Opis książki:
Niniejsza monografia zawiera wyniki cyklicznych systemowych badań porównawczych prowadzonych od ponad 20 lat w Instytucie Gospodarki Światowej w ramach badań statutowych Kolegium Gospodarki Światowej Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Celem tegorocznej edycji jest ocena zmian konkurencyjności polskiej gospodarki w 2012 roku, zarówno w wymiarze makroekonomicznym, jak i regionalnym. Ocena ta jest podstawą do dalszej pogłębionej analizy czynników kształtujących pozycję konkurencyjną Polski i jej regionów w latach 2[zasłonięte]005-20.
Międzynarodowa konkurencyjność gospodarki jest ściśle związana z wytwarzaniem dóbr i usług będących przedmiotem obrotów gospodarczych na rynkach zagranicznych, a także z atrakcyjnością danego kraju dla zagranicznych inwestorów. Korzyści osiągane z udziału w międzynarodowym podziale pracy znajdują odzwierciedlenie w poprawie poziomu dobrobytu mieszkańców. Takie szerokie rozumienie pojęcia konkurencyjności wykorzystano w niniejszej monografii do oceny bieżącej pozycji konkurencyjnej Polski i jej zmian w ostatnich pięciu latach. Jest to swego rodzaju wspólny mianownik wielu różnorodnych definicji pojęcia konkurencyjności, które występują w literaturze przedmiotu. W poszczególnych rozdziałach książki autorzy odnoszą się do różnych aspektów konkurencyjności oraz głównych czynników ją determinujących, co pozwala na spojrzenie zarówno na bieżącą pozycję konkurencyjną, jak i zdolność konkurencyjną Polski.
Polska gospodarka porównywana jest do innych państw członkowskich Unii Europejskiej, a w szczególności do krajów UE z Europy Środkowej i Wschodniej (UE10). W tej analizie porównawczej zastosowano szeroki zestaw wskaźników ilościowych i jakościowych, takich jak tempo zmian produktu krajowego brutto (PKB) oraz jego poziom w przeliczeniu na jednego mieszkańca, skala nierówności dochodowych i rozmiary ubóstwa, dynamika i struktura wymiany handlowej z zagranicą, ujawnione przewagi w handlu i ich zmiany w czasie, wielkość i dynamika bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ), czy saldo bilansu płatniczego. Pozwoliło to na sformułowanie wstępnych prognoz odnoszących się do zmian konkurencyjności polskiej gospodarki w najbliższych latach oraz umożliwiło sformułowanie wniosków na temat priorytetów dla pro-konkurencyjnej polityki gospodarczej.
Monografia składa się z trzech części, w których wyodrębniono po dwa rozdziały. Cześć I (rozdziały 1 i 2) jest to diagnoza pozycji konkurencyjnej Polski. Obejmuje ona ocenę zmian poziomu rozwoju Polski mierzonego za pomocą tempa wzrostu PKB i dynamiki PKB per capita w relacji do pozostałych krajów UE. Uzupełnieniem oceny skali konwergencji, bądź dywergencji dochodów jest wskazanie poziomu nierówności dochodowych i ubóstwa. Obok wymiaru makroekonomicznego zarysowane zostały różnice rozwojowe między regionami w Polsce i ich skutki w postaci występowania konwergencji, bądź dywergencji dochodowej między regionami.
Międzynarodowe aspekty pozycji konkurencyjnej polskiej gospodarki, które poddano pogłębionej analizie w rozdziale 2, to wymiana handlowa z zagranicą, napływ i odpływ kapitału w formie inwestycji bezpośrednich oraz kształtowanie się bilansu płatniczego.
Druga część książki (rozdziały 3 i 4) ma na celu wyjaśnienie, jakie czynniki zadecydowały o zmianie pozycji konkurencyjnej polskiej gospodarki w 2012 roku. Determinanty pozycji konkurencyjnej zostały ujęte w dwie grupy. Są to:
1) zasoby kapitału, pracy i technologii z uwzględnieniem zmian ich produktywności;
2) instytucje i ich jakość (w tym polityka gospodarcza).
Szczegółowe charakterystyki każdego z tych czynników uzupełnia próba ustalenia ich wagi w kształtowaniu konkurencyjności polskiej gospodarki w 2012 roku.
