Opis książki:
Niniejsza publikacja podkreśla zasadność interdyscyplinarnego podejścia do procesu przygotowania i oceny projektów inwestycyjnych we współczesnych uwarunkowaniach gospodarczych. Rozpatrując proces inwestycyjny w takim ujęciu, dostrzegamy zarówno jego wyjątkową złożoność, jak i wielowymiarowość, wyrażającą się w podejmowaniu szerokiego spektrum działań wymagających posiadania odpowiednich kwalifikacji, doświadczeń, umiejętności praktycznych i wiedzy teoretycznej z różnych dyscyplin naukowych.
W rezultacie realizacja projektu inwestycyjnego staje się wyzwaniem, które w przypadku dużej skali przekracza możliwości jednego specjalisty i wymusza tworzenie interdyscyplinarnych zespołów, składających się nie tylko z menedżera projektu, ale i z ekspertów od zarządzania, finansów, rachunkowości, technik organizatorskich, marketingu, logistyki czy prawa gospodarczego.
Zdaniem Recenzenta, dr. hab. W. Rogowskiego, ?problematykę poruszaną w publikacji należy uznać za bardzo ważną oraz nad wyraz aktualną, zwłaszcza w nowej perspektywie budżetowej Unii Europejskiej oraz powstania spółki Polskie Inwestycje Rozwojowe SA, jako podmiotu zarządzającego programem inwestycyjnym ?Inwestycje Polskie?".
Autorzy książki dołożyli wszelkich starań, aby nie koncentrowała się ona wyłącznie na teoretycznym ujęciu problematyki projektów inwestycyjnych, ale obejmowała również jej wymiar praktyczny. Takie podejście powinno wpłynąć na atrakcyjność opracowania i znaleźć uznanie nie tylko u studentów pragnących zrozumieć i zgłębić omawiane w niej zagadnienia, lecz także u decydentów i menedżerów na co dzień realizujących procesy inwestycyjne w przedsiębiorstwach.
Postęp cywilizacyjny zawsze był, jest i nadal będzie wyznaczany kolejnymi wynalazkami, których upowszechnianie ma miejsce dzięki podejmowaniu odważnych decyzji inwestycyjnych. W warunkach gospodarki podlegającej zasadom wolnego rynku, a w szczególności owładniętej dynamicznie i głęboko zmieniającą się koniunkturą krytyczną rolę odgrywa jednak nie samo podjęcie decyzji o rozpoczęciu projektu inwestycyjnego. Najważniejsze są przede wszystkim jego odpowiednie przygotowanie oraz właściwa ocena zasadności ekonomicznej z punktu widzenia celów komercyjnych i społecznych.
W ogólnym ujęciu pojęcie inwestycji definiuje się jako zrzeczenie się czegoś, co możemy mieć w chwili obecnej, na rzecz czegoś, co jest możliwe do uzyskania w przyszłości. Musimy liczyć się jednak z tym, że przyszłe korzyści, większe od obecnych, mogą, ale nie muszą wystąpić. Jak widać, takie podejście do inwestycji nie ujmuje całego zbioru zagadnień wiążących się z projektem inwestycyjnym. Jego realizację trzeba rozpatrywać w kategorii procesu wyjątkowo skomplikowanego i ryzykownego. Podjęcie decyzji o rozpoczęciu działań inwestycyjnych jest często uzależnione od wielu czynników, wśród których tradycyjnie dominują te o charakterze zagrożeń. Stąd też w przypadku starań o pozyskanie środków finansowych na projekt inwestycyjny należy mieć na uwadze nie tylko występowanie określonego ryzyka inwestycyjnego. Trzeba również dysponować wynikami przeprowadzonych analiz, które potwierdzą zasadność zaangażowania takich zasobów. Prawidłowa alokacja środków finansowych jest zagwarantowana tylko wtedy, gdy podczas realizacji projektu inwestycyjnego przestrzega się reguł procesu inwestycyjnego oraz stosuje podstawowe metody przygotowania i oceny opłacalności, wyraźnie wskazujące na efektywność wykorzystania zasobów. W rezultacie przyjęcie proceduralnego podejścia do procesu decyzyjnego wymusza wszechstronność i złożoność projektów inwestycyjnych.
