Oprawa: twarda,

Format: 20,5x28,5cm

, Stron: 265,

, papier kredowy, 500 pięknych zdjęć kolorowych, słownik terminów architektonicznych,

Wydawnictwo Krajowy Ośrodek Badań Dokumentacji i Zabytków

Słowo wstępne

We współczesnym świecie „bez granic" ochrona zabytków i opieka nad nimi są ważnymi

formami podtrzymywania szeroko rozumianej tożsamości narodowej, podkreślania

ciągłości tradycji i zachowania indywidualnych cech społeczeństw. W dziejach każdego

państwa miały miejsce wydarzenia, stanowiące swego rodzaju punkty przełomowe historii

lub dokumentujące aktualny stan rozwoju cywilizacyjnego w jego najróżniejszych

aspektach, zarówno materialnych, jak i prezentujących osiągnięcia duchowe i artystyczne. Nie bez znaczenia pozostaje przy tym kontekst naturalnego środowiska,

tworzący ramy dla tych wydarzeń.

Z tych względów polskie ustawodawstwo określiło zasady obejmowania ochroną zarówno

obiektów materialnych, stanowiących wytwory działalności ludzkiej, wartości

niematerialnych, upamiętniających wydarzenia historyczne, a także krajobrazu

kulturowego. Podstawową formą ochrony zabytków jest wpis obiektu do rejestru zabytków,

zaś zabytki nieruchome lub obszary kulturowe o szczególnej wartości mogą być na wniosek Ministra Kultury uznane za pomniki historii przez Prezydenta Rzeczypospolitej.

Prezentujemy 25 obiektów, które dotychczas uzyskały ten status. Sc wśród nich zarówno wybitne dzieła architektury, zespoły urbanistyczne i krajobrazowe, jak i zabytki techniki, sztuki militarnej, miejsca pamięci narodowej. Ich znaczenie dla historii i kultury polskiej jest niekwestionowane. W wielu przypadkach zabytki

te mają wartości uniwersalne, czego dowodem jest wpisanie ich

na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO.

Prezentowane w książce obiekty, uznane przez Prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej

- Lecha Wałęsę i Aleksandra Kwaśniewskiego - za pomniki historii, są na ogół znane,

poświęcono inbwiele, niekiedy obszernych, publikacji, ale -jak dotąd

- nie zaprezentowano ich wspólnie. Dlatego właśnie

Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, instytucja zobligowana m.in.

do upowszechniania wiedzy o zabytkach, przedstawia po raz pierwszy zebrane w jednym

tomie prezentacje pomników historii w Polsce. Mamy nadzieję, że wydawnictwo przybliży

szerokiemu kręgowi czytelników wiedzę o zabytkach i związanych z nimi wydarzeniach

historycznych, zwróci uwagę na różnorodne aspekty ochrony obiektów zabytkowych oraz

na postrzeganie ich w relacji z otaczającym je krajobrazem i turystyką. Może sprowokuje

również do rozejrzenia się wokół i dostrzeżenia innych zabytków, bez których nasza historia i kultura byłyby znacznie uboższe. Sądzimy ponadto, że prezentacja pomników historii może przysłużyć się promocji regionów, w których się one znajdują i stanowić swego rodzaju wizytówkę Wspólnej Europy.

Jacek Rulewicz

dyrektor

Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków