LITES AC RES GESTAE
INTER POLONOS
ORDINEMQUE CRUCIFERORUM
TOMUS I
CAUSA
JUNIVLADISLAVIAE
ET BRESTIAE - CUIAVIAE
ANNO 1320 — 1321 ACTA
SPORY I SPRAWY
POMIĘDZY POLAKAMI
A ZAKONEM KRZYŻACKIM
TOM I
SPRAWA
WYTOCZONA W INOWROCŁAWIU
I BRZEŚCIU KUJAWSKIM
W LATACH 1320 — 1321
WYDAŁA, WSTĘPEM I KOMENTARZEM OPATRZYŁA
HELENA CHŁOPOCKA
Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo - Wrocław 1970 r.
stron XXXVII + 135 + wkł. ilustr.
Unikatowa publikacja zawiera materiały źródłowe : Protokół procesu oraz Dokumenty biegu apelacji i próby
przeprowadzenia egzekucji wyroku ostatecznego w językach oryginałów czyli w jęz. łacińskim !!!
Ze wstępu :
RYS HISTORYCZNY :
„ Przedmiotem sporu na pierwszym procesie kanonicznym, wytoczonym zakonowi krzyżackiemu przez Polskę,
było zagarnięte przez Krzyżaków w latach 1[zasłonięte]308-13 Pomorze Gdańskie, z jego ważnymi grodami-miastami
Gdańskiem, Świeciem i Tczewem. Interwencję Władysława Łokietka w kurii papieskiej poprzedziły nieudane próby rokowań
z Zakonem jeszcze w pierwszej połowie 1309 r., w miejscowości Grabie na Kujawach.
Nie jest znana data wystosowania przez Łokietka supliki do papieża. Jan XXII wyznaczył 11 września 1319 r. trzech sędziów-delegatów,
tj. arcybiskupa gnieźnieńskiego, Janisława, biskupa poznańskiego, Domarata, i opata benedyktynów w Mogilnie, Mikołaja,
nakazując im wszczęcie postępowania sądowego w Polsce...
Proces przeciw Zakonowi wszczęty na interwencję Polski toczył się dopiero w latach 1[zasłonięte]320-13. Jednakże już w kanonicznym procesie ryskim
— inflancko-krzyżackim — zapowiedzianym bullą Klemensa V z 19 czerwca 1310 r., pojawiła się sprawa rzezi w Gdańsku i zniszczenia tego miasta
w 1308 r. przez oddziały krzyżackie. Mówił o tych faktach papież, zaprzeczali im podejmujący obronę Zakonu trzej biskupi pruscy —
warmiński, chełmiński i sambijski, oraz prokurator krzyżacki w swym memoriale. Sprawę Gdańska zamieścił formularz procesu ryskiego
obok przeróżnych tez z zakresu stosunków inflancko-krzyżackich. Krótkie wreszcie zeznania składali na ten temat przesłuchiwani przez inkwizytora
papieskiego, Franciszka z Moliano, świadkowie z kilku środowisk kościelnych w Inflantach...
Sesje pierwszego procesu kanonicznego wszczętego przez Polskę w sprawie Pomorza Gdańskiego odbywały się od 4 kwietnia 1320
do 18 lutego 1321 r. w Inowrocławiu i Brześciu Kujawskim. Wyrok ostateczny na korzyść Polski ferował 10 lutego 1321 r. w Inowrocławiu
arcybiskup gnieźnieński Janisław. w imieniu swoim i dwóch pozostałych sędziów delegowanych przez papieża Jana XXII w 1319 roku.
Strona krzyżacka wniosła apelację od wyroku do Stolicy Apostolskiej. Bieg tej apelacji nie zakończył się ani rewizją wyroku, ani też jego
unieważnieniem, gdyż audytor biura kurialnego w Awinionie zwanego „audientia litterarum contradictarum", Piotr z Nogaretu, wstrzymał
w czerwcu i lipcu 1321 r., zgodnie z obowiązującymi przepisami, wysyłkę bull papieskich do sędziego rewizyjnego.
Nie uzyskali ich Krzyżacy — mimo usilnych zabiegów — również i w 1325 roku. Nie doszło nigdy do naturalnej egzekucji wyroku,
który po przedawnieniu apelacji zachował swą moc prawną, lecz tylko w teorii. Zakon nie miał zamiaru oddać Polsce Pomorza,
a w utrzymaniu takiego stanowiska pomagała mu pośrednio lawirująca postawa kurii papieskiej, nie wypowiadającej się jasno po stronie Polski.
Sprawa Pomorza Gdańskiego nadal pozostała przedmiotem konfliktu między Polską a Zakonem. Spór przeszedł z płaszczyzny sądowej
na tory walki zbrojnej, poprzedzonej jeszcze próbami wywarcia nacisku na Władysława Łokietka, żeby zrzekł się dobrowolnie utraconej ziemi..."
SPIS TREŚCI :
Przedmowa ....................................................................................................... VII
Wstęp ................................................................................................................. IX
Praefationis summarium ................................................................................... XXXIII
Wykaz skrótów .............................................................................................. XXXVII
Protokół procesu ................................................................................................... 1
Dokumenty biegu apelacji i próby przeprowadzenia egzekucji wyroku ostatecznego.. 83
Aneksy ............................................................................................................... 103
Indeks osób i nazw geograficznych ....................................................................... 114
Spis ilustracji ...................................................................................................... 134
Stan bardzo dobry
Nie wysyłam za pobraniem !
|
| |
| |
