Massimo Introvigne POWRÓT MAGII
WAM, Kraków 2005 ss. 227 / format B5 / miękka oprawa stan książki: NOWA
Massimo Introvigne to autor znany w Polsce, ale nie bezpośrednio ze swoich publikacji. Wynika to może z faktu, że ten wybitny włoski socjolog religii przyznaje się do poglądów tradycjonalistycznych, a nawet do wiary chrześcijańskiej w wydaniu katolickim. Stara się on jednak oddzielić w swoich badaniach własne przekonania światopoglądowe od racjonalnych hipotez socjologicznych i kulturowych. Są one oryginalne i inspirujące oraz przedstawione językiem sugestywnym i barwnym literacko. M. Introvigne nie jest jednak postmodernistą: odróżnia fakt od fikcji. Więcej, nadzwyczaj liczne publikacje Introvig- ne iskrzą się właśnie uderzającą wprost mnogością wiarygodnych faktów oraz udokumentowanych informacji. Naukowy obiektywizm i uczciwość intelektualna to uderzający rys tych publikacji, przetłumaczonych już na wiele języków.
Introvigne jest autorem uznanym także w Watykanie. Wielu autorów kościelnych powołuje się na niego (m.in. kard. F. Arinze, w jednym z dokumentów kościelnych na temat sekt i nowych ruchów religijnych i abp G. Casale, w liście duszpasterskim)1. Jest założycielem i dyrektorem CESNURu (Centrum Studiów nad Nowymi Religiami), instytucji badawczej o dużej renomie w Europie. Jest on też redaktorem licznych prac indywidualnych i zbiorowych innych wybitnych autorów, specjalistów w temacie sekt, nowych ruchów religijnych, tajnych towarzystw, ezoteryzmu, okultyzmu, w tym także magii.
Aby przybliżyć tak ważny (żeby nie powiedzieć — modny) dziś temat magii, prezentujemy polskiemu Czytelnikowi jedną z nowszych i ważniejszych pozycji, tak znaczącego i wiarygodnego badacza wymienionych zjawisk jak M. Introvigne. Jest to pierwsza duża pozycja tego Autora w języku polskim. Chodzi właśnie o Powrót magii, pracy jakby streszczającej lapidarnie poglądy Autora, wyrażone już w wielu innych książkach czy artykułach. Jest to rodzaj zwięzłego kompendium twórczości M. Introvigne w aspekcie magii i ezoteryzmu, tematów które traktuje on poważnie i głęboko.
Erudycja włoskiego badacza pozwala zarysować mu szeroką i wielowymiarową perspektywę tych tematów w sposób polifoniczny — przekonywujący i często fascynujący. Powtarza on przy tym własną tezę, jako ważne odkrycie (choć przestrzega przez złą jej interpretacją): magię szerzą „nowe ruchy magiczne”, niesłusznie nazywane religijnymi2. Mogą być one także niebezpieczne. W jaki sposób? W pracy włoskiego naukowca pt.: [Kapelusz maga] jest przedstawiony pełny obraz tej rzeczywistości. Autor wylicza tam ponad dwieście grup różniących się od siebie pod względem socjologicznym, doktrynalnym czy liczebnym3.
To udokumentowane i wiarygodne odkrycie jest szczególnie ważne dla chrześcijan. Ma ono znaczenie dla refleksji filozoficzno-teologicznej w ocenie zjawiska współczesnych prądów intelektualnych, ruchów duchowych, nowych ruchów religijnych, sekt, w tym szczególnie ruchów magicznych, okultystycznych czy ezoterycznych. Zwróćmy więc uwagę na niektóre aspekty tematu magii, okultyzmu czy ezoteryzmu ważne dla chrześcijanina (nie tylko katolika). Są to pytania i problemy ważne dla chrześcijańskiego sumienia. Są one więc także istotne z duszpasterskiego punktu widzenia i bardzo „na czasie”.
WSTĘP |
5 |
Wprowadzenie do wydania polskiego |
5 |
Interpretacja magii: zjawiskowa czy ontologiczna? |
7 |
Inicjacja jako wybór duchowej drogi |
9 |
Magia jako „manipulacja sacrum” i idolatria |
12 |
Magia jako „złe myślenie” lub „zła religia” |
15 |
Magia wobec zakusów pseudonauki |
18 |
Antychrześcijański i antykościelny charakter ruchów okultystycznych |
21 |
Część pierwsza |
Co to jest magia? |
Rozdział pierwszy |
W kraju wyzwań |
31 |
Wyzwanie antropologiczne |
35 |
Wyzwanie historyczne |
39 |
Wyzwanie socjologiczne |
41 |
Wyzwanie teologiczne |
45 |
Rozdział drugi |
Lustro |
48 |
Antyokultyzm |
51 |
Kontrokultyzm |
57 |
Rozdział trzeci |
Szerszeń |
62 |
Nowe |
63 |
Ruchy |
70 |
Magiczne |
72 |
Rozdział czwarty |
Las |
75 |
Wychodząc z lasu |
76 |
Wspinając się na drzewo |
83 |
Oddalając się od lasu |
87 |
Rozdział piąty |
Teatr |
92 |
Scena |
92 |
Aktorzy |
99 |
Scenariusz |
105 |
Część druga |
Postacie i Krajobrazy |
Rozdział pierwszy |
„Arcana arcanorum”: cień Cagliostra |
111 |
Pierwsza kwarantanna: Od rytuału didaskalicznego do teurgii |
114 |
Druga kwarantanna: Zdobycie nieśmiertelności |
126 |
Rozdział drugi |
Źródła gnostyckie Powrotu magii |
136 |
Problem terminologii |
138 |
Gnostycyzm i problem duszy |
141 |
Rozdział trzeci |
Miasto cudów. Turyn, miasto magii? |
149 |
Alicja w mieście cudów |
151 |
Poprzez zwierciadło |
173 |
Rozdział czwarty |
Alberto Bevilacqua: literatura w służbie magii |
180 |
nowy „prorok”? |
180 |
fabuła |
182 |
ideologia |
184 |
niektóre wnioski |
192 |
Część trzecia |
Konkluzja |
Relatywizm i myślenie magiczne |
197 |
Relatywizm |
197 |
Myślenie magiczne |
199 |
Apologie myślenia magicznego |
201 |
Krytyka relatywistyczna myślenia magicznego |
205 |
O nierelatywistyczną krytykę myślenia magicznego |
212 |
Bibliografia |
|