Tom 2 Systemu Prawa Prywatnego omawia podstawowe instytucje części ogólnej prawa cywilnego, tj.: zagadnienia ogólne czynności prawnych, wykładnia oświadczeń woli, forma czynności prawnej, rodzaje czynności prawnych, treść czynności prawnej, dokonywanie czynności prawnej, zawarcie umowy, wady oświadczenia woli, sankcje wadliwej czynności prawnej, przedstawicielstwo, problematyka dawności, ochrona praw podmiotowych. Dla możliwie wszechstronnego ujęcia tematu wykorzystano dotychczasowe publikacje (komentarze, monografie, artykuły, glosy) oraz orzecznictwo sądów, zwłaszcza Sądu Najwyższego. Logiczny układ tekstu, wyróżnienia i przypisy oraz indeks rzeczowy ułatwiają szybkie zdobycie potrzebnych wiadomości. Wyczerpujące opracowanie poszczególnych zagadnień, uwzględniające cały dorobek doktryny i orzecznictwa Najwyższy poziom merytoryczny gwarantowany przez najwybitniejszych polskich autorów, reprezentujących wszystkie ośrodki naukowe. Wysoka jakość opracowania redakcyjnego i solidna, elegancka oprawa. Przedmowa Minęło już sześć lat od ukazania się pierwszego wydania Tomu 2. Systemu Prawa Prywatnego. Od tego czasu wiele się zmieniło w obowiązującym systemie prawa prywatnego. Znacznie rozwinęła się również nauka prawa cywilnego - szczególnie w zakresie czynności prawnych. Ponadto w ubiegłym roku ukazał się Tom 1. Systemu Prawa Prywatnego, poświęcony głównie źródłom prawa cywilnego, jego systematyce, wykładni i stosunkom cywilnoprawnym. Rozważania te wiążą się z problemami części ogólnej prawa cywilnego, ujętymi w niniejszym Tomie, a mianowicie z: czynnościami prawnymi, przedstawicielstwem i ochroną praw podmiotowych. Uwzględnienie wszystkich tych zdarzeń wymagało zmiany treści znacznej części rozważań zawartych w pierwszym wydaniu Tomu 2. Z tego głównie powodu postanowiono przygotować nowe wydanie wspomnianego Tomu, a nie poprzestać tylko na wydaniu uzupełniającego Suplementu. Niniejsze, drugie wydanie przygotowali ci sami Autorzy, którzy opracowali pierwsze wydanie. Nie uległa również zmianie systematyka Tomu. Wydanie drugie Tomu 2. uwzględnia stan prawny na dzień 1 sierpnia 2008 r. Warszawa, październik 2008 r. Prof. dr Zbigniew Radwański
str.
Przedmowa
Wykaz skrótów
Rozdział I. Zagadnienia ogólne czynności prawnych.
1. Wiążąca moc czynności prawnych
I. Problem
II. Naturalistyczna teoria autonomii woli.
III. Normatywna podstawa skuteczności prawnej.
2. Oświadczenie woli
I. Uwagi ogólne o koncepcji oświadczenia woli
II. Poglądy nauki polskiej
III. Semiotyczna charakterystyka oświadczenia woli
IV. Podstawa przypisania oświadczenia woli
V. Ważniejsze akty niemające charakteru cywilnoprawnego oświadczenia
woli
3. Oświadczenie woli a czynność prawna
I. Rozwój koncepcji.
II. Analiza pojęć.
Rozdział II. Wykładnia oświadczeń woli
4. Zagadnienia ogólne wykładni oświadczeń woli.
I. Pojęcia zasadnicze.
II. Wykładnia a kwalifikacja i oznaczanie konsekwencji prawnych
oświadczeń woli.
III. Normy interpretacyjne.
5. Metody wykładni oświadczeń woli.
I. Pojęcie.
II. Typologia metod wykładni oświadczeń woli w świetle
prawnoporównawczym
III. Metoda wykładni oświadczeń woli na podstawie prawa polskiego
6. Rzeczywista wola stron jako priorytetowa reguła wykładni
oświadczeń woli składanych innej osobie.
I. Uwagi wstępne
II. Chwila rozstrzygająca o wykładni
III. Problematyka dowodowa.
7. Obiektywna wykładnia oświadczeń woli wyrażanych w postaci
językowej
I. Uwagi wstępne.
II. Językowe dyrektywy wykładni.
III. Kontekst językowy.
IV. Kontekst sytuacyjny.
V. Celowościowa dyrektywa wykładni
VI. Favor contractus.
8. Wykładnia oświadczeń woli wyrażonych w postaci pisemnej.
I. Reguły wykładni
II. Wykładnia przeciwko oświadczającemu lub na rzecz dłużnika
III. Szczególne przypadki obiektywnej wykładni tekstów pisanych.
9. Konkludentne oświadczenie woli.
I. Wyraźne i konkludentne oświadczenie woli.
II. Wykładnia działań wyrażających oświadczenie woli w postaci
niejęzykowej
III. Milczące oświadczenie woli
IV. Protestatio facto contraria non valet.
Rozdział III. Forma czynności prawnej
10. Uwagi ogólne.
I. Pojęcie, geneza i funkcja formy.
II. Typy form.
III. Zagadnienia dowodowe.
11. Zwykła forma pisemna
I. Sposób sporządzenia
II. Zwykła forma pisemna zastrzeżona dla celów dowodowych.
III. Ustawowy zakres zastosowania zwykłej formy pisemnej dla celów
dowodowych
IV. Zwykła forma pisemna zastrzeżona pod rygorem nieważności.
V. Ustawowy zakres zastosowania zwykłej formy pisemnej pod rygorem
nieważności.