Trzecia część monografii (rozdziały 5 i 6) poświęcona jest wybranym aspektom konkurencyjności polskich regionów. Punktem wyjścia rozważań jest ocena poziomu konkurencyjności polskich regionów w relacji do innych regionów UE. Podstawą tej oceny są wskaźniki rozwoju, takie jak PKB, a także stopień koncentracji przestrzennej (którego przejawem jest obecność w regionie klastrów przemysłowych) oraz wybrane mierniki opisujące eksport i import regionów, ich innowacyjność i atrakcyjność inwestycyjną. Wśród możliwości zmniejszenia dysproporcji rozwojowych między polskimi regionami oraz w stosunku do regionów innych państw UE wskazuje się m.in. europejską politykę spójności. Podkreśla się znaczenie nowego paradygmatu polityki regionalnej, który jest szansą dla polskich regionów. Polega on na uruchomieniu procesu dyfuzji efektów wzrostu z centrów rozwoju do regionów rozwijających się wolniej.
Niniejszą monografię zamyka krótkie podsumowanie, w którym pokazano możliwe ścieżki rozwoju polskiej gospodarki i zaproponowano priorytety pro-konkurencyjnej polityki gospodarczej na lata 2[zasłonięte]014-20.
Przedmowa
CZĘŚĆ I. PORÓWNANIE WYNIKÓW GOSPODARCZYCH I POZYCJA KONKURENCYJNA POLSKI W 2012 ROKU
Rozdział 1. Rozwój gospodarczy i realna konwergencja
1.1. Analiza porównawcza wyników gospodarczych w 2012 roku (Zbigniew Matkowski, Ryszard Rapacki, Mariusz Próchniak)
1.2. Konwergencja poziomów dochodu (Zbigniew Matkowski, Mariusz Próchniak)
1.3. Zróżnicowanie dochodów i ubóstwo w Polsce (Patrycja Graca-Gelert)
Rozdział 2. Pozycja konkurencyjna w zewnętrznych stosunkach gospodarczych
2.1. Konkurencyjność polskiej wymiany towarowej w 2012 roku (Elżbieta Czarny, Katarzyna Śledziewska)
2.2. Atrakcyjność inwestycyjna Polski (Tomasz M. Napiórkowski)
2.3. Bilans płatniczy Polski, oficjalne rezerwy, zadłużenie zagraniczne (Bogdan Radomski)
CZĘŚĆ II. CZYNNIKI KONKURENCYJNOŚCI POLSKIEJ GOSPODARKI W 2012 ROKU
Rozdział 3. Zasoby i ich produktywność
3.1. Zasoby ludzkie (Mateusz Mokrogulski)
3.2. Inwestycje i infrastruktura techniczna (Ireneusz Bil, Piotr Maszczyk)
3.3. Nauka, technika i innowacje (Beata Michorowska)
3.4. Zmiany łącznej produktywności czynników wytwórczych (Mariusz Próchniak)
Rozdział 4. Polityka gospodarcza, instytucje i ich jakość
4.1. Polityka gospodarcza w 2012 roku i jej wpływ na konkurencyjność (Jan W. Bossak)
4.2. Rozwój systemu finansowego w Polsce (Oskar Kowalewski)
4.3. Jakość otoczenia biznesu w Polsce (Aleksander Sulejewicz)
CZĘŚĆ III. KONKURENCYJNOŚĆ REGIONÓW I POLITYKA REGIONALNA W POLSCE
Rozdział 5. Pozycja konkurencyjna regionów: Polska na tle UE
5.1. Konkurencyjność regionów w Polsce a rozwój klastrów przemysłowych (Arkadiusz Michał Kowalski)
5.2. Struktura handlu zagranicznego polskich województw (Adam A. Ambroziak)
5.3. Regionalne systemy innowacji i polityka innowacyjna - polskie regiony na tle innych regionów z UE (Marzenna Anna Weresa)
5.4. Polskie regiony na mapie atrakcyjności inwestycyjnej UE (Hanna Godlewska-Majkowska)
Rozdział 6. Polityka regionalna a konkurencyjność polskich regionów
6.1. Wyzwania przed polityką regionalną Polski na tle europejskiej polityki spójności w latach 2[zasłonięte]014-20 (Jacek Szlachta)
6.2. Ocena skuteczności polityki regionalnej w Polsce (Ewa Freyberg)
Podsumowanie raportu: pozycja Polski w gospodarce światowej w 2012 roku (Marzenna Anna Weresa)
Bibliografia
|
