|
Stanisław Car
Polska koncepcja autorytaryzmu
Warszawa 1996 210 str., wys. 20 cm stan dobry Spis treści Wstęp — Jacek M. Majchrowski ....................... 5 Istota i zakres władzy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ........ 23 Konstytucja 17 marca a polska rzeczywistość ................ 44 Naprawa ustroju — koniecznością państwowa. Mowa wygłoszona na plenarnym posiedzeniu sejmu w dniu 3 marca 1931 r............ 58 Uprawnienia Prezydenta Rzplitej w stosunku do sejmu i senatu. Referat wygłoszony w Komisji Konstytucyjnej dnia 29 października 1931 r. . 82 Stanowisko Prezydenta Rzplitej i jego wybór. Referat wygłoszony w Komisji Konstytucyjnej dnia 17 grudnia 1931 r............... 104 Rząd oraz jego odpowiedzialność polityczna i konstytucyjna. Referat wygłoszony w Komisji Konstytucyjnej dnia 16 marca 1933 r...... 125 Kontrasygnata. Referat wygłoszony w Komisji Konstytucyjnej dnia 27 marca 1933 r................................ 139 Zasady nowej konstytucji. Przemówienie wygłoszone na posiedzeniu plenarnym Klubu BBWR w dniu 14 grudnia 1933 r........... 144 Nowe państwo. Fragment przemówienia wygłoszonego na plenarnym posiedzeniu sejmu dnia 26 stycznia 1934 r................... 153 Uchwalenie konstytucji w sejmie. Fragment sprawozdania stenograficznego z posiedzenia sejmu w dniu 26 stycznia 1934 r............. 177 Czynnik równowagi w nowej konstytucji. Fragment przemówienia wygłoszonego na posiedzeniu Komisji Konstytucyjnej senatu dnia 14 grudnia 1934 r ...... 179 Przemówienie po wyborze na stanowisko marszałka sejmu (fragment) . . 198 Indeks nazwisk ................... 202 Wstęp Stanisław Car należał do grona najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego. Zajmował najwyższe stanowiska państwowe, był decydentem w wielu najbardziej istotnych dla kraju sprawach. Bez wątpienia wywarł na życiu Polski doniosłe piętno, według bowiem norm prawnych, którym on nadal kształt, układał się w znacznej mierze obraz polskiej rzeczywistości politycznej. Rzeczywistości wykraczającej także poza ramy międzywojnia. Mimo to nie był politykiem z pierwszych stron gazet, nazwisko jego występuje w podręcznikach historii sporadycznie, a w konsekwencji jest współcześnie nie znane. Zapomnienie owo wynika zarówno z temperamentu polityka gabinetowego, unikającego rozgłosu, jak i z konfidencjonalnego w znacznej mierze charakteru jego działalności. Prowadziło to zarówno do braku eksponowania jego osoby w prasie, jak i braku wzmianek o nim w pamiętnikach — ciekawe, że nie tylko działaczy opozycyjnych, lecz i piłsudczyków. Niewiele jego śladów znajdziemy także w materiałach archiwalnych. Ponieważ jednak był politykiem bardzo efektywnym, potrafiącym przeforsować — nie zawsze w pełni zgodnie z prawem — stanowisko swego obozu politycznego, a nie liczył się przy tym z racjami przeciwnymi, był znienawidzony jak mało który sanator. Nadany mu, nawiązujący do nazwiska, przydomek „Jego Interpretatorskoje Wieliczestwo", ze względu na konotacje historyczno-polityczne na pewno nie świadczył o sympatii. Nie wnikając jednak — w tym miejscu — w ocenę jego postaci, zachowań, poglądów, sądzimy, ze ze względu na rolę. jaką odegrał w życiu politycznym Drugiej Rzeczypospolitej, warto przybliżyć jego sylwetkę, a także pokazać racje, którymi kierował się w swojej działalności. I Urodził się 26 kwietnia 1882 r. w Warszawie i z tym też miastem związana była cała jego kariera tak zawodowa, jak polityczna. Tu, po ukończeniu gimnazjum, rozpoczyna studia prawnicze. Ze względu jednak na aktywne uczestnictwo w strajku szkolnym 1905 r. zmuszony zostaje, wespół z licznymi rówieśnikami, do opuszczenia miasta. Dyplom ukończenia studiów prawniczych uzyskuje więc w 1907 r. w Odessie i natychmiast wraca do Warszawy, by tu rozpocząć aplikację adwokacką. W 1911 