POLSKA EMIGRACJA POLITYCZNA SZWAJCARIA 1863 POLACY

09-09-2014, 19:56
Aukcja w czasie sprawdzania była zakończona.

Cena kup teraz: 59.99 zł Aktualna cena: 49.99 zł

Użytkownik inkastelacja

numer aukcji: 4561487234

Miejscowość Kraków

Koniec: 09-09-2014 19:50:00

Dodatkowe informacje:
Tematyka: Powstania narodowe, powstańcy
Stan: Używany
Okładka: miękka

PEŁNY TYTUŁ KSIĄŻKI -
STRUKTURA
POLSKIEJ EMIGRACJI
POLITYCZNEJ W SZWAJCARII
W LATACH SZEŚĆDZIESIĄTYCH
XIX WIEKU

PONIŻEJ ZNAJDZIESZ MINIATURY ZDJĘĆ ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W DOLNEJ CZĘŚCI AUKCJI (CZASAMI TRZEBA WYKAZAĆ SIĘ CIERPLIWOŚCIĄ W OCZEKIWANIU NA ICH DOGRANIE)

AUTOR -
HALINA FLORKOWSKA

WYDAWNICTWO, WYDANIE, NAKŁAD -
WYDAWNICTWO - ZAKŁAD NARODOWY IMIENIA OSSOLIŃSKICH (OSSOLINEUM)
WYDAWNICTWO POLSKIEJ AKADEMII NAUK,
WROCŁAW - WARSZAWA - KRAKÓW - GDAŃSK 1976
WYDANIE - 1
NAKŁAD - 900 EGZ.

STAN KSIĄŻKI -
BARDZO DOBRY MINUS JAK NA WIEK (ZGODNY Z ZAŁĄCZONYM MATERIAŁEM ZDJĘCIOWYM) (wszystkie zdjęcia na aukcji przedstawiają sprzedawany przedmiot).

RODZAJ OPRAWY -
ORYGINALNA, MIĘKKA

ILOŚĆ STRON, WYMIARY, WAGA -
ILOŚĆ STRON - 111
WYMIARY - 24 x 17 x 0,6 CM (WYSOKOŚĆ x SZEROKOŚĆ x GRUBOŚĆ W CENTYMETRACH)
WAGA - 0,172 KG (WAGA BEZ OPAKOWANIA)

ILUSTRACJE, MAPY ITP. -
NIE ZAWIERA

KOSZT WYSYŁKI 10 ZŁ - Koszt uniwersalny, niezależny od ilośći i wagi, dotyczy wysyłki priorytetowej na terenie Polski. Zgadzam się na wysyłkę za granicę (koszt ustalany na podstawie cennika poczty polskiej).

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

SPIS TREŚCI LUB/I OPIS (Przypominam o kombinacji klawiszy Ctrl+F – przytrzymaj Ctrl i jednocześnie naciśnij klawisz F, w okienku które się pojawi wpisz dowolne szukane przez ciebie słowo, być może znajduje się ono w opisie mojej aukcji)

POLSKA AKADEMIA NAUK - ODDZIAŁ W KRAKOWIE PRACE KOMISJI NAUK HISTORYCZNYCH
Nr 37
HALINA FLORKOWSKA
-STRUKTURA
POLSKIEJ EMIGRACJI
POLITYCZNEJ W SZWAJCARII
W LATACH SZEŚĆDZIESIĄTYCH
XIX WIEKU
WROCŁAW - WARSZAWA - KRAKÓW - GDAŃSK
ZAKŁAD NARODOWY IMIENIA OSSOLIŃSKICH
WYDAWNICTWO POLSKIEJ AKADEMII NAUK
1976
Redaktor Wydawnictwa: Anna Jamróz

