Opis:
W XIX wieku rewolucja przemysłowa odmieniła środowisko społeczne i zrodziła naukowe zarządzanie. Obecnie obserwowane zmiany dokonają jeszcze większej rewolucji technicznej i wywołają potrzebę zweryfikowania podstaw dyscypliny zarządzania oraz wskazania elementów nowego paradygmatu zarządzania. O tym, jakie paradygmaty będą rządziły współczesną nam rzeczywistością, zaskakująco trafnie już w 1982 r. napisał Robert Nasbitt w swojej pracy Megatrends. Wymienił w niej takie trendy, jak: decentralizacja, sieciowość, wysokie technologie, społeczeństwo informacyjne. Dziś mamy okazję obserwować funkcjonowanie tych paradygmatów w praktyce.
A może takim megatrendem - paradygmatem zarządzania - okaże się koncepcja sustainability, nad którą pracuje już dziś wiele ośrodków naukowych w amerykańskich i europejskich szkołach biznesu. Sustainability to zdolność przedsiębiorstwa do: ciągłego uczenia się, adaptacji i rozwoju, rewitalizacji, rekonstrukcji, reorientacji w celu utrzymania trwałej i wyróżniającej się pozycji na rynku przez oferowanie dzisiejszym i przyszłym nabywcom ponadprzeciętnej wartości - dzięki organicznej zmienności konstytuującej modele biznesowe, a wynikającej z kreowania nowych możliwości i celów przy jednoczesnym równoważeniu interesów różnych grup.
Coraz więcej ośrodków badawczych i naukowych, podobnie jak wielu praktyków, stawia sobie pytanie o przyszłość zarządzania. Czy dokonamy przełomowych zmian, odrzuciwszy w teorii i praktyce to, co kształtowało się przez lata, i sformułujemy nowy, rewolucyjny paradygmat trwałego, odnawialnego, zdolnego przetrwać różne technologiczne wyzwania modelu biznesu? Czy też wybierzemy wariant ewolucyjny powolnej adaptacji ex post pojawiających się technologii do przyjętego w przeszłości modelu biznesu? Na te pytania nie odpowiemy jeszcze w ramach tej publikacji, ale stanie się ona - i tego oczekujemy - przyczynkiem do dalszej dyskusji o tym, w jakim stopniu pojawiające się wciąż nowe technologie i wynalazki techniczne oraz technologiczne innowacje zmieniają współczesne modele biznesu.
Wdrażanie nowych technologii umożliwia współcześnie kreowanie szerokiej gamy produktów i usług oraz nowoczesnych procesów ich wytwarzania. Rozwój nowoczesnych technologii prowadzi do skrócenia czasu wykonania produktów i realizacji usług, podwyższenia jakości typu i wykonania, obniżenia kosztów wytwarzania dzięki poprawie wskaźników produktywności i wydajności pracy. W wyniku zastosowania w praktyce gospodarczej nowych technologii możliwe staje się objęcie nowoczesnymi metodami tak procesów wytwarzania, jak dystrybucji, co prowadzi do szybkiego dotarcia z ofertą produktów na rynek, jak również bezpośrednio do klienta. Rozwój technologii jest źródłem podnoszenia konkurencyjności przedsiębiorstw i osiągania przez nie znacznych korzyści ekonomicznych.
Nowoczesność wyrobów i świadczonych usług przez polskie przedsiębiorstwa uzależniona jest w dużej mierze od rozwoju innowacyjności, bo to ona jest podstawą kreowania przedsiębiorczości przez ludzi posiadających środki inwestycyjne i zdolnych do podejmowania ryzyka. Inaczej mówiąc, rozwój i wzrost gospodarczy nie jest możliwy bez korzystania z wiedzy opartej na coraz bogatych zbiorach informacji, na wypracowanych przez naukę i praktykę teoriach odwołujących się do obiektywnych praw rządzących gospodarką i techniką, na nowatorskich koncepcjach wykorzystywanych do projektowania produktów i usług coraz lepiej spełniających potrzeby odbiorców. Osiągnięcie tego celu wymaga wykorzystania interdyscyplinarnych technologii, takich między innymi jak: telekomunikacja, automatyzacja i robotyzacja, elastyczne systemy produkcji, inżynieria materiałowa (w szczególności rozwój nanomateriałów), mikroelektronika, technologie informatyczne. Bardzo szybko rozwijają się również systemy i urządzenia transportowe, kreując postęp w dyslokacji ludzi, materiałów i surowców, co też jest warunkiem postępu.
