|
|
e-księgarnia antykwariat
PARALALA
tel.+48 [zasłonięte]692520
[zasłonięte]@poczta.onet.pl
|
|
| KATEGORIE - kliknij i wybierz:
|
|
| 47 1020 [zasłonięte] 5[zasłonięte]0110002 [zasłonięte] 002439
57 1140 [zasłonięte] 2[zasłonięte]0040002 [zasłonięte] 609236
tytułem: nick i nr aukcji
|
|
| 
________P O C Z T A _______ I. PRZEDPŁATA NA KONTO:
*1 książka - priorytet 10,00 zł
*2 książki - priorytet 11zł
*3 i więcej - priorytet GRATIS !
II. PRZESYŁKA POBRANIOWA (przy odbiorze):
* 1 książka - priorytet - 15,50 zł
* 2 książki
- ekonomiczna - 14,00 zł
- priorytet - 17,00 zł
*3 książki i więcej
- ekonomiczna - 16,00 zł
- priorytet - 19,00 zł ____K U R I E R (DPD)____ I. PRZEDPŁATA NA KONTO:
*1 - 3 książek - 18 zł
*3 - 10 książek - 22 zł
*
II. PRZESYŁKA POBRANIOWA (przy odbiorze):
* 1- 3 książek 28,00 zł
* 3- 10 książek 28,00 zł * |
|
|
|
|
|
| SUPER FLUMINA BABYLONIS
PSALAM 136 (137) W LITERATURZE POLSKIEJ XIX-XX WIEKU
Bogdan Burdziej
rok: 1999, 364 strony. [pozycja nowa]
________________________________________________________________________________ - Trwa od zarania literatury polskiej nieprzerwany jej dialog z Biblią, w szczególności zaś - z Księgą Psalmów. Inspiracja, jaka z tego źródła wypływa: religijna, moralna, artystyczna - owocuje obficie zarówno wkonkretnych utworach, jak w innych składnikach procesuhistorycznoliterackie-go. Jest też na tyle rozległa, różnorodna iwielopostaciowa, że mimo wzmożonego w ostatnich dwóch dziesięcioleciachzainteresowania tą problematyką liczne kwestie wciąż zasługują napełniejsze opracowanie.
- Jest wśród nich problem szczególnie intensywnej obecności wpiśmiennictwie czasów porozbiorowych i literaturze nowszej Psalmu136(137) jako jednego z najważniejszych wzorców obrazowania niewolinarodowej. Kwestia ta, głównie w poezji, doczekała się już badawczegorekonesansu w obrębie XIX stulecia, a także przyczynków ukazujących jejXX-wieczne kontynuacje oraz europejski kontekst zjawiska2.Dotychczasowe ustalenia nie wyczerpują jednak problemu, choć są opartena dość obszernym i reprezentatywnym zestawie utworów wykorzystującychinspirację psalmiczną różnorako - od przekładu sensu stricto, parafrazyi naśladowania, przez aluzje i nawiązania aż do nieoczywistych a trudnorozpoznawalnych reminiscencji.
Powstaje zatem pytanie, czym się ów psalm w Psałterzu wyróżnia i jakiesąjego właściwości, które przyczyniły się do niezwykłej kariery tejpieśni Dawidowej w ostatnich dwu stuleciach. Badacz psalmicznej topikinie może zignorować rozpowszechnionej w XIX i XX w. opinii, iż Psalm136(137) należy do najpiękniejszych, najważniejszych, najbardziejinspirujących tekstów Psałterza. O takich wyjątkowych walorach mówią,wprost albo pośrednio, jego tłumacze, komentatorzy, naśladowcy iczytelnicy. Pełniejsza dokumentacja tej opinii znajdzie się w dalszychczęściach rozprawy.