W trakcie procesu obejmującego przygotowanie i ocenę projektu inwestycyjnego mamy też do czynienia z zagadnieniami, które wymagają często specjalistycznych analiz i unikalnych umiejętności, przez co przekraczają możliwości jednego specjalisty oraz wymuszają tworzenie interdyscyplinarnych zespołów odpowiedzialnych za takie przedsięwzięcie. Okazuje się bowiem, że wiedza z dziedziny finansów i ekonomii, choć oczywiście niezwykle istotna, nie zawsze bywa wystarczająca do prawidłowego kierowania projektem inwestycyjnym. W wielu wypadkach wiedzę tę należy rozszerzać np. o umiejętności z dziedziny prawa, analiz rynkowych i sektorowych, technicznych czy geografii gospodarczej. Tym samym zbyt powierzchowne i wąskie potraktowanie niektórych zagadnień należy uznać za krok w nieprawidłowym kierunku, którego nie należy podejmować, ponieważ prędzej czy później doprowadzi on do niepowodzenia projektu inwestycyjnego i częściowej lub całkowitej utraty alokowanych zasobów.
Decyzja o rozpoczęciu projektu inwestycyjnego wiąże się z określonym ryzykiem inwestycyjnym. Zapoznanie się z regułami obowiązującymi w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych i ich opanowanie staje się bezwzględną koniecznością, zwłaszcza jeśli projekt inwestycyjny ma zakończyć się sukcesem rynkowym. Do najważniejszych kwestii należą nabycie umiejętności analizowania, porównywania i wyboru optymalnego rozwiązania inwestycyjnego z uwzględnieniem uwarunkowań gospodarczych oraz praktycznego stosowania metod rachunku efektywności inwestycji wraz z formułowaniem na ich podstawie wniosków i rekomendacji. Istotne staje się również zrozumienie przesłanek dokonywania pogłębionych analiz i ocen finansowych oraz identyfikowania, oceniania i przewidywania konsekwencji ryzyka podejmowanego w działalności inwestycyjnej. Należy zwrócić uwagę, że zasady podejmowania decyzji inwestycyjnych nie muszą odnosić się wyłącznie do złożonych i dużych projektów, jak np. budowa nowej hali produkcyjnej czy wdrożenie nowej linii technologicznej. Zasady te są na tyle uniwersalne, że można je wykorzystywać także w życiu codziennym, np. przy rozmowach z kontrahentami na temat upustów czy leasingu pojazdów samochodowych itp.
Podstawowym celem niniejszego opracowania stało się - w zamyśle autorów - stworzenie takiej pomocy dydaktycznej, która nie tylko pokaże znaczenie interdyscyplinarnego podejścia do procesu przygotowania i oceny projektów inwestycyjnych, ale dodatkowo podkreśli zasadność wielowątkowego zgłębienia tego zagadnienia, pozwalającego jednak (w zaprezentowanej formule) na wysnucie syntetycznych wniosków. Sugerowane podejście zwiększa bowiem prawdopodobieństwo uzyskania konkretnych i wymiernych korzyści oczekiwanych w związku z daną inwestycją i minimalizuje ryzyko popełnienia podstawowych błędów, zarówno na etapie podejmowania decyzji o inwestycji, jak i w trakcie jej realizacji.
Niniejsze opracowanie składa się z ośmiu rozdziałów, które opisują odrębne zagadnienia projektu inwestycyjnego, ale są ze sobą metodologicznie powiązane.
W rozdziale pierwszym przedstawiono podstawowe pojęcia z zakresu inwestycji, decyzji inwestycyjnych i projektu inwestycyjnego. Zaprezentowano również odmienne klasyfikacje oraz podział inwestycji w ujęciu typowo akademickim. Dodatkowo omówiono proceduralne podejście do planowania inwestycji w oparciu o dostępne modele cyklu życia projektu inwestycyjnego, sprawdzone w teorii i praktyce, i dokonano szczegółowej analizy poszczególnych faz projektów.
