Praca zawiera opracowaną przez najwybitniejszych przedstawicieli środowisk z całej Polski diagnozę aktualnego stanu polonistyki, zarówno naukowej, jak i dydaktycznej, z próbą nakreślenia wizji jej przyszłości w odpowiedzi na wymagania czasu. Autorzy pytają o następujące problemy:
- polonistyka w przestrzeni uniwersytetu: między misją a rynkiem,
- ramy prawno-instytucjonalne studiów polonistycznych,
- integracja polonistyki w obrębie nauk humanistycznych,
- kierunki studiów polonistycznych,
- integracja środowiska polonistycznego - rozwiązania praktyczne,
- program polonistyki: kompetencja, formacja, specjalizacja,
- historia i teoria literatury jako dwa typy integracji dyscyplinowej,
- co robić z tekstami - analiza nurtów metodologicznych,
- filologia narodowa a komparatystyka,
- polonista na rynku, czyli sprawności polonisty,
- kształcenie polonistyczne,
- studia doktoranckie,
- przyszłość polonistyki - przyszłość humanistyki.
Wyraźnie zarysowuje się różnica metodologiczna, polegająca na różnym stopniu akceptacji najnowszych teorii badań literackich, którą można określić jako podział na tradycjonalistów i postępowców. Podział tych stanowisk dotyczy różnych obszarów: możliwości i warunków uprawiania historii literatury, akceptacji najnowszych teorii tekstu literackiego, różnego zakreślania granic interpretacji.
Mamy też do czynienia z różnymi reakcjami na nowe regulacje dotyczące kształcenia uniwersyteckiego, od głębokiej afirmacji nowej ustawy o szkolnictwie wyższym wraz z tym wszystkim, co z niej praktycznie zarówno dla dydaktyki uniwersyteckiej, jak i dla badań naukowych wynika, aż po jej odrzucenie w najbardziej skrajnych wypadkach. Wreszcie, daje się zauważyć podział w zakresie możliwości poszerzania oferty edukacyjnej filologii polskiej, od tych opowiadających się za utrzymaniem, w mniej więcej niezmienionej formie, tradycyjnych przedmiotów kształcenia, aż po głęboką redefinicję kierunków polonistycznych, połączoną z rezygnacją z dużej części kompetencji oferowanych przez tradycyjną filologię i historię literatury, z jednoczesnym otwarciem dyscypliny na problematykę nowych mediów i nowych form ekspresji tekstowych, współczesną komparatystykę, pluralistyczne badania kulturoznawcze i antropologiczne, na różne formy kreatywności tekstowej, słowem - na wielorakie przekroczenie tradycyjnych granic dyscypliny.
Adam Dziadek, profesor doktor habilitowany, badacz literatury (zajmuje się historią literatury XX wieku, teorią literatury i komparatystyką), tłumacz (prace Rolanda Barthesa, Jacquesa Derridy, Jean-Luca Nancy, Marca Auge, Andre Malraux, Clifforda Geertza). Autor książek Rytm i podmiot w liryce Jarosława Iwaszkiewicza i Aleksandra Wata (Katowice 1999), Obrazy i wiersze. Z Zagadnień interferencji sztuk w polskiej poezji współczesnej (Katowice 2004), Na marginesach lektury. Szkice teoretyczne (Katowice 2006), Obrazy i teksty. Interferencje i interpretacje (Katowice 2007). Ostatnio wydał w serii Biblioteka Narodowa Wybór wierszy Aleksandra Wata (Ossolineum, Wrocław 2008, BN I, nr 300). Swoje rozprawy ogłaszał w "Pamiętniku Literackim", "Tekstach Drugich" i "Przestrzeniach Teorii".
Prof. Dziadek jest zastępcą dyrektora Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej UŚ, członkiem Komitetu Redakcyjnego "Pamiętnika Literackiego" oraz członkiem Komitetu Nauk o Literaturze PAN. [05.04.2013]
Krzysztof Kłosiński, prof. zw. dr hab., jest badaczem literatury (zajmuje się historią literatury XIX i XX wieku oraz teorią literatury), tłumaczem (m.in. Barthesa i Derridy) i krytykiem literackim (w mediach). Napisał monografie poświęcone Romanowi Jaworskiemu i Elizie Orzeszkowej, tomy studiów o prozie i o poezji polskiej XX wieku, liczne studia poświęcone pytaniu: co to jest literatura?
Prof. Kłosiński jest dyrektorem Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej UŚ, przewodniczącym Komitetu Nauk o Literaturze PAN. [05.04.2013]
Książki:
Poezja żalu. Wydawnictwo Naukowe "Śląsk", Katowice 2001
W stronę inności. Rozbiory i debaty. Wydawnictwo UŚ, Katowice 2006
Przekład:
Jacques Derrida, Pismo i różnica, Przełożył [i przypisami opatrzył] Krzysztof Kłosiński. Warszawa 2004