Globalizacja gospodarki światowej charakteryzuje się powstaniem globalnych przemysłów bazujących na osiągnięciach nauki i technologii, co wywołuje skutki ciągnione w pozostałych branżach i sektorach gospodarczych. Zmieniło to filozofię osiągania względnej przewagi konkurencyjnej. Istotą tej filozofii jest dostrzeżenie, że rozwój poszczególnych krajów nie może obecnie bazować jedynie na wykorzystaniu zasobów materialnych, taniej siły roboczej i korzystnych relacji nakładów kapitałowych do kosztów pracy. W osiąganiu przewag konkurencyjnych rośnie rola rozwiązań organizacyjnych dotyczących stosowanych w przedsiębiorstwach metod i systemów zarządzania, co w warunkach globalizacji konkurencji, powstawania globalnych produktów oraz stosunkowo swobodnego dostępu do surowców i nowoczesnych technologii, systemów komunikacyjnych i transportowych powoduje, że rywalizacja przenosi się na ten właśnie obszar. Wymaga to ze strony przedsiębiorców, ze strony właścicieli i/lub kadry zarządzającej firm nowego, aktywnego i twórczego podejścia do rozwiązań organizacyjnych.
Istnienie globalnej konkurencji i produktów światowych oraz nieustanne skracanie cyklu ich życia narzuca nieodzowność ciągłego wdrażania efektywnych innowacji technicznych, ekonomicznych i organizacyjnych oraz innowacji w metodach zarządzania. Tylko pod tym warunkiem możliwe jest zajęcie odpowiedniej pozycji na rynku międzynarodowym, największą szansę mają zaś te przedsiębiorstwa, których kadra kierownicza i projektowa daje najpełniejszą gwarancję opanowania nowych technologii. To ona ma rozstrzygający wpływ na osiągnięcie przez przedsiębiorstwo zdolności do komercyjnego wykorzystania tworzonych produktów i usług, do zapewnienia lojalności klientów, którym oferuje szczególną premię: dodatkową wartość w postaci innowacyjnych rozwiązań zawartych w dostarczanych towarach i usługach.
Wpływ globalizacji na określone rynki produktów i usług zależy od:
szczególnych umiejętności, niezbędnych do kierowania, prototypowania, projektowania i wdrażania oraz wytwarzania różnorodnych produktów i osiągania przez nie efektywności dzięki wysokiej skali produkcji,
relacji między krótkim okresem życia produktu a kosztami jego doskonalenia lub nawet zmian,
elastyczności logistyki, niskich kosztów zaopatrzenia ogólnego, kooperacji, dostawy produktów do klientów,
występowania wysokich kosztów stałych - globalizacja umożliwia rozłożenie kosztów badań, prac rozwojowych i przedsięwzięć inwestycyjnych na większą wartość sprzedaży,
poziomu technologii i wyznaczenia standardów globalnych,
wspólnego ukształtowania kosztów dystrybucji w sektorze - grupowe produkty.
Wybrane kierunki przepływów kapitałowych w gospodarce globalnej stanowią:
duży i trwały popyt na produkty i usługi,
wysoka produktywność zasobów,
wysokie stopy procentowe,
ograniczone zasoby.
Liczne przeprowadzone badania i analizy potwierdzają, że nagromadzona i wykorzystana wiedza jest obecnie siłą napędową rozwoju inwestycji niematerialnych, które - występując razem z przedsięwzięciami materialnymi - dają efekt synergii, czyli wzajemnie się wzmacniają.