Tematem rozdziału drugiego jest identyfikacja zakresu i źródeł informacji niezbędnych w procesie przygotowania projektu inwestycyjnego. Zaprezentowane zostały podstawowe obszary i klasyfikacje badań rynkowych, które należy uwzględnić przy konstruowaniu projektu inwestycyjnego. Podjęto także próbę usystematyzowania wiedzy o zasobach informacyjnych projektu, dodatkowo wzbogacając ją praktycznymi przykładami.
W rozdziale trzecim skoncentrowano się na prezentacji metod statystycznych pozwalających na ocenę planowanych wyników projektu w zakresie oczekiwanych przychodów ze sprzedaży. W szczególności skupiono się na opisie narzędzi służących do analizy struktury, tendencji centralnej, rozproszenia, koncentracji, dynamiki sprzedaży. Przeprowadzono też identyfikację i ocenę czynników mających wpływ na poziom sprzedaży oraz ocenę wrażliwości rynku odbiorcy na ofertę projektu inwestycyjnego. Liczne przypadki zaprezentowane w rozdziale trzecim wzbogacają teoretyczne ujęcie analizy otoczenia i szacowania wpływów ze sprzedaży z tytułu realizacji projektu inwestycyjnego.
W rozdziale czwartym omówiono kwestie związane z wyborem miejsca inwestycji oraz scharakteryzowano kryteria doboru lokalizacji dla projektu inwestycyjnego przy uwzględnieniu podstawowych uwarunkowań takiej decyzji. Przedstawiono także syntetyczny przykład oceny atrakcyjności inwestycyjnej regionów Polski pod kątem realizacji nowych inwestycji.
Rozdział piąty stanowi przykład kompleksowego ujęcia problematyki prawnej związanej z planowaniem i realizacją inwestycji budowlanej. Wskazuje on rolę i kompetencje organów administracji publicznej realizujących zadania z zakresu planowania przestrzennego i nadzoru budowlanego. Proces inwestycyjny w budownictwie jest uwarunkowany różnymi przepisami prawa, dlatego też uwzględniono pozycje z literatury przedmiotu oraz aktualne akty prawne istotne z punktu widzenia rozważanych zagadnień.
W rozdziale szóstym opisane zostały podstawowe założenia warunkujące poprawność przygotowania programów inwestycyjnych, niezbędnych do przeprowadzenia późniejszej oceny uzyskiwanych wyników. Wśród obszernej ilości informacji wymaganych do skonstruowania tych programów wymienia się m.in. dane dotyczące produkcji i sprzedaży, nakładów inwestycyjnych, kosztów produkcji, środków obrotowych, źródeł finansowania i podziału zysków. W części tej, poza programami składającymi się w całości na zbiór danych wejściowych do projektu, przedstawiono również zasady opracowywania raportów wyjściowych stanowiących późniejszą podstawę badania opłacalności projektu.
Rozdział siódmy obejmuje zagadnienie oceny finansowej projektów inwestycyjnych, składającej się z oceny opłacalności poniesionych nakładów oraz analizy finansowej. W ramach tego rozdziału przedstawione zostały proste i dyskontowe metody oceny wraz z wpływem stopy dyskontowej na opłacalność projektu inwestycyjnego oraz analiza płynności i rentowności. Ponadto wyjaśniono zasady oceny kondycji finansowej projektu inwestycyjnego poprzez szczegółowe omówienie analizy wskaźnikowej.
W rozdziale ósmym poruszono niezwykle trudną, ale bardzo ważną kwestię identyfikacji i pomiaru ryzyka w projektach inwestycyjnych. Poza scharakteryzowaniem pojęć ryzyka oraz niepewności, uznawanych często za bliskoznaczne, wymieniono przykłady zagrożeń występujących w projektach inwestycyjnych. Dodatkowo przedstawiono klasyfikacje metod oceny ryzyka oraz przykłady narzędzi, które najczęściej stosuje się do określenia ryzyka w projektach inwestycyjnych.
