Celem podręcznika jest objaśnienie systemów rachunku kosztów, stosowanych w praktyce światowej rachunkowości zarządczej, które umożliwiają tworzenie informacji o kosztach, przychodach i wynikach dla zarządzania operacyjnego oraz realizację strategii wykorzystania zasobów zapewniającej wzrost wartości dla klienta i akcjonariuszy w długim okresie.Rachunek kosztów jest podstawowym narzędziem w systemach rachunkowości zarządczej. Umożliwia pomiar celu organizacji (operacyjnego i strategicznego) oraz warunkuje zastosowanie wielu innych metod i technik w tych systemach. Funkcjonowanie oraz metody i techniki systemu rachunkowości zarządczej, wspierającego procesy zarządzania operacyjnego i strategicznego zostały objaśnione w oddzielnym opracowaniu [Rachunkowość zarządcza. Podejście operacyjne i strategiczne, 2009].

Wprowadzenie
Rozdział 1. Organizacja jako kombinacja zasobów (Jerzy S. Czarnecki)
1.1. Koszty w zarządzaniu
1.2. Profesjonalny kierownik
1.2.1. Profesjonalizm i intuicja
1.2.2. Rodzaje profesjonalizmu
1.2.3. Dualizm roli kierowniczej
1.3. Zasoby organizacji
1.3.1. Zasoby i kapitały
1.3.2. Kompetencje i zdolności organizacyjne
1.3.3. Układanie zasobów w znaczące wzory
1.3.4. Wiedza i organizacja ucząca się
1.3.5. Użyteczność zasobów
1.4. Struktury i procesy
1.4.1. Zanikanie granic
1.4.2. Treść i proces
1.4.3. Struktura i proces
1.4.4. Logika struktury i logika procesu
1.5. Spotkanie operacji ze strategią
1.5.1. Działalność, branża i sektor
1.5.2. Organizacyjna architektura
1.5.3. Style architektury
1.5.4. Firma wśród konkurentów
1.6. Oczekiwania
1.7. Problemy i pytania kontrolne
1.8. Zadania
1.9. Literatura zalecana

Rozdział 2. Rachunkowość zarządcza (Irena Sobańska)
2.1. Pojęcie i cel
2.2. Rozwój rachunkowości zarządczej
2.2.1. Fazy rozwoju rachunkowości zarządczej
2.3. Rachunkowość zarządcza a controlling
2.4. Zadania i odpowiedzialność specjalistów rachunkowości zarządczej
2.4.1. Transformacja roli i zadań
2.4.2. Etyka zawodowa
2.5. Problemy i pytania kontrolne
2.6. Literatura zalecana
Rozdział 3. Podstawy rachunku kosztów i wyników (Irena Sobańska)
3.1. Koszty podmiotu
3.2. Klasyfikacja kosztów
3.2.1. Kryterium klasyfikacji kosztów: według zasobów
3.2.2. Kryterium klasyfikacji kosztów: według produktów finalnych
3.2.3. Kryterium klasyfikacji kosztów: według miejsc powstawania kosztów
3.2.4. Kryterium klasyfikacji kosztów: według reagowania kosztów na rozmiary
produkcji
3.2.5. Kryterium klasyfikacji kosztów (stałych): według stopnia wykorzystania
zdolności wytwórczych
3.2.6. Kryterium klasyfikacji kosztów: według faz cyklu życia produktu
3.2.7. Kryterium klasyfikacji kosztów: według procesów łańcucha wartości
3.3. Przychody a rozmiary sprzedaży
3.4. Rachunek kosztów i jego struktura
3.4.1. Pojęcie, zadania i struktura rachunku kosztów
3.4.2. Rachunek kosztów rodzajowych
3.4.3. Podmiotowy rachunek kosztów
3.4.4. Rachunek kosztów procesów
3.4.5. Przedmiotowy rachunek kosztów
3.5. Poprawność, dokładność i ekonomiczność systemu rachunku kosztów i wyników
3.6. Problemy i pytania kontrolne
3.7. Zadania
3.8. Literatura zalecana
3.5. Poprawność, dokładność i ekonomiczność systemu rachunku kosztów
i wyników
3.6. Problemy i pytania kontrolne
3.7. Zadania
3.8. Literatura zalecana
Rozdział 4. Koszty w perspektywie czasu (Tomasz Wnuk-Pel)
4.1. Koszty a poziom działalności
4.2. Etapy analizy zachowania się kosztów
4.3. Proste metody podziału kosztów na stałe i zmienne
4.3.1. Metoda księgowa
4.3.2. Metoda studiów technologicznych
4.3.3. Metoda graficzna
4.3.4. Metoda najwyższego i najniższego punktu

