Psychoanaliza i religia.

"Szczególna radością napawa mnie fakt, że zbiór moich artykułów o psychoanalizie i religii opublikowanych początkowo w języku niemieckim, udostępniony zostaje także polskiemu czytelnikowi, po tym jak ukazał się kolejno w przekładach na język angielski, chiński i wietnamski. Niewiele państw istnieje bowiem w Europie, gdzie religia odgrywa tak wielką rolę w życiu publicznym jak właśnie Polska; w gruncie rzeczy wspomnieć tu można jeszcze Irlandię,, a także mój własny kraj, w którym,podobnie jak od 1938 roku w Austrii, konkordat Hitlera z 1933 roku dający przywileje wielkim kościołom, stanowi nadal obowiązujące prawo, rozszerzając ponadto w efekcie aneksji byłej NRD zasadniczo obszar swego obowiązywania. Nie podlega zatem dyskusji, że właśnie obywatele wspomnianych państw powinni być szczególnie zainteresowani zrozumieniem tych czynników, które tak potężną siłę powołały w ich krajach do istnienia i zapewniają jej żywotność, siłę w tak radykalny sposób, częstokroć złowieszczo, destruktywnie i trwale ingerują w społeczną i intelektualną egzystencję - co dobitnie demonstruje, i to nie tylko w Polsce, przegrana walka kobiet o samostanowienie, ze względu na możliwość usuwania ciąży i środki regulujące poczęcie.

Należy przy tym unikać nieporozumień: naturalnie każdorazowa sytuacja albo forma religii w rozmaitych krajach (i epokach) da się wyjaśnić wyłącznie w sposób historyczny, w Polsce oczywiście przez podwójny opór tego umęczonego narodu wobec prawosławnych, t.j. rosyjskich, a także protestanckich, t.j pruskich ciemiężycieli; dość nieistotna habsburska, a więc katolicka cząstka tego uciemiężenia nie odgrywa psychologicznie istotnej roli; wszystkie te skutki geografii oraz historii nie wchodzą z konieczności w obszar kompetencji psychoanalizy; w równie małym stopniu posiada ona mandat bezpośredni do rozpatrywania aktualnych zagadnień politycznych, choć dzięki odkrywaniu przez nią nieświadomych psychicznych mechanizmów, niejednokrotnie skuteczniej przyczynia się do zrozumienia dynamiki tych zagadnień niż niejedna refleksja o charakterze racjonalistycznym i historycznym..."

(...)Właściwym celem tej książki jest dokonana za pomocą demonstracja faktu, iż właśnie nauka Freuda, nie dążącego do poklasku ani złudnej tolerancji, może stanowić w procesie jej konkretnego stosowania ważny tego przyczynek w sposób widocznie i trwale oddziałujący, a na jej polu niezastąpiony, i to długo po śmierci jej twórcy i jego raczej niezbyt autentycznych uczniów, po wielu atakach z zewnątrz (Hitler i Stalin byli autorami tych najbardziej spektakularnych) a także rozmywaniu i przekręcaniu jej od wewnątrz. Nie jest to kompendium wszystkich teorii psychoanalitycznych na temat religii, aby nim się stać, musiałoby znacznie powiększyć swą objętość, ale z pewnością rozproszonymi wiązkami światła będzie ona w stanie zademonstrować czytelnikowi, jak wielką słuszność miał Freud twierdząc w końcowych sformułowaniach pracy >Totem i tabu> Jestem przyzwyczajony do tego, że bywam niezrozumiały, toteż uważam, że nie będzie od rzeczy, gdy jasno oświadczę, że dzieląc się tymi dedukcjami nie jestem bynajmniej nieświadom skomplikowanej natury zjawisk, które dały im początek. Domagam się jedynie, by uznano, że di już znanych czy jeszcze nie poznanych czynników pochodzenia religii, moralności i społeczeństwa doszedł nowy czynnik, którego dostarczyło badanie psychoanalityczne. Innym zostawiam dokonanie syntezy tej interpretacji. Z natury tego nowego czynnika wynika jedynie, że w tej syntezie może on grać wyłącznie główną rolę, chociaż - nim przyzna mu się tak wielką doniosłość - trzeba byłoby pokonać wielkie opory emocjonalne.