej organizacji pracy w szkółce i obniżeniu kosztów produkcji.

Książka zawiera informacje jak produkować drzewka rozgałęzione, czyli z koroną uformowaną w szkółce. Tylko takie drzewka zapewniają wczesne i obfite owocowanie po posadzeniu ich w sadzie. W przypadku drzew słabo rozgałęzionych w szkółce, stosując bioregulatory można pobudzić je do rozgałęziania w pierwszych latach ich wzrostu w sadzie. Zabiegi te ułatwiają formowanie koron drzew, aby wcześnie wytwo­rzyły odpowiednio dużą powierzchnię owoconośną, sprzyjającą zawiązywaniu pąków kwiatowych i zawiązywaniu owoców. Na poprawę jakości materiału szkółkarskiego, drzewek i podkładek, wpływ mają także zabiegi stymulujące ich wzrost. Zastosowanie stymulatorów wzrostu zwiększa naturalną skłonność drzewek do rozgałęziania, a w przypadku podkładek zwiększa wydajność okulizacji. Natomiast przez zastosowanie gibereliny A3 można zapobiegać kwitnieniu drzew matecznych wiśni, z których po­bierane są pąki do reprodukcji. Wpływa to na większą efektywność okulizacji, ułatwia przyjmowanie się oczek oraz zapobiega rozprzestrzenianiu się chorób wirusowych. Te same gibereliny mogą być także wykorzystane do formowania koron wiśni, zwłasz­cza odmian wykazujących skłonność do ogałacania gałęzi szkieletowych, z powodu zbyt obfitego kwitnienia młodych drzew w sadzie.

Książka zawiera także informacje jak zapobiegać ciernistości podkładek lub po­budzać wzrost roślin po replantacji, co nabiera szczególnego znaczenia w przypadku późnowiosennego sadzenia drzewek przechowywanych w chłodni.

Zabiegiem bardzo uciążliwym, ale niezbędnym w naszych szkółkach jest usuwanie liści jesienią, przed wykopaniem roślin ze szkółki. Podaję więc informacje o chemicznej defoliacji materiału szkółkarskiego. Sygnalizuję także o potrzebie defoliacji w sadach owocujących oraz sposobach zapobiegania zaburzeniom spoczynku zimowego w szkółkach i sadach.

Opracowanie to zawiera wyniki badań własnych we współpracy z licznymi autorami. Składam serdeczne podziękowania wszystkim, którzy przyczynili się do powstania tej książki.

Autorka

Spis treści

PRZEDMOWA 5

ZAPOBIEGANIE KWITNIENIU W SADACH ZRAŹNIKOWYCH 6

ROZGAŁĘZIANIE DRZEW OWOCOWYCH W SZKÓŁKACH 10

Dominacja wierzchołkowa i jej przełamywanie 11

Wpływ warunków otoczenia 13

Zabiegi mechaniczne pobudzające do rozgałęziania 16

Chemiczna metoda rozgałęziania 16

Zabiegi poprawiające efekt sztucznego rozgałęziania 19

Wspomaganie działania preparatów rozgałęziających 22

Rozgałęzianie czereśni 23

Rozgałęzianie brzoskwini 23

Rozgałęzianie grusz 24

Badania z nowymi preparatami do rozgałęziania drzewek 24

Wnioski z badań holenderskich i węgierskich 26

STYMULOWANIE WZROSTU W SZKÓŁKACH 28

CHEMICZNA DEFOLIACJA W SZKÓŁKACH DRZEW OWOCOWYCH 32

Przygotowanie szkółki do defoliacji przez zastosowanie tlenochlorku miedziowego 33

Nawożenie dolistne ułatwiające defoliację 33

Współdziałanie mocznika z chelatem 34

Preparaty do defoliacji 35

Termin stosowania defoliantów 38

Różna wrażliwość gatunków i odmian na stosowane defolianty 38

Przebieg opadania liści po zastosowaniu defoliantów 46

Technika nanoszenia defoliantów 47

Wpływ defoliacji na wytrzymałość roślin na mróz 48

Wpływ defoliacji w szkółce na wzrost roślin w roku następnym w sadzie 49

Wybór preparatu do defoliacji 50

Nowe defolianty niezarejestrowane w Polsce 55

ZAPOBIEGANIE WYRASTANIU CIERNI NA PODKŁADKACHW MIEJSCU OKULIZACJI 56

STYMULOWANIE WZROSTU ROŚLIN PO REPLANTACJI 61

STYMULOWANIE ROZGAŁĘZIANIA DRZEW W MŁODYCH SADACH 64

WYKORZYSTANIE GIBERELINY A3 DO FORMOWANIA KORONWIŚNI W SADZIE 75

CHEMICZNA DEFOLIACJA W SADACH OWOCUJĄCYCH 76

Zagraniczne doświadczenia z defoliacją 79

ZAPOBIEGANIE SKUTKOM ZABURZENIA SPOCZYNKU ZIMOWEGODRZEW OWOCOWYCH....80

Co to jest spoczynek („dormancy")? 80

RETARDANTY W MATECZNIKACH TRUSKAWEK 84

Lepsze cechy morfologiczne 87

Możliwości wykorzystania pro-Ca 88

LITERATURA 90

ZDJĘCIA 93