Spis treści

1.       Epidemiologia raka szyjki macicy
Występowanie raka szyjki macicy na świecie
Występowanie raka szyjki macicy w Europie
Występowanie raka szyjki macicy w Polsce
Czynniki ryzyka rozwoju raka szyjki macicy
·         Wirus brodawczaka ludzkiego a rak
·         Wiek chorych na raka szyjki macicy
·         Rasa a rak szyjki macicy
·         Aktywność płciowa
·         Ryzyko raka szyjki macicy a warunki socjoekonomiczne
·         Palenie tytoniu
·         Doustna antykoncepcja hormonalna
·         Niski status socjoekonomiczny
·         Immunosupresja
·         Rola dietylostylbestrolu
·         Piśmiennictwo
2.       Właściwości onkogenne wirusa brodawczaka ludzkiego
Wprowadzenie
Struktura i ekspresja DNA wirusów brodawczaka
Cykl produktywny wirusa brodawczaka ludzkiego
Ekspresja genów wirusa w trakcie karcynogenezy
Wirusy brodawczaka ludzkiego a nowotwory
·         Piśmiennictwo
3.       Epidemiologia zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego
·         Piśmiennictwo
4.       Choroby związane z infekcją wirusem brodawczaka ludzkiego
Wstęp
Wirus brodawczaka ludzkiego
·         Rak szyjki macicy
·         Rak pochwy
·         Rak sromu
·         Rak prącia
·         Choroba Bowena
·         Bowenoid papulosis
·         Rak odbytu
·         Kłykciny kończyste
·         Kłykciny olbrzymie Buschkego-Loewensteina
·         Brodawki skórne
·         Raki głowy i szyi
·         Nawracająca brodawczakowatość krtani i dróg oddechowych
·         Piśmiennictwo
5.       Profilaktyka raka szyjki macicy
·         Piśmiennictwo
6.       Skrining raka szyjki macicy w Polsce i na świecie
Wstęp
Zachorowalność i umieralność
Prewencja raka szyjki macicy
Rozpoczęcie skriningu
Zakończenie skriningu
·         Odstępy między badaniami
·         Skrining po histerektomii
Test skriningowy
Profilaktyka pierwotna - immunoprofilaktyka
Psychologiczne implikacje skriningu
Skrining w Polsce na tle państw Unii Europejskiej
·         Podsumowanie
Raport z realizacji Populacyjnego Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy w Polsce
·         Działalność szkoleniowa
·         Kontrole
·         Podsumowanie
·         Wnioski
·         Piśmiennictwo
7.       Nowe metody wykrywania środnabłonkowej neoplazji szyjki macicy
Diagnostyka molekularna obecności DNA HPV high risk
Markery progresji
Biofizyczne metody wykrywania neoplazji środnabłonkowej
·         Piśmiennictwo
8.       Rola badania cytologicznego i testu DNA HPV w dobie szczepionki antywirusowej
Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego a wynik badania cytologicznego
Wynik badania cytologicznego, infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego a szczepienia
Podsumowanie
·         Piśmiennictwo
9.       Kolposkopia w diagnostyce neoplazji środnabłonkowej (CIN) i raka szyjki macicy
Początki i rozwój diagnostyki kolposkopowej
Technika badania kolposkopowego
Podział obrazów kolposkopowych szyjki macicy
Obrazy kolposkopowe charakterystyczne dla zmian CIN o niskim stopniu zaawansowania (CIN 1 i CIN 2)
Obrazy kolposkopowe charakterystyczne dla zmian CIN o wysokim stopniu zaawansowania (CIN 3)
Obrazy kolposkopowe charakterystyczne dla raka wczesnoinwazyjnego (Ca IA) i inwazyjnego
Obrazy kolposkopowe w środnabłonkowej neoplazji nabłonka gruczołowego (CGIN) i raku gruczołowym
·         Piśmiennictwo
10.   Obrazy kolposkopowe w zakażeniu wirusem brodawczaka ludzkiego
Cel i wskazania do badania kolposkopowego
Metodyka badań kolposkopowych
Zasady pobierania materiału do badania histologicznego
Obrazy kolposkopowe w zakażeniu wirusem brodawczaka ludzkiego
·         Piśmiennictwo
11.   Ultrasonografia raka szyjki macicy
Ultrasonografia
Ultrasonografia dopplerowska
Ultrasonografia 3D/4D
·         Piśmiennictwo
12.   Współpraca patomorfologa i ginekologa w diagnostyce szyjki macicy