VI. Zwykła forma pisemna zastrzeżona dla wywołania określonych
skutków prawnych.
VII. Forma zastrzeżona przez strony.
VIII. Forma następczych czynności prawnych.
12. Kwalifikowane formy pisemne.
I. Uwagi ogólne.
II. Forma pisemna z urzędowym poświadczeniem daty.
III. Forma pisemna z urzędowym poświadczeniem podpisu.
IV. Forma aktu notarialnego
V. Forma pochodna
13. Forma elektroniczna
I. Uwagi ogólne.
II. Pojęcie formy elektronicznej.
III. Zakres zastosowania formy elektronicznej w prawie cywilnym.
Rozdział IV. Rodzaje czynności prawnych
14. Uwagi wstępne.
15. Czynności prawne jednostronne, umowy i uchwały.
I. Uwagi wstępne.
II. Jednostronne czynności prawne.
III. Umowy.
IV. Uchwały.
16. Czynności prawne konsensualne i realne.
I. Pojęcie.
II. Wpisy do rejestrów a czynność prawna realna
III. Sposób dokonania czynności prawnej realnej.
17. Czynności prawne o skutkach zobowiązujących lub
rozporządzających oraz czynności przysparzające
I. Skutki zobowiązujące i rozporządzające.
II. Czynności zobowiązująco-rozporządzające
III. Czynności prawne wyłącznie rozporządzające albo zobowiązujące.
IV. Czynności prawne przysparzające.
18. Czynności prawne kauzalne i abstrakcyjne
I. Wprowadzenie.
II. Pojęcie kauzy.
III. Kauzalne czynności prawne
IV. Abstrakcyjne czynności prawne
V. Generalna reguła kauzalności
19. Czynności prawne nieodpłatne i odpłatne.
I. Pojęcie.
II. Czynności prawne nieodpłatne
20. Czynności prawne upoważniające.
21. Czynności prawne powiernicze.
I. Historia i prawo porównawcze
II. Pojęcie.
III. Dopuszczalność czynności powierniczych
IV. Typy czynności powierniczych.
22. Czynności prawne między żyjącymi i na wypadek śmierci.
Rozdział V. Treść czynności prawnej.
23. Prawnie doniosła treść czynności prawnej
I. Uwagi ogólne.
II. Sprzeczność czynności prawnej z ustawą.
III. Sprzeczność czynności prawnej z zasadami współżycia społecznego
24. Części składowe czynności prawnej.
I. Wprowadzenie
II. Wyróżnienie składników czynności prawnej dla określenia jej skutków
prawnych.
III. Wyróżnienie składników czynności prawnej a jej dokonanie.
IV. Wyróżnienie składników czynności prawnej a jej nieważność.
25. Warunek. Termin. Polecenie.
I. Warunek.
II. Termin
III. Polecenie
Rozdział VI. Dokonywanie czynności prawnej.
26. Składanie oświadczeń woli
I. Reguły ogólne
II. Zgoda osoby trzeciej
27. Orzeczenie zastępujące oświadczenie woli.
I. Obowiązek złożenia oświadczenia woli
II. Wykonanie obowiązku złożenia oświadczenia woli.
Rozdział VII. Zawarcie umowy.