Spis treści
Wstęp..... Rozdział 1. U źródeł toposu..... I. Psalm 136 Superflumina Babylonis w Wulgacie św. Hieronima II. Niewola babilońska..... III. Syjon-Jerozolima versus Babel-Babiłon...... IV, Praeparatio evangelica....... V. Świętego Augustyna objaśnienie Psalmu 136(412)... VI. Dziedzictwo św. Augustyna..... Św. Jan od Krzyża, Romanca na Psalm 136 (1577) 29. Św. Wincenty a Paulo(1607) 30. Pascal, Myśli (1670) 30. Św. Teresa z Lisieu* (1889) 30. O.Stanisław Wójcik (l 983) 31. VII. Katena Psalmu 13 6(13 7)... Tekst psalmu 31. Treść i podział psalmu 34. Geneza psalmu, czaspowstania, autor, gatunek 35. Komentarz 36 (werset 1-36, werset 2-37,werset 3--38, werset 4-38, werset 5-39, werset 6-40, werset 7-41,werset 8-41, werset 9-42). Złorzeczenia w psalmie 42. Rozdział 2. „ Może to tak każdy lud uciśniony też mówić ", Psalm 136(137) w spolszczeniach dawnych (XV-XVIII w.). Psatterz floriański (XIV-XV w.) 45. Psałterz puławski (XVI w.) 46.Psałterz krakowski (1532) 46. Wróbel (1539) 48. Rej (1541) 48.Lubelczyk (1558) 49. Biblia Leopolity (1561) 51. Biblia brzeska (1563)52. Kochanowski (1579) 54. Gomółka (1580) 58. Wujek (1594, 1599) 58.Skarga (1597) 61. Rybiński (J598) 65. Rysiński (1614) 67. Psalterzykmaryjny (1624, 1641) 68. Biblia gdańska (1632) 69. Z. Morsztyn(1[zasłonięte]676-16) 70. Sobieski (1683) 71. Potocki (1[zasłonięte]688-16) 71. Tylkowski(1688) 72. Ku-rzeniecki(I769)72. Rozdział 3. „Napis na wierzbę zwaną 'Salix babylonica'". Przemiany toposu w poezji klasyków i wczesnych romantyków.....75 I. „Duch poezji hebrajskiej" w Europie i w Polsce.... Lowth (1753) 76. Herder (1[zasłonięte]782-17) 76. Mendelssohn (1783) 77.Borów-ski (1820) 78. Karpiński (1787) 78. Popiel (1806) 81.Hussarzewski (1810) 81. We Francji (1803,1808) 82. WRosji(1809,1812)83. Chiarini (1818) 84. II. Psalm „zamordowanego Królestwa"..... Kołłątaj: „Plączące wierzby!" (1796) 85. Woronicz: „Stroić gęślewspominki zgasłego Syonu" (1[zasłonięte]800-18) 88. Tomaszewski: „Drzewomelancholij!" (1814) 90. Gurski: „Wierzbo [...] co twa postać znaczy"(1817) 91. Lipiński: „Wierzba płacząca z brzozą" (1818) 92. Rzesiński:, jarzmo [...] ohydnej nie-woli" (1821) 93. Niemcewicz: „Zawieszęciebie na wierzbie płaczącej" (17%-1841) 94. Malczewski: „Nad brzegamiJordanu [...] z Hebrajską Rodziną" (l825) 98. Brodziński:„Lutniahebrajska" i Psalm Jeremiasza 99. Mochnac-ki: „o nowejJerozolimie [...] rozmyślają" (1828,1830) 103. Rozdział 4. Melodie hebrajskie - Byrona, Heinego, Jehudy Halewiego........ I. Psalm 137 w Hebrew Melodies (1815) Byrona. 105 II. Melodie hebrajskie Byrona w Polsce Odyniec 110. Górecki 111. Morawski (1841) 111, Klaczko (1843) 112.Pajgert 112. Turski (1862) 113. Krauze (1874) 114. Hirszband (1888)114. AdarnM-ski (1895) 115. Karpowicz(1906) 115, III. Hebrdische l hraelitische Gesange Byrona w Niemczech.... IV. Psalm 137 i Hebrdische Melodien (1851) Heinego... V. Jehuda ben Halevi Heinego w Polsce VI. Jehuda Halewi w Polsce.. VII. Jewriejskije mielodii Byrona i Psalm 136 w Rosji. VIII.Psalm w literaturze ukraińskiej.. Rozdział 5. „Jeśli zapomnę o nich, Ty, Boże [...], Zapomnij o mnie". Psalm więźniów, przychodniów, tułaczy w poezji romantycznej. I. Przysięga pamięci. Psalm u Mickiewicza i naśladowców Koźmian: „Lud Babilonu [...] Pęta w cichości oblewał łzami" 126.Mickiewicz: „Jeśli zapomnę," - „siadłszy płakać" (l [zasłonięte]823-18) 127.Jakubów-ski: „Dusza tylko w ojczyźnie" (1833) 131. Łada-Zabłocki:„szczęśliwy, kto zemstą ponurą" (1835) 132. Witwicki: „Jeśli nie w Panuzachowam nadzieję" (1836) 133. Sicmieński: s,Aż się wypełnią wszystkiedni tułaczy" (1841) 136. Węgliński: ,jak [...] lud Syonu [...] tak onpłakał" 136.