Klasyfikacja histopatologiczna nowotworów szyjki macicy opracowana przez Światową Organizację Zdrowia [2]
·         Piśmiennictwo
13.   Szczepionka Silgard skierowana przeciwko zakażeniom wirusem brodawczaka ludzkiego jako pierwotna prewencja raka szyjki macicy
Wirusy brodawczaka ludzkiego biorące udział w powstawaniu raka szyjki macicy
Szczepionka przeciwwirusowa
·         Prace nad przygotowaniem szczepionki przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego
·         Historia badań nad monowalentną i czterowalentną szczepionką przeciwko wirusom brodawczaka ludzkiego typu 6, 11, 16 i 18
Silgard
Przeznaczenie szczepionki
·         Podsumowanie
·         Wątpliwości i pytania
·         Piśmiennictwo
14.   Szczepionka dwuwalentna Cervarix GSK
Skład szczepionki dwuwalentnej
Adiuwant AS04
Skuteczność kliniczna szczepionki dwuwalentnej
Badania kliniczne
Odporność krzyżowa szczepionki Cervarix
Immunogenność
Wskazania
Działania niepożądane
·         Podsumowanie
·         Piśmiennictwo
15.   Postępowanie w przypadku nieprawidłowego wyniku przesiewowego
badania cytologicznego
Rekomendacje Centralnego Ośrodka Koordynującego Populacyjny Program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy, Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, Polskiego Towarzystwa Patologów i Polskiego Towarzystwa Kolposkopii i Patofizjologii Szyjki Macicy
Wprowadzenie
Prawidłowy i nieprawidłowy wynik cytologiczny
Cele dalszej diagnostyki
Metody diagnostyczne stosowane na etapie weryfikacji nieprawidłowych wyników  cytologicznych
Rekomendowane postępowanie u kobiet z nieprawidłowym wynikiem badania cytologicznego
Weryfikacja nieprawidłowego wyniku badania cytologicznego u kobiet ciężarnych
16.   Infekcje wirusem brodawczaka ludzkiego u dziewcząt
Wprowadzenie
Epidemiologia zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego u dziewcząt
Obraz kliniczny zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego u dziewcząt
Diagnostyka zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego u dziewcząt
Leczenie zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego u dziewcząt
Szczepienia profilaktyczne przeciwko zakażeniu wirusem brodawczaka ludzkiego
Skrining cytologiczny w ginekologii dziecięcej i dziewczęcej
Podsumowanie
·         Piśmiennictwo
17.   Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego u kobiet ciężarnych
Podsumowanie
·         Piśmiennictwo
18.   Stany przedrakowe i rak szyjki macicy a ciąża
Epidemiologia stanów przedrakowych i raka szyjki macicy u kobiet w ciąży
Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego w ciąży
Objawy stanów przedrakowych i raka szyjki macicy u kobiet w ciąży
Badania diagnostyczne
·         Badanie cytologiczne u kobiet w ciąży
·         Kolposkopia i biopsja u kobiet w ciąży
·         Konizacja diagnostyczna
Postępowanie u kobiet w ciąży z infekcją wirusem brodawczaka ludzkiego
Postępowanie w stanach przedrakowych u kobiet w ciąży
Postępowanie w przypadku raka inwazyjnego szyjki macicy u kobiet w ciąży
Rak szyjki macicy w stopniu FIGO IA1
Rak szyjki macicy w stopniu FIGO IA2, IB i IIA
Rak szyjki macicy w stopniu FIGO > IIA
Rokowanie
·         Podsumowanie
·         Piśmiennictwo
19.   Rak gruczołowy szyjki macicy
Epidemiologia i etiopatogeneza raka gruczołowego szyjki macicy
Badania przesiewowe i diagnostyka wczesnych postaci raka gruczołowego szyjki macicy
Profilaktyka pierwotna raka gruczołowego szyjki macicy
Leczenie raka gruczołowego szyjki macicy
·         Piśmiennictwo
20.   Rak szyjki macicy u kobiet zakażonych HIV
Wprowadzenie
Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego i neoplazja narządów płciowych oraz okolicy odbytu u kobiet zakażonych HIV
·         Zakażenie szyjki macicy wirusem brodawczaka ludzkiego
·         Środnabłonkowa neoplazja szyjki macicy u kobiet zakażonych HIV
