Podstawowe źródło wiedzy o pierwszych badaczach Tatr. Omawia tatrzańską działalność i dzieła m. in. następujących badaczy, naukowców, górników, podróżników: Dawid Frollich, Simplicissimus, Buchholtzowie, Bel, Czirbesz, Townson, Czaky, Genersich, Staszic, Wahlenberg, Pol, Beudant, Mauksch, Sydow, Reyemhol, Zejszner.
Książka bogato ilustrowana mapkami i czarno-białymi fotografiami.
SPIS TREŚCI:
Wstęp
I. MASYW TATR — „ŚNIEŻNE GÓRY' KARPATY i PIERWSZE O NICH WIADOMOŚCI
Tatry w zespole pasm górskich Karpat Zachodnich'— Rozwój osadnictwa pod Tatrami — Pasterstwo, myślistwo i górnictwo sięga w głąb Tatr — Nazwa Tatr — Pierwsze obrazowe przedstawienie Tatr — Tatry na mapach XVI—XVII w.
II. PIERWSZY ZDOBYTY SZCZYT TATRZAŃSKI
Pierwsze wiadomości o wycieczkach do wnętrza Tatr — Nadworny cesarski matematyk" w Kieżmarku — Najstarsza charakterystyka Tatr — Jak zdobyto „najwyższy szczyt karpacki" — Czy Frólich był na Łomnicy? — Pierwsze wiadomości o jeziorach tatrzańskich — Opis Tatr Frolicha w Geo-graphia generalis" Bernarda Vareniusa.
ni.
III . ŚLĄSKI STUDENT w POŁOWIE XIII w. NA SZCZYTACH
Problem autorstwa Simplicissimusa — Koleje życia Simplicissimusa (do jego wycieczki w Tatry) — Pomysł wycieczki w Tatry — Zaangażowanie przewodnika — Marsz ku wnętrzu Tatr, przygoda z juhasem — Wspinaczka górska — Zmylenie drogi — Nocleg w górach — Dalsza wspinaczka — Na szczycie — Droga powrotna — Na jaki szczyt była skierowana wyprawa Simplicissimusa? — Wysoki poziom ówczesnej turystyki wysokogórskiej w Tatrach.
IV. POSZUKIWACZE SKARBÓW W TATRACH
Spiski — Pierwsze spiski tatrzańskie — Gdzie przypuszczano istnienie skarbów w Tatrach? — Spisek Hrosieńskiego — najstarsza próba opisu wnętrza Tatr — Wyprawa poszukiwawcza skarbów w Tatry — Spiski słowackie i niemieckie z południo¬wej strony Tatr.
V. PIERWSI GÓRNICY W TATRACH
Niski stan wiadomości o zasobach mineralnych Tatr do końca XVIII w. — Pierwsi górnicy tatrzańscy — Początki polskiego górnictwa w Tatrach — Kopalnie na Krywaniu — Udogodnienia górnicze w Tatrach w pierwszej połowie XVII w
Krótkotrwałe ożywienie wydobycia rud tatrzańskich za Stanisława Augusta — Indywidualne próby górnicze w Tatrach — Rozmiary górnictwa Tatr i jego znaczenie dla ich poznania
VI. NAJSTARSZY OPIS GEOGRAFICZNY TATR WYSOKICH . Pierwsze próby naukowej penetracji Tatr — Okres Buchholt-zów w Tatrach — Jerzy Buchholtz starszy — sylwetka bada¬cza — Wyjście na Sławkowski Szczyt — Zasadnicze dzieło Buchholtza — Krywań i jego otoczenie — Spiskie Góry Śnieżne — Pierwsze wiadomości o florze i faunie Tatr r— Najwyższa strefa powyżej kosodrzewiny — Skarby w Tatrach — Charakterystyka rozdziału III dzieła Buchholtza — Dolina Mięguszowiecka — Dolina Batyżowiecka, Wielicka i „polskie" obszary Tatr na północ od Polskiego Grzebienia — Dolina Staroleśna i okolice Łomnicy — Ślady górnictwa u stóp Łom¬nicy — Niedostępność Łomnicy — Dolina Kieżmarska — Tatry Bielskie — Rzut oka na pierwszy opis Tatr Wysokich — Nie¬znana panorama Tatr a dzieło Buchholtza — Znaczenie Jerzego Buchholtza starszego dla rozwoju
VII. PIERWSZY OPIS TATR ZACHODNICH
Sylwetka biograficzna autora — Źródła opisu Tatr Zachodnich — Tatry Liptowskie a Tatry Wysokie w ujęciu Bela — Tatry Zachodnie — Tatry Wysokie — Czym jest właściwie opis Bela? — Tatry ujęte jako jeden blok górski — Ilustracja kartograficzna opisu Bela.
VIII. DWIE WYCIECZKI STUDENTÓW LICEUM KIEŻMARSKIEGO W TATRY
Sylwetka Jerzego Buchholtza młodszego — Wycieczka w 1724 r. — Druga wycieczka w Tatry w 1726 r. — Wycieczka z lekarzem i przyrodnikiem niemieckim w 1724 r. — Rola Jerzego Buchholtza młodszego w poznaniu Tatr.
IX. CESARSKA KOMISJA W TATRACH W POŁOWIE XVIII WIEKU
Pseudonaukowy poszukiwacz skarbów tatrzańskich — Sylwetka młodszego syna Buchholtza — Komisja zaczyna swe działanie — Początek wyprawy — Droga przez Dolinę Zadnich Koperszadów i Przełęcz pod Kopą — Bogate nazewnictwo szczytów — Dolina Wielicka — Jezioro Przybylińskie — Południowe Podtatrze — Czy komisja złożyła sprawozdanie? — Drugie dzieło Jakuba Buchholtza — Wiadomości o Tatrach Polskich — Grupa Łomnicy —- Góra Mnich i Żabie Jeziorko — Dolina Wielicka — Popradzki Staw — Dolina Mięguszowiec¬ka — Bogactwa naturalne Tatr — Rola Jakuba Buchholtza w procesie poznawania Tatr.
X. NAJSTARSZE PANORAMY TATRZAŃSKIE
Znaczenie panoram dla procesu poznania Tatr — Najstarsza panorama tatrzańska z pierwszych lat XVIII w. — Druga, długo zaginiona panorama Tatr — Dalsze próby ujęcia panoramicznego Tatr na początku XVIII w.
XI. PIERWSZY OPUBLIKOWANY OPIS TATR WYSOKICH Z KOŃCA XVIII W.
Sylwetka autora — Źródła pierwszego opisu naukowego Tatr Wysokich — Ogólny pogląd na Tatry — Główne szczyty Tatr — Charakterystyka ukształtowania Tatr — Pierwsze dokładniejsze wiadomości o klimacie Tatr — Jeziora tatrzańskie — Wodospady i jaskinie — Tatry jako teren górniczy —
---->> zamieściłam około 30 % spisu treści
