POLSKA HERALDYKA KOŚCIELNA
Stan i perspektywy badań
Warszawa 2004
wyd. I, ss. 202
il. cz.–b, format B5
oprawa twarda lakierowana
stan bardzo dobry (nowa)
Jak się nazywa rzecz, którą się widzi, można dotknąć, a która — gdy ją widzę i jej dotykam — odsyła mnie ku czemuś innemu? — zastanawiał się w jednej ze swych prac Luigi Giussani. — Nazywa się znakiem. Znak zatem jest tym doświadczeniem rzeczywistości, które odsyła mnie do czegoś innego. Znak jest ową rzeczywistością, której sensem jest inna rzeczywistość, rzeczywistość doświadczalna, która nabywa swoje znaczenie, wiodąc ku innej rzeczywistości. Zatem metodą, za pomocą której natura przywołuje nas do czegoś innego niż ona sama, jest metoda znaku. Metoda ta jest również naturalnym sposobem relacji między ludźmi”. Nic zatem dziwnego, że herb, który jest symbolem i znakiem odsyłającym do osoby, tak mocno zakorzenił się w kulturze europejskiej — i nie tylko.
Badania naukowe nad heraldyką w Polsce mają bardzo długą historię. Jej podwaliny zostały położone już przez ks. Jana Długosza, autora słynnych Klejnotów. Chlubna tradycja była kontynuowana przez późniejszych autorów herbarzy oraz pokolenia polskich historyków w XIX i XX w., aż do II wojny światowej. Po wojnie heraldyka należała do dziedzin niezbyt lubianych. Nieliczne badania dotyczyły głównie herbu państwowego oraz heraldyki miejskiej.
W ostatnich czasach nastąpił szybki rozwój zainteresowań problematyką heraldyczną. W nurcie ożywionych badań heraldycznych zauważa się wzrost zainteresowania heraldyką kościelną — dyscypliną właściwie wcześniej w Polsce nie znaną i na dobrą sprawę nie uprawianą.
Heraldyka kościelna — to dział jednej z nauk pomocniczych historii zajmujący się od strony historycznej i praktycznej herbami duchowieństwa, instytucji i organizacji kościelnych. Specjalne miejsce w heraldyce kościelnej zajmuje heraldyka papieska, a przedmiotem jej zainteresowań są herby papieży, dygnitarzy, urzędów papieskich, kapituł, zgromadzeń zakonnych, parafii.
Treść:
- Stan badań nad heraldyką kościelną;
- Arcybiskup Bruno Bernard Heim — heraldyk Kościoła;
- Geneza pieczęci herbowych biskupów i arcybiskupów metropolii gnieźnieńskiej;
- Heraldyka klasztorów cysterskich na Śląsku;
- Herb mało użyteczny. O słabości tradycji heraldycznej wybranych klasztorów żeńskich na Śląsku (XIII – 1. połowa XIX w.);
- Wpływ heraldyki kościelnej na herby miast w Małopolsce do końca XVIII w.;
- Herby osobiste biskupów i opatów a herby diecezji i opactw na Śląsku i w Ziemi Lubuskiej;
- Herby kapituł w „Klejnotach” Jana Długosza;
- Oprawa malarska dokumentów biskupich i królewskich jako źródło do heraldyki kościelnej;
- Nobilitacje duchownych w Polsce w XVI w.;
- Emblematy a heraldyka kościelna;
- W połowie drogi do herbu. Ze studiów nad pieczęciami gmin wyznaniowych na przełomie XVIII i XIX w.;
- Heraldyka polskiej hierarchii Kościoła.
• • • •