SPIS TREŚCI
Wstęp.....................
I. Literatura, źródła i metoda pracy............ 5
1. Literatura przedmiotu.............. 6
2. Źródła................... 6
3. Źródła statystyczne i ich opracowanie.......... 10
II. Szwajcaria a sprawa polska w latach 1863—1865........ 11
1. Opinia publiczna Szwajcarii wobec spraw polskich (1863—1865) . . 20
2. Konfederacja wobec powstania styczniowego i stosunki z Rosją . . 27
3. Szwajcarskie władze federalne a polscy uchodźcy polityczni po 1863 r. . 30
4. Władze kantonalne wobec emigrantów polskich....... 36
5. Wyjazdy uchodźców polskich ze Szwajcarii w polityce władz tego kraju 40
III. Stan ilościowy polskiej emigracji w Szwajcarii w latach 1864—1868 i jej przemieszczenia................. 46
1. Liczebność badanej grupy............. 46
2. Natężenie fali emigracyjnej............. 47
3. Kierunki wędrówek emigracyjnych........... 48
4. Rozmieszczenie emigrantów w kantonach szwajcarskich..... 53
5. Szwajcaria jako etap wędrówek emigracyjnych....... 54
IV. Struktura demograficzna.............. 57
1. Wiek................... 57
2. Płeć.................... 60
3. Wyznanie.................. 60
V. Pochodzenie terytorialne emigrantów........... 61
VI. Struktura społeczno-zawodowa emigracji.......... 68
Zakończenie................... 79
Tabele....................81—102
Mapa...................... 103
Wykaz źródeł................... 104
Summary..........,.,..,...... 107

WSTĘP

Praca zajmuje się ponad dwutysięczną grupą polskich uchodźców politycznych, którzy po powstaniu styczniowym znaleźli się w Szwajcarii bądź też w większości przejechali tylko przez jej terytorium, udając się w dalszą wędrówkę. Polityka władz szwajcarskich, federalnych i kanto-nalnych, w stosunku do emigracji polskiej w różnych okresach miała określony wpływ na ilość Polaków w Szwajcarii, na szybkość i kierunki przepływu fali emigracyjnej. Biurokratyczne efekty tej polityki w postaci policyjnych rejestrów stanowią podstawę źródłową pracy. Dają możliwość prześledzenia szeregu spraw dotyczących przemieszczeń emigracji, kierunków wędrówek, zmienności fali uchodźstwa na przestrzeni lat 1864— 1868, a także fragmentarycznie emigracyjnych losów powstańców z 1863 r. Na podstawie materiału ilościowego można zbadać strukturę demograficzną uchodźstwa, jego skład społeczno-zawodowy oraz pochodzenie z określonych terytoriów ziem polskich.
Zakres chronologiczny pracy, lata 1863—1868, wyznaczony został przez bazę źródłową. W rozdziale pierwszym sięgnięto do roku 1863, ponieważ filopolskie nastroje w Szwajcarii w dobie powstania styczniowego wpłynęły na fakt, że stała się ona ważnym etapem w emigracyjnych wędrówkach jego uczestników. Datą zamykającą jest rok 1868, wtedy to bowiem przeprowadzono ostatni spis Polaków przebywających w Szwajcarii.
Temat podjęty został z inspiracji prof. dr Celiny Bobińskiej, która badając Zjednoczenie Emigracji Polskiej dotarła do policyjnych spisów uchodźców polskich, które przechowywane są w archiwach szwajcarskich i.
Uwagi prof. Bobińskiej, a także recenzentów: prof. prof. Heleny Ma-durowicz-Urbańskiej, Ireny Homoli, Antoniego Podrazy i Mariana Zgór-niaka były mi bardzo pomocne przy nadaniu tej pracy ostatecznego kształtu. Składani im za to serdeczne podziękowania. Dziękuję również doc Eligiuszowi Kozłowskiemu za udostępnienie mi kartoteki uczestników powstania 1863 r.

