Opis książki:
Rozwój gospodarczy jest procesem zmian. Zmieniają się potrzeby, relacje popytowo - podażowe, techniki produkcji, poziom i sposób wykorzystania zasobów, otaczające środowisko. Systematycznie zwiększa się liczba ludności, postępuje proces migracji ze wsi do miast. Rośnie jednocześnie poziom wiedzy, zwiększa się dostęp do informacji, świat staje się coraz bardziej otwarty. Usuwane są kolejne bariery dla swobodnego przepływu dóbr, usług i kapitałów. Pojawiają się nowe centra gospodarcze, nowi liderzy eksportu, nowi gracze na politycznej arenie wpływów. Świat zmienia się we wszystkich swoich aspektach. Zmiany te, jak i sam rozwój, nie są równomierne - mają różne tempo, intensywność, geografię rozmieszczenia, różne też znaczenie.Procesy zmian są jednocześnie procesami destrukcji dotychczasowych rozwiązań, norm, przyzwyczajeń. Twórcza destrukcja J. Schumpetera, leżąca u podstaw rozwoju przedsiębiorstwa, współcześnie może być rozciągnięta na cały świat. W teorii J. Schumpetera jej efektem były nowe rozwiązania technologiczne i organizacyjne tworzące nowy potencjał rozwojowy. Rynek eliminuje zarazem pomysły nietrafione. W przypadku świata, wobec jego złożoności i różnorodności interesów i oczekiwań, destrukcja starego porządku nie musi przekładać się na wyższą jakość nowego. Może go zakłócać, komplikować, generować nowe koszty zewnętrze i pogłębiać społeczne podziały. Wzrost niepewności i niestabilności wywołany tymi procesami może okazywać się czasami też paraliżujący - hamujący inwestycje, niszczący zaufanie, potęgujący frustrację niemożności. Współczesne procesy globalizacji przyspieszyły jeszcze tempo zachodzących zmian i związanej z tym niepewności i niestabilności. Prof. W. Szymański w swojej najnowszej książce Niepewność i niestabilność gospodarcza, gwałtowny wzrost i co dalej? wskazuje, że mamy do czynienia z gwałtownym wzrostem tych zjawisk. Taka sytuacja budzi niepokój i rodzi zarazem oczekiwanie pogłębionej oceny zachodzących zjawisk, ich skutków i konieczność zakreślenia strategii przetrwania i rozwoju. Te i inne kwestie były przedmiotem Ogólnopolskiej Konferencji Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie i Katedry Analizy Rynków i Konkurencji SGH (grudzień 2011 roku w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie), poświęconej tematyce przedsiębiorstwa w warunkach narastającej niepewności otoczenia. Jej pokłosiem i kontynuacją jest przedkładana książka Przedsiębiorstwo a narastająca niepewność otoczenia. Książka ta skupia się na analizie kluczowych obszarów funkcjonowania przedsiębiorstwa we współczesnych warunkach rynkowej niestabilności, jak też pokazaniu możliwości kreatywnego w nich działania. Uwarunkowania te leżą w makroekonomicznym otoczeniu i zachodzących globalnych procesach, nieadekwatności obowiązujących naukowych teorii zafałszowujących odkrywanie logiki zachodzących zmian, podatności i szybkości reakcji przedsiębiorstw na nowe wymogi rynkowej konkurencji. Szereg źródeł nasilającej się gospodarczej niepewności i niestabilności, ma uwarunkowania strukturalne. W pierwszej kolejności wiąże się to z autonomizacją rynków finansowych, które w warunkach procesów globalizacji zyskały nadzwyczajne możliwości ekspansji i siłę oddziaływania nie pozwalającą na efektywną ich kontrolę. Wobec osłabienia koordynacyjnych funkcji państwa, rynki stają się coraz bardziej rozregulowane. Nie ma mechanizmów koordynacji rozbieżnych globalnych interesów. Gospodarka światowa staje się domeną korporacji transnarodowych z właściwymi sobie celami rozwoju, nie poddających się mechanizmom krajowych regulacji i kontroli. Na rynkach finansowych postępują procesy eksternalizacji ryzyka, w coraz szerszym zakresie naruszane są normy odpowiedzialności prawnej i realność sankcji. Na procesy te nakłada się dodatkowo niestabilność długu publicznego. Erozji ulega system demokracji, rosnące nierówności dochodowe i majątkowe grożą