II. Psalm Derwida - na harfie, lutni, wierzbowej fletni.Słowacki i inni... 138 Słowacki: Wenedzi „na brzegach Sekwany" i w„ziemi sybirskiej" (l[zasłonięte]832-18) 138. Paiyż (1832) 139. Godzina myśli(1833) 140. Anhelli (1837) 142. Lilia Weneda (1839) 142. Nasprowadzenie prochów Napoleona (1840) 145-Czajkowski: „tak piękna, takposępna razem, Jak babilońska wierzba" (1841) 145. Jaśkowski: „płaczącacóro Babilonu" (1843) 146. Libelt:O miłości ojczyzny (1844) 147. Hoffmanowa: „obraz postępowania Żydów wniewoli" f 1 846) 1 48. Anonim: „Śpiewa nieszczęsnej Polski imię" (l847) 148. Nieobecność Psalmu 136 -w kręgu Krasińskiego 149. GęsiUjejskiego i poetów mniejszych . Ujejski: „płacz, Polsko! siostro Jeruzalem!"     (1[zasłonięte]844-18) 151 . GęślJere-'• miasza (1844) 151. Dwaj aniołowie (1852) 152. Super fluminaBahylo-nis (1852) 152. W Paryżu (1855) 156. Anonim: „ponad cudzeusiadłszy zdroiska" (1855) 160. Górecki: „I ja tak nucę" (1860) 161.Pajgert: „cór judzkich" płacz „u rzek Babilonu" 162. „Na Babilon... DoJeruzalem" Norwida (1[zasłonięte]848-18) Pieśni społecznej czteiy stron (1848) 163. W odpowiedzi na dziewiąty„List z Poznania" (1849) 164. [Klaskaniem mając obrzękłe prawice...](1858?) 65.Moja Ojczyzna (IS6) 166. Pierścień Wielkiej Damy (1872)61.Rzecz o wolności słowa ( 1 869) 1 68. Assunta ( 1 870) 1 69.Notatki z mitologii. 210 (1865) 170. Nad Tybrem i nad Arnem. PsalmLenartowicza (1[zasłonięte]857-18) Super flumina Babylonis (1857) 171. Na przepadłe imię (1882) 173, Na wierzbę (mi) 176. Rozdział 6. „Sławion ten mąż, co [...] węgły twe zatrzęsie rę Hymn miłości i pieśń zemsty w poezji przed powstaniem styczniowym i po nim I. Jagielskiego antologia przekładów (l 857) II. Poezja i egzegeza. Parafrazy, przekłady, komentarze Bujnicki 181.Byczewski(1854) 182.Chęciński(1862) 183.Baworowski(1863)184. Szujski (1866) 186. Pawłowski (1872) 187. Buczkowski (1884) 187. III. „Żydowie polscy" „nad rzekami Babilonu" Psalm w bóżnicy w Przedborzu (1760) 189. Psalm na cmentarzu wWarszawie ( 1 826) 1 89. Psalm Jastrowa w synagodze warszawskiej ( 186 1 ) 1 90. Urbański: Lechia w niewoli babilońskiej (1863) 194. B. O.-głos lutnisty znad Bugu i Sekwany (1864) 196. Psalm Webera (1880) 199.Psalm Cyl-kowa(1883)200, IV. „Psalm ludów zabitych" w poezji postyczniowej 1. „W te_schnocie nieba". Psalm a pieśń Faleńskiego (1868) 2. „Syn potępienia" „nad Babilonu wodami" u Asnyka 204 Do... (1868) 204. Wierzba na pustkowiu (1869) 206. 