Wzrost gospodarczy we współczesnej dobie został osiągnięty przede wszystkim przez te kraje, które zainwestowały poważne środki w rozwój nauki i techniki, kreowanie i wdrażanie innowacji. Do krajów tych należą miedzy innymi: w Europie - Irlandia i Finlandia, na Dalekim Wschodzie - Korea Południowa, Singapur, Tajwan i inne tzw. tygrysy azjatyckie. Swoje osiągnięcia kraje te w bardzo
znacznym stopniu zawdzięczają opanowaniu systemów zarządzania wiedzą. To głównie temu elementowi realizowanej strategii zawdzięczają rozwinięcie procesów innowacyjnych, opartych na wdrożeniu odpowiednich rozwiązań organizacyjnych i sposobów zarządzania, pozwalających przedsiębiorstwom z tych krajów na zdobycie przewagi konkurencyjnej.
Dynamiczny rozwój internetu jako bazy wiedzy i możliwości jego wykorzystania świadczy także o posiadaniu przez przedsiębiorstwo szczególnych kompetencji do rozwoju nowych produktów, sposoby zarządzania nią stanowią zaś część zarządzania technologicznego. Wykorzystanie wiedzy dotyczącej technologii tworzy punkt wyjścia do podejmowania przedsięwzięć zmierzających poprzez transfer technologii do rozwoju nowoczesnej produkcji w przedsiębiorstwie.
Katedra Systemów Zarządzania Szkoły Głównej Handlowej od wielu lat prowadzi badania nad wpływem nowych technologii na funkcjonowanie współczesnych przedsiębiorstw i określających je modeli biznesu. Powstało na ten temat wiele opracowań, książek i prac badawczych, wykreowano wiele pojęć, często wcześniej nieznanych na polskim rynku, takich jak: przedsiębiorstwo przyszłości, przedsiębiorstwo wirtualne, zarządzanie wiedzą, zarządzanie technologiami, zarządzanie zaufaniem, sustainability w modelach biznesu czy ostatnio badania nad zastosowaniem technologii cloud computing w modelach biznesowych. Wpisuje się w tę problematykę także zrealizowana w 2012 r. praca badawcza: Przedsiębiorczość nowych mediów - modele biznesowe polskich firm internetowych.
W pracy tej uczestniczyli nie tylko pracownicy i współpracownicy Katedry - prof. dr inż. Wiesław Grudzewski, prof. dr hab. Irena Hejduk, prof. dr hab. Sylwia Sysko-Romańczuk, dr Piotr Zaborek z Kolegium Gospodarki Światowej, lecz także pracownicy innych katedr Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie - prof. dr hab. Włodzimierz Szpringer, dr Katarzyna Nowicka, dr Tymoteusz Doligalski. W opracowanie raportu istotny wkład wniósł Łukasz Możejko - pracował on między innymi nad przygotowaniem bazy firm oraz sporządził raport o modelach biznesowych i konkurowaniu w przestrzeni internetowej na bazie badań literaturowych. Na tej podstawie, wykorzystując wyniki badań, przygotował i obronił pracę magisterską.
W pracy badawczej brał udział także Doktorant Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie - Michał Pieprzny, który współpracował przy budowie koncepcji i kwestionariusza badawczego oraz przy prowadzeniu badań pilotażowych. Znaczący był także jego wkład w różnicowanie działalności online i offline.
Niniejsza publikacja obejmuje sześć odrębnych części o różnym stopniu szczegółowości. Część pierwsza, zatytułowana Technologie przyszłości w modelach biznesowych, opisuje wpływ nowoczesnych technologii na rozwój gospodarczy krajów, regionów, a przede wszystkim na funkcjonowanie współczesnych przedsiębiorstw oraz ich pozycję konkurencyjną. Za szczególnie istotne uznaje się wpływ takich technologii, jak: NBIC (technologia nano-bio-info-cogno), internet rzeczy, cloud computing (przetwarzanie w chmurze, chmura obliczeniowa) czy sieci NGN (sieci pakietowe realizujące usługi telekomunikacyjne), i zmiany, jakich mogą one dokonać w dotychczasowym modelu biznesu.
Część druga publikacji to przygotowany przez prof. dr hab. Jana Klimka rozdział zatytułowany Zarządzanie strategiczne. Przedsiębiorczość nowych mediów - perspektywa małych i średnich firm. Kwestie te nie były przedmiotem wspomnianych badań statutowych, jednak rozdział ten stanowi oryginalne spojrzenie przedsiębiorcy i naukowca, którym niewątpliwie jest Profesor J. Klimek, na problematykę zmian, jakim podlegają małe firmy w wyniku rozwoju nowych mediów elektronicznych.
