Portretowanie psychologiczne ma w sobie coś z zimnej diagnozy, werdyktu, etykiety, klasyfikacji typologicznej. Wszystko w nim powinno zostać nazwane - często w trudnym dla laika języku, wedle ustalonych arbitralnie miar opisu. Wbrew pozorom owe miary nie wywodzą się z wieloznacznych kodów kulturowych, a są jedynie konstruktami teoretycznymi, odzwierciedlającymi zracjonalizowane mniemania czy domniemania na temat hipotetycznie założonej konstrukcji ludzkiej psychiki [...]. To, co się temu zabiegowi wymyka, bywa kwalifikowane jako "reszta" o marginalnym lub bliżej nieznanym znaczeniu, wymykająca się definicyjnemu domknięciu czy uchwyceniu w związki przyczynowe. A przecież to w niej właśnie zwykle kryje się to, co najistotniejsze - cała wieloznaczność natury człowieka, wszystkie zawirowania emocji, meandry i niuanse myślenia i kojarzenia, wahania decyzyjne, konflikty sumienia, siła wiary lub rozpacz pustki duchowej, wreszcie świadomość i wola tworzenia.Fragment książki