r. otwiera własną kancelarię, a w cztery lata później, już podczas wojny, otrzymuje nominację na sędziego pokoju. Losy jego, podobnie jak wielu innych, odmienia spotkanie z Józefem Piłsudskim. Odbyło się ono stosunkowo późno, bo dopiero w 1916 r. Od tego momentu Car pozostaje pod urokiem Marszałka i jego absolutnym wpływem, staje się w pełnym tego słowa znaczeniu piłsudczykiem. Piłsudski zaś docenia jego kwalifikacje i oddanie i powierza mu stworzenie polskiego wymiaru sprawiedliwości. Rozpoczynając ową misję Car podejmuje w 1917 r. pracę w Departamencie Sprawiedliwości Tymczasowej Rady Stanu, stanowiącym zalążek przyszłego Ministerstwa Sprawiedliwości. Tuż po odzyskaniu niepodległości, 13 grudnia 1918 r., obejmuje stanowisko szefa Kancelarii Cywilnej Naczelnika Państwa, który to urząd piastuje przez cały czas, gdy owym Naczelnikiem jest Piłsudski, z krótką, aczkolwiek bardzo istotną przerwą na służbę wojskową. Postanawia bowiem, jak większość obywateli, pójść na front. Jako ochotnik, jest ułanem w 10. Dywizji Piechoty generała Żeligowskiego, walczy m.in. pod Radzyminem, Sokalem, Ciechanowem, w obronie oblężonego Zamościa, staje naprzeciw I Armii Konnej Budionnego. Za wykazane męstwo awansowany zostaje do stopnia kaprala i otrzymuje Krzyż Walecznych. Wyróżnienia te ceni sobie najbardziej, mimo iż z czasem otrzyma stopień oficerski, a pierś jego ozdobiona zostanie najwyższymi orderami polskimi. Na czas bitwy warszawskiej wraca do Kancelarii, gdzie jest bardziej potrzebny. Niektórym daje to asumpt do bzdurnych opowieści, iż posiadał „telefon tajemnie przeprowadzony spod soboru prawosławnego na placu Saskim i za pomocą tego aparatu komunikował się z bolszewikami z polecenia Naczelnego Wodza lub z własnej ochoty"'. Kancelarię opuszcza formalnie wraz z Piłsudskim, gdy w grudniu 1922 r. prezydentem zostaje Gabriel Narutowicz; w rzeczywistości zaś urzęduje tam jeszcze przez tydzień. Po odejściu ze służby państwowej powraca na okres około dwóch lat do praktyki adwokackiej. Nie ogranicza się jednak wyłącznie do bycia adwokatem — działa w samorządzie zostając m.in. członkiem warszawskiej Rady Adwokackiej. W maju 1923 r. zakłada i redaguje, ukazujące się do chwili obecnej, czasopismo „Palestra", a przede wszystkim podejmuje prace nad historią adwokatury. Zainteresowania te datować można na okres znacznie wcześniejszy, już bowiem na pierwszym zjeździe adwokatów polskich we Lwowie w 1914 r. przedstawia referat o adwokaturze polskiej pod zaborami, ze szczególnym uwzględnieniem zaboru rosyjskiego2. Przygotowuje, a w 1925 r. wydaje obszerną broszurę zatytułowaną Zarys historii adwokatury w Polsce, mającą być w założeniu pierwszą częścią pracy obejmującej okres od powstania państwa do momentu rozbiorów. Celem, jaki sobie postawił i jaki chyba udało mu się zrealizować, było wykazanie, iż instytucja obrony sięga momentu powstania państwa, stanowi integralną część struktury państwowej i jest konieczną konsekwencją kształtowania się form naszego życia narodowego. W 1925 r. mianowany zostaje prokuratorem Sądu Najwyższego. Przewrót majowy oznacza dla Cara powrót do działalności ...
Słowa kluczowe: | KOSZT WYSYŁKI:
- Niezależnie od ilości kupionych książek koszt wysyłki liczony jest tylko raz i wynosi:
- 7,50 polecony/paczka ekonomiczna
- 9.00 polecony/paczka priorytet DODATKOWE INFORMACJE O WYSYŁCE I PŁATNOŚCI:
- Wysyłkę realizujemy 2 razy w tygodniu za pośrednictwem Poczty Polskiej
- Książki wysyłamy w bezpiecznych "bąbelkowych" kopertach
- Nie wysyłamy za pobraniem, za granicę, nie ma także możliwości odbioru osobistego
- Forma płatności: płatne z góry (zwykły przelew/Płacę z Allegro)
- W przypadku większej ilości zakupionych książek, prosimy o wpłatę w terminie 10 dni - niestety nie przetrzymujemy zakupionych książek "na później":)
|