WYKAZ ŹRÓDEŁ

ŹRÓDŁA BĘKOPIŚMIENNE
Bundesarchiv Bern Bundesrathprotokolle 1864, 1865, Polenfrage April/Mai 1863, Polnische Fluchtlinge, AUgemeine 1863—1895,
Polnische Fluchtlinge, Korrespondenz mit den Kantonen 1848—1895, Verzeichnis der polnischen Fliichtlinge, welche am 15 Februar 1868, noch in der Schweiz waren.
Staatsarchiv Bern Manuel des Regierungsrathes 1864, nr 222, Abteilung Zentralpolizei, 865, nr 129.
Staatsarchiv Ziirich
Fremdenpolizei, „Fluchtlinge aus Polen", Einvernehmen 1865—1871, Fremdenpolizei, „Fluchtlinge aus Polen", 1864—1872 P. 190, 191.
Staatsarchiv Basel Rathsprotokoll 1864, nr 233,
„Polnische Fluchtlinge", EE—5, Politisches, 1824—1864, „Polnische Fluchtlinge", EE—5, Politisches, 1865—1887.
A r c h i v e s drE tat G e n e v e Registre des seances du Conseil d!Etat I 1865, I 1866, Etrangers, Copies de Lettres 1864—1866, t. 2, 7, 8, I Etrangers, Copies annuaire, 26—32, 40, 43.
Archives de la Mairie Carouge I rkps R 2 657, R 2 677.
Zakład Narodowy im. Ossolińskich I Rkps 4397 I (listy A. Gillera do J. Łukaszewskiego).
Biblioteka Jagiellońska I Rkps 3685 t. II (listy A. Gillera do J. N. Janowskiego).
Biblioteka Narodowa I Archiwum Gen. Józefa Hauke-Bosaka, Rkp. 9610 III.
ŹRÓDŁA DRUKOWANE
Prasa
„Bund", Bern 1865,
^Bundesblatt der schweizerischen Eidgenossenschaft" (w jęz. francuskim „Feuille Federale Suisse") 1863—1865, Bern,
,Le Confedere", Friebourg 1863—1865, . Le Chretien evangelique", Geneve 1863,
ba Democratie suisse", Geneve 1863,
La Gazette de Lausanne", Lausanne 1863—1865, "Glos Wolny", Londyn 1864—1865, „Le Journal de Geneve", Geneve 1863—1865, „La Nation suisse", Geneve 1863—1865, „Le National Suisse", La Chaux de Fonds 1863—1865, „Neue Ziircher Zeitung", Ziirich 1863—1865, „Neues Tagblatt aus der ostlichen Schweiz", St. Gallen 1863, „Niepodległość", Bendlikon 1867, „St. Galler Zeitung", St. Gallen 1863—1865.
Broszury
J. Ph. Becker, Polen, die Diplomatie und Revolution, Genf 1863,
P. Federsen, Polens Untergang u-nd seine Kampfe um Wiedergeburt. Drei Vortriige
gehalten in der Aula im Museum zu Basel, Basel 1863, G. Geilfus, Russlandsmachtstellung und Polens Kampfe. Offentlicher Vortrag von
Rektor G. Geilfus, Winterthur 1863.
Pamiętniki
Z. Chądzyński, Wspomnienia powstańca z lat 1861—1863, Warszawa 1969,
W. Jablonowski, Pamiętniki z lat 1851—1893, Wrocław 1967,
J. Kalinowski, Wspomnienia 1835—1877, Lublin 1965,
B. Limanowski, Pamiętniki, t. 1 i 2, Warszawa 1957, 1958,
J. Łukaszewski, Pamiętnik z lat 1862—1864, Warszawa 1973, wydal i wstępem
opatrzył S. Kieniewicz,
W. Mickiewicz, Pamiętniki, t. II, 1862—1870, Kraków 1927, Z. Miłkowski, Od kolebki przez życie, wyd. A. Lewak, t. III, Kraków 1937. J. Oxiński, Wspomnienia z powstania polskiego 1863—1864, oprać. E. Halicz —
wstęp i przypisy, Warszawa 1965," Pamiętniki o Komunie Paryskiej, wybór opracowała K. Wyczańska, wstępem
poprzedził J. Skowronek, Warszawa 1971, Powstanie styczniowe na Lubelszczyźnie. Pamiętniki, pod red. T. M e n c 1 a, Lublin
1966,
J. Stella-Sawicki [Struś], Moje wspomnienia (1831—1910), wyd. E. Barwi ń s k i, Lwów 1921,
Spiskowcy i partyzanci 1863 roku, oprać, pod red. S. Kieniewicz a, Warszawa 1967,
T. Żychliński, Wspomnienia z r. 1863, Poznań 1888.
INNE WYDAWNICTWA ŹRÓDŁOWE
J. Białynia-Chołodecki, Księga pamiątkowa w czterdziestą rocznicę powstania 1863/64, Lwów 1904,
F. Erlach, Partyzantka w Polsce w roku 1863, oprać, E. Halicz, Warszawa 1960,
B. Boleslawita i[J. I. Kraszewski], Rachunki z roku 1866, Poznań 1867,
W. Mickiewicz, Emigracja polska 1860—1890, Kraków 1908,
M. Langiewicz, Pisma, oprać. H. Rzadkowska, Kraków 1971,
