To największa historyczna powieść Stefana Żeromskiego, będąca wielką panoramą, ukazującą w epizodach społeczeństwo polskie, różnorodne jego postawy i poglądy. Widzimy ją "oczami" trzech głównych bohaterów: księcia Gintułta - poprzez Legiony Dąbrowskiego i kampanię wioską; Krzysztofa Cedro - przez wyprawę hiszpańską; Rafała Olbromskiego -poprzez wojnę 1809 roku.