rozpadem społecznej spójności. Narastają koszty zewnętrzne rozwoju. Wzrost niepewności i niestabilności niewątpliwie przekłada się na skracanie ekonomicznego horyzontu działalności, co z kolei uruchamia sprzężenie zwrotne, podnosząc niepewność na nowe poziomy. Wzajemny splot tych i innych uwarunkowań powoduje, że w rezultacie bardzo trudno jest oddzielić przyczyny od skutków, źródła od przejawów. Rzutuje to w efekcie, tak na kierunki, jak i skuteczność podejmowanych działań stabilizacyjnych. Powstaje jednocześnie wrażenie, że rządy jak i ekonomiści, ciągle posługują się tymi samymi znanymi instrumentami, adekwatnymi jednakże do rzeczywistości, której już nie ma. Wszyscy uczestnicy życia gospodarczego poddani są narastającej presji doraźności. Czy w takich warunkach możliwy jest w ogóle komfort stabilności działania? A jeśli nie, to jakie działania są możliwe i niezbędne, aby funkcjonowanie przedsiębiorstw i całej gospodarki uchronić przed destabilizacją? Koszty działań stabilizujących są bardzo wysokie. Ponoszą je rządy, co znajduje odbicie w rosnącym długu publicznym, płaconym przez banki centralne poświęcające własne zyski i krajowe rezerwy walutowe, a także wydających coraz więcej zwykłych podatników i obywateli. Coraz ostrzejszy w tych warunkach staje się dylemat: kontynuacji bądź zasadniczej zmiany polityki gospodarczej państw, zmierzającej do modelu elastycznej adaptacji do zmiennych, niestabilnych warunków gospodarowania, bądź ewentualne rozwiązania mieszane. Utrzymujące się przez kilkanaście lat w Polsce dodatnie tempo wzrostu gospodarczego wskazuje na wysoką zdolność adaptacyjną polskich przedsiębiorstw do warunków niepewności i niestabilności. Ich dalsze sukcesy na tym polu zależeć będą na równi - od podejmowanych własnych programów działań restrukturyzacyjnych, dostępności i jakości generowanych informacji zarządczych, możliwości identyfikacji i skutecznej kontroli ryzyka, jak i od efektywności funkcjonowania różnych instytucji rynków finansowych, ich zdolności do utrzymywania potencjalnych kotwic gospodarczej stabilności, jak też skłonności do partycypacji w podejmowanym przez przedsiębiorstwa rozwojowym ryzyku. Postawienie tamy tak identyfikowanym procesom gospodarczej niepewności i niestabilności wobec zachodzącego zróżnicowania interesów mikro i makroekonomicznych, jest szalenie trudne - jeśli w ogóle możliwe. Szans należy upatrywać w działaniach równoważących, zacieśnieniu procesów integracji, poszerzaniu globalnej koordynacji działań w imię globalnej racjonalności, umacnianiu mechanizmów odpowiedzialności. Wielką szansą jest rozwój i stymulowanie konstruktywnej strony przedsiębiorczości. Konkurencję wygrają przedsiębiorstwa lepiej i szybciej adaptujące się do istniejącej rzeczywistości - te, które będą bardziej elastyczne, innowacyjne, które zminimalizują swoje koszty stałe. Podkreśla to tylko znaczenie inwestycji w człowieka, co jest niewątpliwie dobrym prognostykiem dla naukowych środowisk.
Wprowadzenie
Władysław Szymański Niestabilność gospodarcza a szanse przedsiębiorstw Jerzy W. Pietrewicz Systemowe uwarunkowania gospodarczej niestabilności i niepewności Teresa Pakulska Zmiany w otoczeniu przedsiębiorstwa jako impuls rozwoju gospodarki kreatywnej Andrzej Fierla Rynki finansowe w ograniczaniu narastania niestabilności otoczenia przedsiębiorstw Małgorzata Poniatowska-Jaksch Rola instytucji nieformalnych w przedsiębiorstwie w warunkach zmian transparentności gospodarek Jerzy Różański Kryzys gospodarczy a realokacja inwestycji zagranicznych w Polsce i na świecie Katarzyna Duczkowska-Małysz, Małgorzata Duczkowska-Piasecka Strategiczne zmiany modelu biznesu w warunkach niestabilnego otoczenia Joanna Korpus Fuzje i przejęcia przedsiębiorstw w warunkach niestabilności rynku Stanisław Kowalczyk Strategie firm sektora spożywczego w zakresie jakości żywności w okresie niestabilności otoczenia Informacja o autorach i redaktorach
|