Pierwsza Międzynarodówka a sprawa polska. Dokumenty i Materiały pod red.
H. Katza i M. Żychowskiego, Warszawa 1964, 11965, A. Potocki, Raporty szpiega. Wybór, opracowanie i studium wstępne, R. G e r-
b e r t, I i II, Warszawa 1973,
Powstanie styczniowe. Materiały i dokumenty, Wrocław-Moskwa 1961—1974, F. R o m a n i u k o w a, Radykalni demokraci polscy, wyd. Warszawa 1960, J. Koberdowa [wyd.], Raporty polityczne konsulów generalnych Francji w Warszawie 1860—1864, Wrocław 1965. Proces Romualda Traugutta i członków Rządu Narodowego, pod red. E. Halicza,
t. I—V, Warszawa 1960, L. Ratajczyk, Urzędowy wykaz potyczek wojsk carskich w Królestwie Polskim
w 1863—1864 r., Studia i Materiały do Historii Wojskowości, t. VIII, cz. 2, 1962, Rocznik Urzędowy Królestwa Polskiego, Warszawa 1862, La Russie, VEglise et la Pologne 1860—1866, wyd. S. Bóbr-Tylingo, Antemurale
XIII, Rzym-Londyn 1969,
W czterdziestą rocznicę powstania styczniowego 1863—1903, Lwów 1903, W kręgu wielkich wygnańców 1848—1895, wyd. J. B o r e j s z a, Warszawa 1963, Wydawnictwo materiałów do historii powstania 1863—1864 r., t. I—IV, Lwów 1890—
1894, Zeznania śledcze o powstaniu styczniowym, wyd. S. Kieniewicz, Wrocław 1956.
THE INNER STRUCTURE OF POLISH POLITICAL EMIGRATION
IN SWITZERLAND IN THE EIGHTEEN SIXTIES
S u m m a r y
In her paper the author has concerned herself with a group of over two thou-sand Polish exiles who, after the defeat of the January 1863 Uprising, came to seek a temporary refuge in Switzerland. Once they had crossed the Swiss border, they became an object of special interest on the part of the local population as well as oJf the authorities. This was to a certain degree a continuation of the policy adopted by the Swiss Confederation towards the events which had taken place on Polish territory in 1863.
However, in 1864 the governments of the border cantons, such as St. Gallen, Argovia, Zurich, and — shortly after — the Federal Government, had to cope with new problems: political and, above all, financial ones, connected with the temporary stay of the Poles on Swiss territory.
In 1864 and 1865 the Polish political exiles were given financial support from the Central Government (pursuant to a resolution taken by the Federal Council on 23 September 1864). The same resolution regulated the ąuestion of the repartition of Polish exiles among the respective cantons, in order to distribute the burden evenly among the different parts of the Confederation. This necessitated a con-tinuous flow of information to the central authorities (i.e., to the Federal Department of Justice and Police) on the respective numbers of Polish exiles staying.in the cantons.
The bureaucratic effects of this action, viz., the weekly reports by the cantonal authorities with the Registers of exiles attached to them, which were subseąuently sent over to Berne, have been collected in the Federal Archives as a large file known as „Polnlsche Fliichtlinge", and have served as basis for a quantitative analy-1 sis.
These Registers and lists permit to tracę a number of issues relating to the changes in the places of residence of the Polisch exiles, the main trends in their migrations, the changes that took place in the consecutive waves of emigres between 1864 and 1868, and, finally, the fate which befell the 1863 exiles. The collected personal data have madę it possible to study the demographic structure of the emigration, the territorial origins and the social background and professional cha-racter of the exiles.
