Książka w jasny i przystępny sposób przedstawia kompletną procedurę opracowywania i wdrażania programu ochrony środowiska w gminie: od etapu wstępnego - określenia uczestników realizacji programu i ich roli, aż do oceny jego wykonania. Autorzy koncentrują się głównie na aspektach praktycznych toku postępowania przy opracowywaniu i wdrażaniu programu, dlatego podają dużą liczbę przykładów dotyczących realizacji poszczególnych elementów programu i procedur zaczerpniętych z własnej praktyki. Treść merytoryczną uzupełniają wzory formularzy, które ułatwią pracę przygotowującym program i nadzorującym jego realizację.

Poradnik ten adresowany jest do wszystkich osób, które zajmują się praktycznym przygotowaniem i wdrażaniem programu ochrony środowiska w gminie, a zwłaszcza do urzędników i przedstawicieli władz gminnych. Pokazuje pracownikom administracji, jak własnymi siłami gminy, przy współpracy ze społecznością lokalną, można przygotować dobry, funkcjonalny program, dostosowany do lokalnych warunków.

Książka stanowić może również cenną pomoc dydaktyczną dla uczniów i studentów kierunków związanych z administracją i ochroną środowiska.

Spis treści

Wprowadzenie - czyli krótki przewodnik po książce (s. 7)

Zarys treści: cel opracowania podręcznika; objaśnienie proponowanej me­todyki sporządzania gminnych programów ochrony środowiska; sposób korzystania z książki.

1. Program ochrony środowiska - czyli: myśl globalnie - działaj lokalnie (s. 15)

Zarys treści: czym jest i jakimi cechami charakteryzuje się program ochrony środowiska; formalnoprawne podstawy jego przygotowania; elementy, które powinny się znaleźć w opracowanym dokumencie; efekty, jakich można się spodziewać po wdrożeniu programu.

2. Wstępne porozumienie - czyli kto to zrobi (s. 23)

Zarys treści: od czego należy zacząć opracowywanie programu ochrony środowiska; osoby i instytucje, które powinny w tym procesie uczestni­czyć.

3. Polityka środowiskowa - czyli o co nam chodzi (s. 31)

Zarys treści: czym jest polityka środowiskowa i dlaczego, mimo swej dość ogólnej formy, jest tak ważna dla skutecznego przygotowania, wdrożenia i realizacji programu ochrony środowiska.

4. Diagnoza - czyli gdzie jesteśmy (s. 37)

Zarys treści: diagnoza i jej znaczenie dla programowania ochrony śro­dowiska w gminie; obszary, które winny być poddane diagnozie w pro­cesie tworzenia programu ochrony środowiska; najważniejsze narzędzia diagnozy uwarunkowań środowiskowych gminy.

5. Inwentaryzacja - czyli sprawdźmy, co posiadamy (s. 49)

Zarys treści: rola inwentaryzacji przyrodniczej w programowaniu ochrony środowiska; szczegółowe wymogi inwentaryzowania walorów i zasobów gminy; zakres inwentaryzacji i niebezpieczeństwa czyhające na jej auto­rów i zleceniodawców.

6. Wymagania prawne - czyli ramy działania zostały określone (s. 55)

Zarys treści: funkcje prawa środowiskowego; podstawowe wymagania prawne w zakresie środowiskowej działalności gmin; monitorowanie zmian w przepisach prawa.

7. Wizja - czyli dokąd zmierzamy (s. 63)

Zarys treści: wizja i jej znaczenie dla planowania strategicznego; sposób opracowania wizji i potencjalne niebezpieczeństwa.

8. Obszary strategiczne - czyli priorytety (s. 71)

Zarys treści: omówienie pojęcia obszarów strategicznych; relacje po­między obszarami strategicznymi a celami i zadaniami środowiskowymi; obszary strategiczne programu ochrony środowiska.

9. Cele i zadania środowiskowe - czyli działamy (s. 75)

Zarys treści: charakterystyka celów i zadań środowiskowych, dokładne rozróżnienie pomiędzy nimi; uwarunkowania, które wpływają na usta­lanie celów; różne rodzaje zadań i harmonogramy ich realizacji.

10. Dokumentacja programu - czyli zapisz, co chcesz zrobić (s. 87)

Zarys treści: właściwe prowadzenie dokumentacji; rodzaje dokumentów związanych z programem oraz metody odpowiedniego ich przygotowania i nadzorowania.

11. Wdrożenie i realizacja - czyli zrób to, co zapisałeś (s. 95)

Zarys treści: najważniejsze uwarunkowania realizacji programu; rola ko­ordynatora i sens opracowywania struktury organizacyjnej; znaczenie szkoleń oraz waga odpowiednio zorganizowanego przepływu informacji; podejmowanie działań z zakresu promocji i publicity.

12. Ocena realizacji - czyli co z tego wynika (s. 105)

Zarys treści: zasady monitorowania i oceny realizacji programu; najważ­niejsze instrumenty w tym zakresie i metody ich stosowania.

Zamiast zakończenia - czyli dowiedz się więcej (s. 115)

Zarys treści: krótkie podsumowanie wiadomości zawartych w podręcz­niku; książki, czasopisma i strony intemetowe, z których można zaczerp­nąć dodatkową wiedzę; spisy tabel, rycin i przykładów oraz tłumaczenie łacińskich sentencji

Spisy rzeczy - czyli co i gdzie można znaleźć (s. 119)

Załączniki (s. 123) .

Załącznik I - Przegląd środowiskowy gminy (s. 125)

Załącznik II - Identyfikacja aspektów środowiskowych (s. 160)