28. Wprowadzenie.
I. Regulacja prawna.
II. Zakres i podział wykładu.
III. Wyrażenie konsensu.
IV. Dyssens
29. Oferta i jej przyjęcie
I. Pojęcie oferty
II. Skutki oferty.
III. Przyjęcie oferty
30. Negocjacje i porozumienia przedkontraktowe.
I. Negocjacje.
II. Porozumienia przedkontraktowe.
31. Aukcja i przetarg.
I. Uwagi wstępne.
II. Ogłoszenie aukcji albo przetargu
III. Aukcja
IV. Przetarg
V. Wadium
VI. Unieważnienie umowy.
VII. Regulacje szczególne aukcji i przetargu
Rozdział VIII. Wady oświadczenia woli
32. Uwagi ogólne.
I. Wyróżnienie.
II. Zasady
III. Wyzysk
IV. Zakres zastosowania
V. Wady oświadczenia woli osób prawnych
VI. Wady oświadczenia woli przedstawiciela.
33. Brak świadomości lub swobody.
I. Uwagi ogólne.
II. Reżim prawny ogólny
III. Reżimy prawne szczególne.
34. Pozorność
I. Pozorne oświadczenie woli.
II. Czynność ukryta
35. Błąd.
I. Regulacja ogólna.
II. Regulacje szczególne.
36. Podstęp
I. Regulacja ogólna.
II. Regulacje szczególne.
37. Groźba.
I. Regulacja ogólna.
II. Regulacje szczególne.
Rozdział IX. Sankcje wadliwej czynności prawnej
38. Nieważność czynności prawnej.
I. Uwagi ogólne.
II. Pierwotny i definitywny charakter nieważności
III. Zagadnienia procesowe.
IV. Nieważne a nieistniejące czynności prawne
39. Wadliwość czynności prawnych.
I. Uwagi ogólne.
II. Częściowa nieważność czynności prawnej.
III. Wzruszalność czynności prawnej
IV. Bezskuteczność zawieszona czynności prawnej.
V. Bezskuteczność względna.
Rozdział X. Przedstawicielstwo.
40. Pojęcie i rodzaje przedstawicielstwa
I. Zastępstwo w szerokim ujęciu (sensu largo).
II. Istota (natura prawna) przedstawicielstwa.
III. Umocowanie i jego źródła.
IV. Przedstawicielstwo czynne i bierne.
V. Przedstawicielstwo a instytucje pokrewne.
41. Przesłanki prawnej skuteczności działania przedstawiciela
I. Wstęp.
II. Istnienie umocowania i działanie w jego granicach
III. Zdolność do reprezentowania
IV. Działanie w imieniu reprezentowanego
V. Dopuszczalność działania przez przedstawiciela
42. Pełnomocnictwo.
I. Pojęcie i rodzaje pełnomocnictwa.
II. Udzielenie pełnomocnictwa.
III. Niektóre zagadnienia związane z wykonywaniem pełnomocnictwa.
IV. Wygaśnięcie pełnomocnictwa.
43. Prokura.
I. Uwagi ogólne.
II. Udzielenie prokury.
III. Umocowanie prokurenta.
IV. Niektóre zagadnienia związane z wykonywaniem prokury.
V. Występowanie prokurenta w innych rolach.
VI. Wygaśnięcie prokury.
Rozdział XI. Problematyka dawności.
44. Ogólna charakterystyka dawności.
I. Przedawnienie nabywcze i umarzające.
II. Postacie przedawnienia umarzającego.
III. Legislacyjne uzasadnienie dawności.
45. Cechy konstrukcyjne przedawnienia.
I. Okres przedawnienia.
II. Zarzut przedawnienia.
III. Nadużycie prawa w dziedzinie przedawnienia
46. Bieg przedawnienia.
I. Początek i zakończenie biegu przedawnienia
II. Zawieszenie biegu przedawnienia.
III. Wstrzymanie zakończenia biegu przedawnienia.
IV. Przerwa biegu
V. Zakończenie biegu przedawnienia.
47. Terminy zawite.
I. Rodzaje terminów zawitych.
II. Cechy terminów zawitych.
III. Moderowanie skutków upływu terminu zawitego.
IV. Terminy zawite umowne.
Rozdział XII. Ochrona praw podmiotowych
48. Pojęcie ochrony praw podmiotowych
I. Zagadnienia ogólne
II. Prawo administracyjne.
III. Prawo karne
IV. Prawo konstytucyjne.
V. Prawo międzynarodowe
VI. Prawo Unii Europejskiej
VII. Prawo publiczne i prawo prywatne.
VIII. Prawo materialne i procesowe.
IX. Uwagi końcowe
49. Rodzaje ochrony
I. Ochrona przed groźbą naruszenia prawa a ochrona prawa naruszonego
II. Ochrona ogólna a ochrona poszczególnych praw.
III. Ochrona majątkowa a ochrona niemajątkowa.
IV. Ochrona bezpośrednia i ochrona pośrednia
V. Ochrona indywidualna a ochrona interesów zbiorowych
VI. Ochrona petytoryjna a ochrona posesoryjna.
VII. Ochrona sądowa a ochrona własna
50. Granice ochrony.
I. Uwagi ogólne
II. Podmiotowe ograniczenia
III. Wolności i prawa innych
IV. Interes społeczny
V. Upływ czasu
VI. Zobowiązania naturalne
VII. Nadużycie prawa
51. Zabezpieczenie możliwości realizacji ochrony praw podmiotowych
I. Uwagi ogólne.
II. Zabezpieczenia materialnoprawne.
III. Zabezpieczenia procesowe
52. Ochrona sądowa
I. Prawo skargi
II. Ochrona praw podmiotowych przed sądem
III. Alternatywne formy rozwiązywania sporów prywatnoprawnych.
IV. Skarga konstytucyjna
V. Skarga do międzynarodowych organów ochrony praw człowieka
VI. Ochrona przed organami Unii Europejskiej.
VII. Pomoc w dochodzeniu praw podmiotowych na drodze sądowej
53. Ochrona własna
I. Samoobrona
II. Samopomoc.
Indeks rzeczowy 769