Podsumowując, można śmiało stwierdzić, że przedstawione w niniejszym opracowaniu zalecenia i wskazówki odnośnie do postępowania w procesie przygotowania i oceny projektów inwestycyjnych będą bardzo pomocnym kompendium wiedzy dla wszystkich osób zainteresowanych tematyką przygotowania i oceny projektów inwestycyjnych. Nie bez znaczenia jest fakt umiejętnego wykorzystania opisanej wiedzy, ale ta kwestia pozostaje już w gestii danej osoby fizycznej czy podmiotu gospodarczego decydujących się na rozpoczęcie inwestycji w warunkach określonych przez w pełni liberalne (wolnorynkowe) otoczenie konkurencyjne. Autorzy dołożyli wszelkich starań, aby niniejsze opracowanie nie stanowiło wyłącznie teoretycznego ujęcia opisywanej problematyki projektów inwestycyjnych, ale obejmowało również jej wymiar praktyczny. Powinno to przesądzić o atrakcyjności opracowania i znaleźć uznanie u Czytelnika zgłębiającego omawiane zagadnienia.
Wstęp
Rozdział I. Istota projektu inwestycyjnego (Adam Kałowski, Jacek Wysocki)
1.1. Pojęcie i klasyfikacja inwestycji
1.2. Decyzje inwestycyjne a projekt inwestycyjny
1.3. Fazy i etapy projektu inwestycyjnego
1.4. Znaczenie fazy przedinwestycyjnej w procesie inwestycyjnym
1.4.1. Etap wstępnego studium możliwości
1.4.2. Etap pogłębionego studium możliwości
1.4.3. Etap studium wykonalności
1.4.4. Etap studiów pomocniczych
1.4.5. Działania kontrolne w cyklu życia projektu
Bibliografia
Rozdział II. Zakres i źródła informacji na potrzeby przygotowania projektu inwestycyjnego (Małgorzata Rószkiewicz)
2.1. Informacja i obszary badawcze
2.2. Klasyfikacje badań rynkowych
2.3. Analiza zasobów informacyjnych projektu
Bibliografia
Rozdział III. Analiza otoczenia rynkowego i sprzedaży dla planowanej inwestycji (Małgorzata Rószkiewicz)
3.1. Analiza struktury sprzedaży
3.2. Analiza tendencji centralnej oraz rozproszenia sprzedaży
3.3. Analiza koncentracji sprzedaży - współczynnik koncentracji Giniego
3.4. Analiza dynamiki sprzedaży
3.5. Wskaźnik wykonania planu sprzedaży
3.6. Funkcja sprzedaży
3.6.1. Sprzedaż jako funkcja czasu
3.6.2. Sezonowość sprzedaży
3.6.3. Nieprzewidywalność poziomu sprzedaży
3.6.4. Prognozowanie sprzedaży na podstawie obserwowanych zmian w czasie
3.7. Funkcja regresji sprzedaży
3.7.1. Czynniki warunkujące zmiany poziomu sprzedaży
3.7.2. Analiza korelacji
3.7.3. Korelacja prosta
3.7.4. Korelacja cząstkowa
3.7.5. Korelacja wieloraka
3.7.6. Analiza wariancji
3.7.7. Test Kruskala-Wallisa
3.7.8. Konstrukcja funkcji regresji sprzedaży
3.7.9. Weryfikacja skonstruowanej funkcji regresji sprzedaży
3.7.10. Prognozowanie sprzedaży na podstawie funkcji regresji
3.8. Modelowanie zachowań nabywców
3.8.1. Modelowanie decyzji zakupu
3.8.2. Model regresji logistycznej
Bibliografia
Rozdział IV. Wybór lokalizacji dla projektów inwestycyjnych (Hanna Godlewska-Majkowska)
4.1. Pojęcie i rodzaje lokalizacji
4.2. Kryteria wyboru lokalizacji
4.3. Uwarunkowania wyboru lokalizacji i ich podział
4.4. Atrakcyjność inwestycyjna polskich regionów 2010 - przykład
4.5. Wnioski
