W pracy zgromadzono szkice poświęcone interpretacji bardzo różnych utworów współczesnych. Wśród analizowanych tekstów znalazło się zarówno niemal zupełnie zapomniane opowiadanie Marii Danilewicz Zielińskiej, uważane za „trudne” i „osobne” pisarstwo Zygmunta Haupta, jak i cieszące się dużą popularnością książki Andrzeja Stasiuka czy należąca już do „klasyki” epopeja huculska Stanisława Vincenza. Autorka zwraca uwagę zarówno na utwory emigrantów: Andrzeja Chciuka, Włodzimierza Odojewskiego, jak i pisarzy krajowych: Zbigniewa Żakiewicza, Tadeusza Różewicza. Elementem łączącym okazuje się namysł nad przestrzenią. Analizy zgromadzone w tej książce zostały zogniskowane wokół pytania o (szeroko rozumiane) miejsce, o to w jaki sposób jest ono doświadczane i jakie ma znaczenie lub jakie wartości są mu przypisywane. Poprzez interpretacje poszczególnych utworów autorka ukazuje swego rodzaju „próby topograficzne”, zmierzające do uchwycenia fenomenu różnych miast (najbliższych, rodzinnych i obcych, w których trudno się zadomowić), ale także będące wyrazem specyficznych doświadczeń kresowych czy wiążące wybrane krajobrazy (Europy, Ameryki, regionów takich, jak Śląsk i Podhale) z określonymi ideami (wspólnoty środkowoeuropejskiej, „ziemi obiecanej”, przemian cywilizacyjnych, prywatnego „krajobrazu fundamentalnego”).

Praca jest adresowana do literaturoznawców, nauczycieli i studentów, a także szerszego grona czytelników zainteresowanych współczesną literaturą polską. 

01 Topografia fascynacji i zdziwienia, Krzemieniec Marii Danilewicz Zielińskiej i Zygmunta Haupta

02 Mgławica rzeczy i spraw, Drohobycz i Wielkie Księstwo Bałaku Andrzeja Chciuka

03 Gliwickie ślady Tadeusza Różewicza, Nie tylko o zbiorze Margines, ale

04 Hybrydowa treść, Kresy Kuśniewicza

05 Otwieranie warowni, Dom w epopei Stanisława Vincenza

06 Ten jego emigracyjny los, czyli o bezdomności w tomie opowiadań, Włodzimierza Odojewskiego i poniosły konie

07 Tu i tam, O przełamywaniu melancholii w opowieściach Zbigniewa Żakiewicza, Ciotuleńka, Gorycz i sól morza

08 Pytania o Europę zwaną Środkową w pisarstwie Andrzeja Stasiuka

09 Ameryka jako doświadczenie, mit i metafora, O Podróży na najdalszy Zachód Andrzeja Kijowskiego

10 Literackie krajobrazy Górnego Śląska

11 Krajobraz fundamentalny Glosy do biografii Józefa Tischnera, czyli o Kapeluszu na wodzie Wojciecha Bonowicza, Bibliografia