4.4. Podział kosztów na stałe i zmienne metodą analizy regresji
4.4.1. Wyznaczanie parametrów równania regresji
4.4.2. Ocena zależności między poziomem działalności a kosztami
4.4.3. Wymagania dotyczące danych i problemy implementacji
4.5. Zastosowanie analizy zachowania się kosztów w rachunku kosztów działań
4.6. Wykorzystanie krzywych uczenia się w analizie zachowania się kosztów
4.7. Problemy i pytania kontrolne
4.8. Zadania
4.9. Literatura zalecana
Rozdział 5. Systemy rachunku kosztów i wyników (Irena Sobańska)
5.1. Klasyfikacja systemów rachunku kosztów i wyników
5.1.1. Rachunek kosztów rzeczywistych
5.1.2. Rachunek kosztów normalnych
5.1.3. Rachunek kosztów postulowanych
5.1.4. Rachunek kosztów pełnych
5.1.5. Rachunek kosztów zmiennych
5.2. Wieloblokowy i wielostopniowy rachunek kosztów i wyników (podstawowe
elementy)
5.2.1. Ośrodki odpowiedzialności
5.2.2. Zasady wielostopniowego i wieloblokowego rachunku kosztów i wyników
5.3. Ceny transferowe (wewnętrzne)
5.4. Wynik operacyjny a systemy rachunku kosztów
5.5. Ocena systemów rachunku kosztów i wyników
5.6. Problemy i pytania kontrolne
5.7. Zadania
5.8. Literatura zalecana
Rozdział 6. Rachunek kosztów standardowych (Tomasz Wnuk-Pel)
6.1. Zastosowanie budżetów w procesie kontroli i oceny działalności
przedsiębiorstwa
6.1.1. Budżetowanie elastyczne
6.1.2. Analiza porównawcza planowanego i rzeczywistego poziomu kosztów
6.1.3. Porównanie wyniku rzeczywistego z budżetem przeliczonym
6.1.4. Analiza odchyleń w przypadku, gdy sprzedaż nie jest równa produkcji
6.2. Rachunek kosztów standardowych - wprowadzenie
6.2.1. Podstawowe rodzaje rachunku kosztów postulowanych
6.2.2. Procedury wyznaczania standardów kosztów i rodzaje standardów
6.3. Analiza odchyleń w rachunku kosztów zmiennych standardowych
6.3.1. Odchylenia materiałów bezpośrednich
6.3.2. Odchylenia płac bezpośrednich
6.3.3. Odchylenia kosztów zmiennych wydziałowych
6.3.4. Odchylenia kosztów zmiennych sprzedaży

6.3.5. Odchylenia kosztów stałych wydziałowych
6.3.6. Odchylenie kosztów stałych sprzedaży i administracji
6.3.7. Odchylenia marży na sprzedaży
6.3.8. Uzgodnienie planowanego i rzeczywistego wyniku finansowego
oraz raporty kontrolno-wynikowe dla wyróżnionych w przedsiębiorstwie
ośrodków odpowiedzialności
6.4. Analiza odchyleń w rachunku kosztów pełnych standardowych
6.4.1. Odchylenia kosztów stałych wydziałowych
6.4.2. Odchylenia wyniku na sprzedaży
6.4.3. Uzgodnienie planowanego i rzeczywistego wyniku finansowego
6.5. Problemy i pytania kontrolne
6.6. Zadania
6.7. Literatura zalecana
Rozdział 7. Budżetowanie kosztów, przychodów i wyników
(Tomasz Wnuk-Pel)
7.1. Rola i miejsce budżetowania i kontroli kosztów w działalności przedsiębiorstwa
7.2. Struktura i etapy budżetowania
7.3. Metody budżetowania
7.3.1. Budżetowanie przyrostowe i budżetowanie "od zera"
7.3.2. Budżety sztywne i budżety elastyczne
7.4. Budżetowanie w przedsiębiorstwach produkcyjnych
7.4.1. Budżetowanie poziomu sprzedaży
7.4.2. Budżetowanie poziomu produkcji
7.4.3. Budżetowanie kosztów produkcji
7.4.4. Budżetowanie kosztów sprzedaży i kosztów ogólnych
7.4.5. Budżetowanie kosztów wytworzenia sprzedanych produktów
7.4.6. Budżetowanie wpływów i wydatków
7.4.7. Budżet rachunku wyników
7.4.8. Budżet bilansu
7.5. Budżetowanie w innych rodzajach działalności
7.5.1. Firmy handlowe
7.5.2. Firmy usługowe
7.5.3. Organizacje nienastawione na zysk
7.6. Budżetowanie kosztów działań (Activity Based Budgeting)
7.7. Budżetowanie na zasadach Kaizen (Kaizen Budgeting)
7.8. Problemy i pytania kontrolne
7.9. Zadania
7.10. Literatura zalecana
Rozdział 8. Pomiar kosztów produktów (Irena Sobańska)
8.1. Pojęcie, cel i rodzaje kalkulacji