Bibliografia
Rozdział V. Prawne uwarunkowania inwestycji budowlanych (Andrzej Filipowicz)
5.1. Źródła regulacji prawnej inwestycji budowlanych
5.2. Nieruchomości w procesie inwestycyjnym
5.2.1. Informacja o nieruchomościach - księgi wieczyste, ewidencja gruntów i budynków (kataster) oraz inne rejestry publiczne
5.2.2. Prawo własności nieruchomości i sposoby jego nabycia
5.2.3. Ograniczenia własności nieruchomości
5.2.4. Wywłaszczenie nieruchomości
5.2.5. Użytkowanie wieczyste i ograniczone prawa rzeczowe
5.2.6. Czasowe korzystanie z cudzej nieruchomości - umowy i administracyjnoprawna instytucja trwałego zarządu
5.3. Planowanie przestrzenne i lokalizacja inwestycji
5.3.1. Zasady planowania przestrzennego
5.3.2. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
5.3.3. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
5.3.4. Decyzja o warunkach zabudowy. Decyzja o ustaleniu lokalizacji celu publicznego
5.4. Realizacja inwestycji
5.4.1. Umowy inwestycyjne
5.4.2. Umowa o roboty budowlane
5.4.3. Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego
5.4.4. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach inwestycji
5.4.5. Pozwolenie na budowę, dokumentacja przebiegu budowy i odbioru obiektu budowlanego
Bibliografia
Rozdział VI. Parametryzacja ekonomiczno-finansowa w projekcie inwestycyjnym (Jacek Wysocki)
6.1. Wstępne założenia procesu parametryzacji projektu inwestycyjnego
6.2. Wstępne założenia inwestycyjne
6.3. Program przychodów ze sprzedaży
6.4. Program nakładów inwestycyjnych
6.5. Program kosztów operacyjnych
6.6. Program zapotrzebowania na kapitał obrotowy
6.7. Program źródeł finansowania
6.8. Raporty finansowe w procesie przygotowania i oceny projektu inwestycyjnego
Bibliografia
Rozdział VII. Ocena finansowa projektów inwestycyjnych (Adam Kałowski, Jacek Wysocki)
7.1. Zakres, cele i metody oceny finansowej projektów inwestycyjnych
7.2. Proste metody oceny opłacalności
7.2.1. Prosta stopa zwrotu
7.2.2. Okres zwrotu
7.2.3. Księgowa stopa zwrotu
7.2.4. Analiza płynności i struktury kapitałowej
7.3. Dyskontowe metody oceny opłacalności
7.3.1. Stopa dyskontowa i metody jej wyznaczania
7.3.2. Zaktualizowana wartość netto (NPV)
7.3.3. Wewnętrzna stopa zwrotu
7.3.4. Współzależności pomiędzy NPV a IRR
7.4. Analiza wskaźnikowa w ocenie kondycji finansowej
7.4.1. Wskaźniki płynności finansowej
7.4.2. Wskaźniki zadłużenia
7.4.3. Wskaźniki sprawności działania
7.4.4. Wskaźniki rentowności
7.4.5. Sprawozdania finansowe a wskaźniki gotówkowe
Bibliografia
Rozdział VIII. Metody oceny ryzyka w projektach inwestycyjnych (Adam Kałowski)
8.1. Pojęcie ryzyka, jego źródła i rodzaje
8.2. Klasyfikacje metod oceny ryzyka projektów inwestycyjnych
8.3. Wybrane metody analizy ryzyka w projekcie inwestycyjnym
8.3.1. Analiza wrażliwości w rachunku inwestycyjnym
8.3.2. Próg rentowności jako podstawowa technika w procesie analizy ryzyka projektu inwestycyjnego
8.3.3. Metoda korygowania efektywności projektu inwestycyjnego z uwagi na ryzyko
Bibliografia
Załączniki
Załącznik 1
Załącznik 2
|