Kolejne dwa rozdziały to niezależne opracowania przygotowane przez prof. dr hab. Włodzimierza Szpringera. W rozdziale Sieciowe platformy usługowe Autor jako perspektywę rozwoju modeli e-biznesu wskazuje serwisy społecznościowe oraz takie rozwiązania, jak grid computing i cloud computing, przedstawia także możliwości i szanse wykorzystania tych technologii przez małe i średnie firmy. Wskazuje również na konieczność uwzględnienia konwergencji urządzeń i cyfryzacji kontentu, co prowadzi do powstania nowego sektora telekomunikacji, usług IT, mediów i sektora rozrywki. Natomiast drugi rozdział przygotowany przez tego Autora, zatytułowany Innowacyjne modele e-biznesu - aspekty instytucjonalne, obejmuje - obok uwarunkowań powstawania rynku wirtualnego - także prawne aspekty tworzenia się tego rynku i zastosowań nowoczesnych technologii IT.
Kolejny rozdział niniejszej publikacji został przygotowany przez dr Katarzynę Nowicką, której zainteresowania naukowe koncentrują się wokół technologii cloud computing. Technologia ta została dość szczegółowo w tej części raportu zaprezentowana, łącznie z analizą przypadku zastosowania jej w firmie Sygnity SA. Autorka w tej części opracowania analizuje także źródła i metody ograniczania ryzyka w prowadzeniu działalności gospodarczej.
Część empiryczną opracowania stanowi praca przygotowana przez prof. dr hab. Sylwię Sysko-Romańczuk, dr. Tymoteusza Doligalskiego oraz dr. Piotra Zaborka; koncentruje się na takich zagadnieniach, jak:
wyzwania dla biznesu w erze mediów społecznościowych,
różnice w prowadzeniu działalności online i offline,
definicje, podejście i koncepcja badania modeli biznesowych,
sposoby kreowania wartości w e-biznesie,
innowacyjność modeli biznesowych i ekonomika e-biznesu,
podejście metodyczne do badania sprawności modeli e-biznesu,
prezentacja metodyki, hipotez badawczych, wyników i wniosków badań.
Wyniki badań wskazują na początkową fazę wpływu zastosowania nowych mediów na wartości przedsiębiorstw, brak jeszcze efektów ciągnionych. Wyniki badań i wnioski, jakie wyciągają Autorzy, są podstawą do sformułowania tezy o konieczności dalszych badań w tym obszarze. Monitorowanie zjawisk, jakich jesteśmy świadkami, pojawiających się w związku z rewolucją multimedialną, jest już dziś koniecznością. Rzeczywistość gospodarcza zmienia się na naszych oczach. Wiele obszarów współczesnego życia jest wyznaczanych przez szybko następujące zmiany. Nieustannie wzrastająca złożoność nowoczesnych technologii, postęp technik i technologii informacyjno-komunikacyjnych, usieciowienie, globalizacja, społeczne innowacje oraz wzrost wymagań klientów stawiają przed zarządzaniem nowe wyzwania.
Irena Hejduk
Wprowadzenie
Irena Hejduk, Wiesław M. Grudzewski
Rozdział 1. Technologie przyszłości we współczesnych modelach biznesowych
Jan Klimek
Rozdział 2. Zarządzanie strategiczne a przedsiębiorczość nowych mediów - perspektywa małych i średnich firm
Włodzimierz Szpringer
Rozdział 3. Przekształcenia modeli biznesowych mediów elektronicznych
Włodzimierz Szpringer
Rozdział 4. Nowe modele e-biznesu - aspekty instytucjonalne
Katarzyna Nowicka
Rozdział 5. Rola cloud computingu w kreowaniu przedsiębiorczości
Sylwia Sysko-Romańczuk, Tymoteusz Doligalski, Piotr Zaborek
Rozdział 6. Modele biznesowe polskich firm internetowych - sposoby i efektywność tworzenia wartości
Załącznik
Kwestionariusz wywiadu
|