8.2. Tradycyjne metody kalkulacji
8.3. Wycena świadczeń wewnętrznych
8.3.1. Przypadek I: proces wymiany wewnętrznej - prosty
8.3.2. Przypadek II: proces wymiany wewnętrznej - złożony
8.4. Pomiar kosztów produktów finalnych w rachunku kosztów pełnych
8.4.1. Zastosowanie metody kalkulacji podziałowej
8.4.2. Zastosowanie metody kalkulacji doliczeniowej
8.4.3. Zastosowanie metod kalkulacji przy produkcji sprzężonej
8.5. Pomiar kosztów produktów finalnych w rachunku kosztów zmiennych
8.5.1. Zastosowanie metody kalkulacji podziałowej
8.5.2. Zastosowanie metody kalkulacji doliczeniowej
8.5.3. Zastosowanie metod kalkulacji przy produkcji łącznej
8.6. Krytyka tradycyjnych metod pomiaru kosztów produktów i nowe koncepcje
8.7. Problemy i pytania kontrolne
8.8. Zadania
8.9. Literatura zalecana
Rozdział 9. Rachunek kosztów działań (Tomasz Wnuk-Pel)
9.1. Problemy związane z rozliczaniem kosztów pośrednich w tradycyjnym systemie
rachunków kosztów
9.2. Rozliczanie kosztów pośrednich w rachunku kosztów działań - etapy rachunku
kosztów działań
9.2.1. Identyfikacja istotnych działań występujących w przedsiębiorstwie
9.2.2. Ustalenie kosztów wyodrębnionych działań
9.2.3. Określanie nośników kosztów działań
9.2.4. Rozliczenie kosztów pośrednich poszczególnych działań na obiekty kosztów
9.3. Rachunek kosztów działań w przedsiębiorstwach produkcyjnych
9.3.1. Charakterystyka działań zachodzących w przedsiębiorstwie, ich kosztów
i nośników
9.3.2. Kalkulacja kosztów obiektów w rachunku kosztów działań
9.4. Rachunek kosztów działań w innych rodzajach działalności
9.5. Time-Driven ABC
9.6. Problemy związane z wdrażaniem rachunku kosztów działań
9.7. Problemy i pytania kontrolne
9.8. Zadania
9.9. Literatura zalecana
Rozdział 10. Rachunek kosztów celu (Irena Sobańska)
10.1. Kompleksowe zarządzanie kosztami
10.2. Rachunek cyklu życia produktu
10.3. Rachunek kosztów celu
10.3.1. Pojęcie i cele

10.3.2. Metody wyznaczania założonego kosztu produktu (celu) i jego struktury
10.3.3. Realizacja procesu rachunku kosztów celu
10.3.4. Zastosowania
10.4. Koszty jakości w rachunku kosztów celu
10.5. Pomocnicze narzędzia redukcji kosztów
10.6. Problemy i pytania kontrolne
10.7. Zadania
10.8. Literatura zalecana
Rozdział 11. Kaizen Costing (Irena Sobańska)
11.1. Pojęcie, typy i cele rachunku redukcji kosztów
11.2. Rachunek redukcji kosztów - realizacja
11.3. Zespoły robocze - quasi-centra zysku
11.4. Znaczenie współczesnych systemów rachunku kosztów w kompleksowym
zarządzaniu kosztami
11.5. Problemy i pytania kontrolne
11.6. Literatura zalecana
Rozdział 12. Rachunek kosztów w praktyce polskiej (Irena Sobańska)
12.1. Wpływ zmian w prawnych regulacjach rachunkowości na system rachunku
kosztów w praktyce (po 1990 r.)
12.2. Systemy rachunku kosztów stosowane w praktyce - wyniki badań
12.3. Problemy i pytania kontrolne
12.4. Zadania
12.5. Literatura zalecana
Załączniki
Odpowiedzi do zadań
Bibliografia
Indeks 499