Popiół i diament

Mistrzowie Polskiego Kina 

Tom 1

 Seria i numer tomu:  Mistrzowie Polskiego Kina, tom 1
 Reżyseria: Andrzej Wajda
 Obsada: Zbigniew Cybulski, Ewa Krzyżewska, Wacław Zastrzeżyński, Adam Pawlikowski, Bogumił Kobiela
 Wytwórnia filmowa/Produkcja: Studio filmowe KADR, KPD
 Rok produkcji: 1958
 Miejsce i data wydania:  Warszawa, 2011
 Czas projekcji: 98 min
 Nośnik: książka + płyta DVD
 Liczba nośników: 1 DVD
 Format obrazu: 16:9
 Barwa: czarno-biały
 Dźwięk: 2.0
 Oprawa książki: miękka

wielkiego reżysera ten znany krytyk filmowy omawia dzieła przełomowe dla naszej kinematografii i wspomina atmosferę intelektualną i polityczną czasu, kiedy w kraju nad Wisłą powstawało nowoczesne kino.

W centrum fermentu tamtych lat znalazły się filmy „Pokolenie”, „Kanał” i „Popiół i diament”. Motywy w nich obecne – tragicznej śmierci, oszustwa historii i sztuki – powracają w kolejnych obrazach Wajdy. Przykładem są losy murarza Birkuta ukazane w „Człowieku z marmuru” – wizjonerskim portrecie założonego kilka lat później niezależnego związku zawodowego "Solidarność".

W tomie zamieszczono także filmografię reżysera, z licznymi zdjęciami z planu opatrzonymi krótkimi komentarzami.
Do książki dołączona została płyta DVD z filmem „Popiół i diament” w odświeżonej cyfrowo wersji. To niezmiernie istotne dla naszej kinematografii dzieło przynosi całościowy obraz Polski, pokazujący zarówno to, co w niej śmieszne, jak i to, co w niej tragiczne. Tak śmiały obraz mógł powstać jedynie na fali odwilży październikowej. W ZSRR można go było zobaczyć jedynie na zamkniętych pokazach. Nie pozostał także bez echa na Zachodzie. Duża w tym zasługa Zbigniewa Cybulskiego i jego genialnej roli młodego akowca Maćka Chełmickiego. Rozdarty wewnętrznie bohater waha się między koniecznością wykonania wyroku śmierci na sekretarzu KW PPR i wiernością przysiędze wojskowej a poczuciem, że w powojennej rzeczywistości zabijanie nie ma już najmniejszego sensu.

Wajda w mistrzowski sposób pokazał w tym filmie dramat człowieka, który znalazł się na śmietniku historii. Cybulskiego zaś okrzyknięto „polskim Jamesem Deanem”, stworzył bowiem postać niejednoznaczną, wymykającą się jakiejkolwiek ocenie