3. „Zerwanych strun narodu lira brzmiąca" Konopnickiej 207 Mojżesz ( 1 880) 207. Na cześć Jana Kochanowskiego (ok. 1 880- 1881)208. Z ksiąg prorockich. In exitu Israel (1883) 211. I/nagina(1[zasłonięte]886-18) 217. 4/Vl 1890 r. (1890) 218. Hymn Nowej Polski (1898) 218. 4. Inni poeci — „zwróceni duchem w kraj Syonu" 219 Koroway-Metelicki: „w niewoli ciał i ducha" (1893) 219. Gomulicki: „Nad Eufratem córki Izraela" (1886) 220. Rozdział 7. „Serca nasze wołać umieją tylko: 'Palestyna!'". Psalm a sprawa polska i kwestia żydowska w prozie po 1 863 r. ... 223 I. Psalm Orzeszkowej: fraza potoczna i „stara legenda" (1[zasłonięte]873-18) 224 Marta (1873)224. Silny Samson (1877) 225. Meir Ezofowicz (1878) 225. Wzimowy wieczór (1887) 227.
II. „Nigdy o niej nie zapomną". Szkice doobrazu współczesności i próba biblijnej syntezy.. Bałucki, W żydowskich rękach (l 885) 228. Sewer-Maciejowski, Nadbrzegiem Rudawy (1881) 229, Prus: „niewola była potrzebna" 229.Maryań-ski: „Bóg wyniszczy ciemięzców" (1901) 232. I
II. Sienkiewicz,Jeż, Rodziewiczówna: „Ukrzepialiśmy ich dusze" .. 234 1. Sienkiewicz: „tęsknota [...] ku Rzeczypospolitej" (1[zasłonięte]880-19) 234Niewola tatarska (l 880) - niewola babilońska 235. Ta trzecia (l 888):Żydzi nad Wisłą- Żydzi nad rzekami Babilonu 240. We mgle (1907);„Jeruzalem! jeśli cię kiedyś zapomną..." 246. Helena Modrzejewska(1909): „życie zewnętrzne" - „życie wewnętrzne" 249. Z dawnych dziejów(1913): „Pamiętajcie o starej ziemi" 250. 2. W kręgu Sienkiewicza... Jeż, Nad rzekami Babilonu (1886) 252. Rodziewiczówna, Anima vilis (1893)253. Rozdział 8. „ Oto są harfy naszych mistrzów stare ". Psalmodie poetyckie u kresu niewoli... I. „Psalm babiloński" w poezji młodopolskiej.... Rolicz-Lieder: „Miałbych Ciebie zapomnieć - zacny Czarnoleski!" 254.Żal (ok. 1[zasłonięte]890-18) 255. Piosnka (1898) 255. Czy cię zapomnę? 256. Ktomi zażegł misterstwo w duszy*y kto sprawił... (l 896) 257. Żuławski:„nowa cytara na piewcę czeka" 257. Stance o pieśni (l 896) 259.Morstin: „Rapsod izraelskiego narodu" (1907) 259. Arnsztajnowa:„zdejmcie z wierzb swe muzyckie narzędzie (1910) 261. Teslar 262. II. „Wspominamy cię. ojczyzno". Przekłady i parafrazy. Galiński (1909) 263. Jankowski (1916)264. Wiśniewski (1916)266. Górski (1916)266. Symon (1917) 267. III. Nad rzekami Babilonu. Księdza Bączkowskiego antologia poezji „Wychodźców o powrocie do ojczyzny" (1916).. Rozdział 9. „Na wieżę [...] Pną się zmęczone narody". Psalm Żydów i Polaków między wojnami.. I. Psalm Żydów - „marzycieli getta" i „miłośników Syjonu"... 