Wręczenie kwiatów w nieodpowiednim kolorze, podarowanie Chińczykowi zegarka, czy kompletu srebrnych łyżeczek Arabowi - czynności z pozoru niewinne, które my Europejczycy uznalibyśmy za sympatyczne i stanowiące wyraz przyjaźni, w niektórych kulturach mogą zostać odebrane jako obraźliwe i świadczące o braku dobrych manier. Ta książka umożliwia znalezienie trafnych i przekonujących odpowiedzi na następujące pytania:
- Czym są i jakie są najważniejsze różnice kulturowe?
- Jakie mają one znaczenie dla procesu komunikowania w biznesie i nie tylko?
- Jaki związek ma religia z biznesem?
- Czym jest szok kulturowy i jak go przezwyciężać?
- Czym różnią się od siebie protransakcyjne i propartnerskie kultury biznesu?
- Gdzie "czas to pieniądz", a gdzie wszyscy mają czasu pod dostatkiem?
- Dlaczego kciuk uniesiony ku górze w Grecji jest znakiem obraźliwym, a w innych krajach gestem akceptacji?
- Czy wypada Japończykowi wręczyć podarunek składający się z czterech części?
- Dlaczego w krajach Dalekiego Wschodu nie numeruje się niektórych pięter?
- Dlaczego Arabowie uwielbiają utrzymywać intensywny kontakt wzrokowy w czasie rozmowy?
- W jakich państwach kobieta nie jest równorzędnym partnerem biznesowym?
- Gdzie rozmowy biznesowe obficie "podlewa się" alkoholem, a gdzie obowiązuje wstrzemięźliwość?
- Czy prezent otrzymany od Chińczyka należy rozpakować w jego obecności?
- Jakich kwiatów nie wręczać na powitanie w poszczególnych państwach?

Wstęp 7

Rozdział 1
Podstawowe pojęcia 9
1.1. Kultura, kultura narodowa, tożsamość narodowa 9
1.1.1. Pojęcie kultury 9
1.1.2. Pojęcie kultury narodowej 13
1.1.3. Pojęcie tożsamości narodowej 17
1.2. Biznes międzynarodowy 21
1.2.1. Pojęcie biznesu międzynarodowego 21
1.2.2. Obszary biznesu międzynarodowego 21
1.2.3. Proces umiędzynarodowienia przedsiębiorstwa (etapy) 22
1.2.4. Formy orientacji międzynarodowej 24
1.2.5. Standaryzacja i dyferencjacja 24
1.3. Różnice rasowe i kulturowe 26
1.3.1. Rasa 28
1.3.2. Naród 29
1.3.3. Cywilizacja 30
1.3.4. Religia 34
1.3.5. Język 39
1.4. Pożytki z różnorodności kulturowej 45
1.5. Stereotypy i uprzedzenia jako bariery dla skutecznej i korzystnej komunikacji 47
1.5.1. Stereotypy 47
1.5.2. Uprzedzenia 49
1.6. Szok kulturowy i adaptacja kulturowa 50
1.6.1. Pojęcie szoku kulturowego 50
1.6.2. Przyczyny i okoliczności szoku kulturowego 51
1.6.3. Kategorie osób szczególnie narażonych na szok kulturowy 52
1.6.4. Proces adaptacji kulturowej 53
1.6.5. Uczenie się innych kultur 56

Rozdział 2
Kultury narodowe: próba klasyfikacji 63
2.1. "Wielki podział" między kulturami świata biznesu 63
2.1.1. Kultury propartnerskie 63
2.1.2. Kultury protransakcyjne 65
2.2. Relacje jednostka-społeczeństwo 66
2.2.1. Kultury indywidualizmu 66
2.2.2. Kultury kolektywizmu 68
2.3. Pojmowanie władzy 70
2.3.1. Kultury hierarchiczne 71
2.3.2. Kultury demokratyczne 71
2.4. Status społeczny i okazywanie szacunku 72
2.4.1. Kultury ceremonialne 72
2.4.2. Kultury nieceremonialne 73
2.5. Sposób i styl wypowiadania się 73
2.5.1. Kultury wysokiego kontekstu (ogólnikowego sposobu wypowiedzi) 73
2.5.2. Kultury niskiego kontekstu (otwartego sposobu wypowiadania się) 74
2.6. Pojmowanie czasu 75
2.6.1. Czas linearny 75
2.6.2. Czas elastyczny 75
2.6.3. Czas cykliczny 75
2.7. Stosunek do czasu i harmonogramów 76
2.7.1. Kultury monochroniczne 77
2.7.2. Kultury polichroniczne 78
2.8. Niewerbalne sposoby zachowania 79
2.8.1. Kultury ekspresyjne 79
2.8.2. Kultury powściągliwe 80

Rozdział 3
Komunikacja werbalna i niewerbalna w stosunkach międzykulturowych 81
3.1. Komunikowanie 81
3.1.1. Pojęcie komunikowania 81
3.1.2. Cechy procesu komunikowania 86
3.1.3. Funkcje komunikowania 87
3.1.4. Poziomy i etapy procesu komunikowania 89
3.1.5. Elementy komunikowania 90
3.1.6. Znaki i kody 94
3.2. Komunikacja werbalna 99
3.2.1. Pojęcie komunikacji werbalnej 99
3.2.2. Style komunikacji werbalnej 100
3.3. Komunikacja parawerbalna (paralangue) 101
3.4. Komunikacja niewerbalna 102
3.4.1. Pojęcie komunikacji niewerbalnej i jej znaczenie w kontaktach międzykulturowych 102
3.4.2. Rola i funkcje komunikacji niewerbalnej 103
3.4.3. Zasady interpretacji komunikatów niewerbalnych 104
3.4.4. Elementy i techniki komunikacji niewerbalnej 106

Rozdział 4
Różnice kulturowe w procesie negocjacji 131
4.1. Kultury propartnerskie 131
4.1.1. Kultury propartnerskie, ceremonialne, polichroniczne i powściągliwe 132
4.1.2. Kultury propartnerskie, ceremonialne, monochroniczne i powściągliwe 147
4.1.3. Kultury propartnerskie, ceremonialne, polichroniczne i ekspresyjne 168
4.1.4. Kultury umiarkowanie propartnerskie, ceremonialne, polichroniczne, o niestałej ekspresyjności 180
4.2. Kultury protransakcyjne 201
4.2.1. Kultury umiarkowanie protransakcyjne, ceremonialne, o zróżnicowanym podejściu do czasu, ekspresyjne 201
4.2.2. Kultury umiarkowanie protransakcyjne, ceremonialne, dość monochroniczne, powściągliwe 218
4.2.3. Kultury protransakcyjne, umiarkowanie ceremonialne, monochromiczne, powściągliwe 229
4.2.4. Kultury protransakcyjne, nieceremonialne, monochromiczne, o zróżnicowanej ekspresyjności 243

Rozdział 5
Inne zagadnienia 257
5.1. Protokół i etykieta w biznesie międzynarodowy 257
5.1.1. Ubiór 258
5.1.2. Tytułowanie 259
5.1.3. Wizytówki 261
5.1.4. Prezenty 262
5.1.5. Pisma (korespondencja) 265
5.1.6. Poczęstunki 265
5.2. Wartości i zwyczaje - ich znaczenie w komunikowaniu międzykulturowym 266
5.3. Religia i normy religijne 273
5.4. Stosunek do korupcji i łapownictwa 283
5.5. Kobiety w biznesie międzynarodowym 296

Bibliografia 303
Test sprawdzający 311
Klucz odpowiedzi 326
Spis rysunków 327
Spis tabel 328