·         Rak narządów płciowych i okolicy odbytu u kobiet zakażonych HIV
Postępowanie w przypadkach neoplazji narządów płciowych oraz okolic odbytu u kobiet zakażonych HIV
·         Badania cytologiczne
·         Postępowanie w przypadkach CIN i raka u kobiet zakażonych HIV
Perspektywa stosowania profilaktycznych szczepionek przeciwko zakażeniom wirusem brodawczaka ludzkiego u kobiet zakażonych HIV
·         Piśmiennictwo
21.   Rak szyjki macicy niezwiązany z wirusem brodawczaka ludzkiego
·         Piśmiennictwo
22.   Rak szyjki macicy u kobiet w okresie około menopauzalnym
Algorytm profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego w okresie okołomenopauzalnym
·         Piśmiennictwo
23.   Szerzenie się raka szyjki macicy w drogach chłonnych
Częstość występowania przerzutów do węzłów chłonnych
Identyfikacja węzła wartowniczego w przypadkach raka szyjki macicy
Rokowanie
Identyfikacja przerzutów nowotworowych raka szyjki macicy do węzłów chłonnych a zakres leczenia chirurgicznego
Sporządzanie mapy węzłów chłonnych usuwanych podczas operacji radykalnej sposobem Meigsa i wyznaczanie drogi powstawania przerzutów raka szyjki macicy
·         Podsumowanie
·         Piśmiennictwo
24.   Leczenie chirurgiczne stanów przedrakowych i raka szyjki macicy
Pierwotne leczenie chirurgiczne
·         Rak przedinwazyjny szyjki macicy - typ płaskonabłonkowy (FIGO 0)
·         Rak przedinwazyjny szyjki macicy - typ gruczołowy (FIGO 0)
·         Rak mikroinwazyjny płaskonabłonkowy (FIGO IA1 i IA2)
·         Rak mikroinwazyjny gruczołowy (FIGO IA1 i IA2)
·         Rak szyjki macicy w stopniach IB - IIA
Leczenie chirurgiczne współistniejących patologii narządu rodnego przed planowaną radiochemioterapią
Leczenie chirurgiczne nawrotów raka szyjki macicy
Leczenie chirurgiczne o założeniu paliatywnym
·         Podsumowanie
·         Piśmiennictwo
25.   Radiochemioterapia raka szyjki macicy
Wstęp
Teoretyczne podstawy radiochemioterapii nowotworów
Radiochemioterapia raka szyjki macicy
·         Podsumowanie
·         Piśmiennictwo
26.   Powikłania po leczeniu raka szyjki macicy
Leczenie chirurgiczne raka szyjki macicy i najczęściej występujące powikłania
Histerektomia radykalna - najczęstsze powikłania
·         Powikłania śródoperacyjne histerektomii radykalnej
·         Powikłania pooperacyjne histerektomii radykalnej
·         Późne pooperacyjne powikłania histerektomii radykalnej
Powikłania po leczeniu raka szyjki macicy radioterapią
Powikłania chemioradioterapii stosowanej w leczeniu raka szyjki macicy
·         Podsumowanie
·         Piśmiennictwo
27.   Rak szyjki macicy a seksualność
Wstęp
Co to jest seksualność
Inicjacja seksualna jako czynnik ryzyka powstawania raka szyjki macicy
Zdrowie seksualne kobiet leczonych z powodu raka szyjki macicy
Zachowania seksualne mężczyzn a rak szyjki macicy
·         Podsumowanie
·         Piśmiennictwo
28.   Rola hormonów steroidowych w rozwoju raka szyjki macicy
Czynniki sprzyjające rozwojowi raka szyjki macicy
Rola wirusów brodawczaka ludzkiego w rozwoju raka szyjki macicy
Interakcja hormonów steroidowych z wirusem brodawczaka ludzkiego w nabłonku
Hormony steroidowe, wirus brodawczaka ludzkiego a badania kliniczne raka szyjki macicy
·         Piśmiennictwo
29.   Współczesne metody obrazowania w raku szyjki macicy
Wstęp
Limfangiografia
Ultrasonografia
Tomografia komputerowa
Rezonans magnetyczny
Pozytronowa tomografia emisyjna (PET)
·         Podsumowanie
·         Piśmiennictwo
30.   Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego u dzieci
Etiologia
Epidemiologia
Objawy kliniczne
Rozpoznanie
Rozpoznanie różnicowe
Leczenie
·         Brodawki skórne
·         Brodawki okolicy anogenitalnej
·         Nawracająca brodawczakowatość krtani
Szczepienia w profilaktyce zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego
·         Piśmiennictwo
Skorowidz