281 Gordon - „miłośnik Syjonu" „nad rzekami Europy" 281. Zangwill -„marzyciel getta" na Kongresie (1897) 281. Guttmana psalm w ŚwiętoSzałasów (1925) 281. Hagada talmudyczna o pamięci Jerozolimy 283.Lu-twak: „bezsennych wieków psalm" (1901) 284. Ehrlich: „nie zapomną.Ciebie" (1919) 285. Rosenfeld: „Wróg nam harfy dał" (1920) 286.Brand-staetter: „Skonaj, o Jeruzalem, w mej piersi" 288. Inni poeci:„Syjonidy żałobne nam śpiewać" 289. Aszkenazy, Psalm 137 (1930) 291. II. Psalm Polaków 1. Przekłady i parafrazy..... Szeruda (1934) 292. Zaleski (1935) 293. Biemacki (1937) 294. Staff (1937) 295. Klawek (1938) 295. 2. „Wieczny Babilonie!". Psalmiczne echa w poezji międzywojennej . 296Tuwim: „Czemu płaczesz" (1924) 296. Kasprowicz 298. Słonimski: „Nadstłumieniem jakimś" (1936) 3. „Polscy prorocy" „u wód Babilonu" - w poezji czasu wojny . 300Słonimski 300. Ostrowski; „niepotrzebne lutnie" 301. Łobodowski: „nadbrzegiem Sekwany" 302. Miłosz: „w nowego babilonu murach" 302.Białoszewski 305. Bielatowicz 305. Janta-Połczyński, Psalm ukochaniaziemi (1944) 306. Broniewski: „Kędy rzeki babilońskie [...] wojskopolskie" (1[zasłonięte]942-19) 307. Gwiazdy Babilonu (1942) 307. Ściana Placzu(1943) 309. Pieśń o Ziemi Świętej (1943) 309. Nad rzekami Babilonu(1943) 310. Middle East (1944) 311. Lewin, Przed Ścianą Placzu 312. Rozdział 10. Jakże mamy nie śpiewać o Babilonie - w literaturze współczesnej. I. „Z narodów podbitych [...] mściciel". Przekłady i-parafraza. Mirek (1946) 313. Tymczak (1947) 313. Bąk (1947, 1979) 314. Wójcik(1968) 315. Brandstaetter (1968) 316. Skwarmcki (1976, 1990) 317.Miłosz (1978) 317. Stabińska (1986) 318. Kamieńska (1988) 319. II. „Abyli śród nas tacy, co śpiewali obcym". Psalm Wata (1[zasłonięte]942-19) 320Wierzby w Alma-Acie (1942) 320. Na melodie hebrajskie. 77(1956) 321.[Panienki cudne z Ofiru - branki w kipczackiej niewoli...] (1956) 324. III, Stryjkowskiego ,JVa wierzbach... nasze skrzypce..." (1974) IV. Woroszylskiego antypsalmw Babilonie (l965).. V. „Tyle jeszcze miejsca pod wierzbami Babilonu". Psalmiczne okruchy w poezji.. Wierzyński, Psalm o wierzbach 331. Grynberg: „siedzieliśmy i ginęliśmy" 334. Toporska: „wypominając niebieski Niemen" 334. Ihnatowicz, Tren 335. Jastrun: „Ty, który płaczesz w psalmach" 335. Karren: „Jerozolimomoja północna" 336. Pasierb: „tyle jeszcze miejsca pod wierzbamiBabilonu" 337. Zakończenie. Wieża Babel nad rzekami Babilonu.. Super flumina Babylonis Psalm 136(137) in Polish Literaturę of the 19th-20th cent. Summary........... | |
