PROGRAM powstał przy współpracy z naukowcami z Instytutu Warzywnictwa w Skierniewicach.
Omówiliśmy w nim następujące zagadnienia z zakresu ochrony warzyw: stosowanie fungicydów, zoocydów oraz żywych organizmów w programach ochrony, nawozy i inne substancje stosowane w ochronie przed chorobami i szkodnikami, środki zwiększające przyczepność, regulatory wzrostu, progi ekonomicznego zagrożenia dla ważniejszych szkodników warzyw, szczegółowe programy ochrony warzyw uprawianych w polu i pod osłonami, programy ochrony przed chwastami, herbicydy i adiuwanty – terminy i dawki.

Zespół specjalistów z Instytutu Ogrodnictwa oddział Warzywnictwa w Skierniewicach, od lat 60-ych ubiegłego wieku opracowywał Program Ochrony Roślin Warzywnych i nadal współpracuje przy jego redakcji. Gwarantuje to, że w Programie są zamieszczane najnowsze informacje dotyczące zwalczania chorób, szkodników i chwastów z autorskimi uwagami. Aktualne wydanie Programu podzielono na działy, tak aby ułatwić Państwu wyszukiwanie informacji. Ponadto po raz pierwszy zamieszczono fotografie z objawami najgroźniejszych chorób, szkodników i chwastów u poszczególnych gatunków roślin warzywnych.

W ochronie roślin uprawianych w polu a także pod osłonami, ważną rolę spełnia metoda konwencjonalna, czyli stosowanie środków syntetycznych-chemicznych. Środki ochrony roślin dopuszczone do stosowania w warzywnictwie muszą spełniać ściśle określone i wysokie kryteria, a przede wszystkim ich stosowanie musi być bezpieczne dla ludzi, pszczół, organizmów wodnych i środowiska. W zaleceniach na 2012 rok uwzględniono określone wymogi Unii Europejskiej dotyczące ochrony roślin, a w szczególności zasady integrowanej ochrony przed chorobami, szkodnikami i chwastami. W związku z tym z programu wykreślono cały szereg środków ochrony roślin, które zostały wycofane zgodnie z ustaleniami Unii Europejskiej oraz te, których rejestracja w Polsce straciła ważność. Z tego względu, przed przystąpieniem do chemicznych zabiegów, należy dokładnie zapoznać się z nowymi zaleceniami dotyczącymi ochrony określonej uprawy.

Spis treści

Komentarz do Programu Ochrony Roślin Warzywnych na rok 2012 prof. dr hab. J. Robak, dr M. Rogowska 7

Integrowana produkcja oraz integrowana ochrona roślin w świetle nowych regulacji prawnych 7

CHOROBY  13

Wykaz fungicydów stosowanych w ochronie roślin warzywnych   15

Galeria - Choroby warzyw uprawianych w polu i w szklarni NOWOŚĆ 43

Program ochrony warzyw uprawianych w polu przed chorobami 46 Bób 46 Burak ćwikłowy 46 Cebula 47 Chrzan 51 Czosnek  52 Fasola 52 Groch 53 Kalafior i brokuł 54  Kapustne 54 Kapusta pekińska 58 Marchew i pietruszka  60 Ogórek i inne warzywa dyniowate 64 Papryka w uprawie polowej i w nie ogrzewanych tunelach 67 Pomidor 69 Por  73 Rabarbar  73 Rzodkiewka i rzodkiew 74 Sałata 74 Seler 76 Skorzonera 77 Szpinak 77

Program ochrony warzyw uprawianych pod osłonami przed chorobami  78 Kapusta 78 Oberżyna 80 Ogórek 80 Papryka  83 Pomidor 85 Rzodkiewka  89 Sałata  89

Integrowany program ochrony roślin warzywnych uprawianych pod osłonami przed chorobami  92 Ogórek 92 Papryka  94 Pomidor 95

Toksyczność fungicydów dla organizmów żywych  99

SZKODNIKI 103

Wykaz zoocydów stosowanych w ochronie roślin warzywnych  105

Progi ekonomicznego zagrożenia dla ważniejszych szkodników warzyw  126

Galeria - Szkodniki warzyw uprawianych w polu NOWOŚĆ  130

Galeria - Szkodniki warzyw uprawianych w szklarni NOWOŚĆ 135

Program ochrony warzyw uprawianych w polu przed szkodnikami   137

Bób   137 Burak ćwikłowy  138 Cebula   139 Chrzan  142

Czosnek   143 Fasola  144 Groch  145

Kapustne 146 Kapusta brukselska 150 Kapusta pekińska 151 Kukurydza cukrowa NOWOŚĆ 152

Marchew i pietruszka  155 Ogórek i inne warzywa dyniowate  156 Papryka w uprawie polowej i w nieogrzewanych tunelach 158 Pomidor 160 Por  160 Rabarbar 162 Rzodkiewka i rzodkiew 162 Sałata  163 Seler 163 Skorzonera 164 Szparagi 164 Szpinak  165 Szkodniki wielożerne  166

Program ochrony warzyw uprawianych pod osłonami przed szkodnikami  168

Przed siewem lub sadzeniem roślin - zalecenia ogólne 168

Oberżyna 169 Ogórek 171 Papryka  175 Pomidor 176 Rzodkiewka 180 Sałata  180

Integrowany program ochrony roślin warzywnych uprawianych pod osłonami przed szkodnikami 181

Przed siewem lub sadzeniem roślin - zalecenia ogólne 181

Oberżyna  182 Ogórek 184 Papryka  187 Pomidor  189 Sałata   191

Żywe organizmy przeznaczone do zwalczania szkodników warzyw uprawianych pod osłonami  193

CHWASTY 199

Komentarz do Programu Ochrony Roślin Warzywnych dr Z. Anyszka 201

Wykaz herbicydów i adiuwantów (środki wspomagające) stosowanych w ochronie roślin warzywnych  204

Galeria - Ważniejsze chwasty roślin warzywnych NOWOŚĆ 215

Terminy i dawki stosowania herbicydów  216

Zwalczanie perzu i innych chwastów w okresie poprzedzającym uprawę roślin  216

Zwalczanie perzu w zespole upraw pożniwnych 218

Bób 218 Brokuł 218 Burak ćwikłowy 220 Cebula z siewu  223 Cebula z dymki  228 Chrzan 228 Cykoria sałatowa 229 Czosnek sadzony jesienią 229 Czosnek sadzony wiosną 230 Dynia i cukinia z siewu i rozsady 231 Groch 233 Kalafior z rozsady 235 Kapusta głowiasta (biała, czerwona), włoska i brukselska z rozsady 236 Kapusta pekińska 238 Koper ogrodowy 238 Marchew 239 Ogórek 242 Papryka 243 Pasternak 243 Pietruszka  243 Pomidor z rozsady 245 Por z siewu 246 Por z rozsady 247 Rabarbar 248 Sałata z siewu 249 Sałata z rozsady 249 Seler 249 Soczewica 251 Szparagi 251 Szpinak 251

Wrażliwość na herbicydy niektórych chwastów występujących w uprawie warzyw 252

Wrażliwość niektórych chwastów jednoliściennych na graminicydy stosowane po wschodach warzyw 255

Toksyczność herbicydów dla organizmów żywych  257

INNE 261

Regulatory wzrostu stosowane w uprawie warzyw  264

Środki zwiększające przyczepność środków ochrony roślin 265

Nawozy i inne substancje stosowane w ochronie warzyw przed chorobami i szkodnikami 266