Apart from these collected files permitting to grasp the situation as it was under this respect on the whole Swiss territory, ąuite noteworthy are also the archival records of some of the borderland cantons relating to the arrivals and departures of foreign citizens: these cantons were Basel, Geneva, and Zurich.
Police Registers constitute a uniform archival whole, the effect of a definite task fulfilled by one single institution: its officers who were the authors of the record, were acting according to detailed instructions. Of tremendous importance
was the ąuestion of the veracity of the evidence given by the political exiles who in their prevailing part were wandering without any pieces of identity. The necessity to provide reliable information was repeatedly stressed by the Swiss police author-ities, who assured the exiles that any piece of information supplied by them would be destined for the exclusive use of Swiss authorities. The veracity of the Swiss records was corroborated through checking the respective data in the source records relating to the January 1863 Uprising.
The emigr&s file created in this manner comprised 2150 persons, containing the following elements of information for each of them. (1) Name and surname, (2) Age, (3) Place of origin: (a) locality, (b) guberniya (province), (4) Profession, (5) Where did the exile come from? (6) What pieces of identity can he (she) submit?, (7) Datę of arrival, (8) Datę of departure, (9) Place of destination or departure, (10) Data concerning the emigre'5 financial situation in exile (earnings subsidies, etc), (11) Information about the emigr^s past as a Polish rebel.
This materiał was subjected to computer operations (programming, coding, reckoning) and was presented on plates illustrating the interdependencies faetween the respective questions at issue.
Research on the composition of Polish emigre groups after the January insur-rection is significant for still another reason. It is long sińce historians have taken great interest in the ąuestion of the attitude adopted by the different social classes to the 1863 Uprising, as well as to the social structure of the fighters for national liberation during that Uprising. For a long time researchers had based themselves on rough estimates only. A new light was thrown on the ąuestion under discussion when the Soviet Union historians undertook quantitative investigations on the records of the Tsarist pacificatory apparatus. An essay in integrating this enormous statistical materiał concerning morę than twenty thousand people, was undertaken by V. M. Zaytzev in, Socialno-soslovnyi sostav uchastnikov vosstaniya 1863 goda (Social-class composition of the 1863 Polish rebels), bringing a comprehensive analysis on the January Uprising participants. The results of this research are of great value for the present investigations, permitting a comparison between the structures of the different groups of insurrectionists, between those who had been lucky enough to escape and those who suffered from the repressions of the Tsarist pacificatory apparatus. Among the exiles a marked prevalence in numbers represented the group comlng from the Congress Kingdom of Poland (as many as 60.7 per cent); moreover, it is interesting to notę that the per cent of emigres coming from the areas incor-porated to Tsarist Russia, was relatively high (23.2 per cent). And even though the relation between the respective number of exiles coming from the given region and its insurrectionist activity is hard to establish, nevertheless the fact that the Congress Kingdom of Poland was the principal ground of war operations was obviously the reason for the fact that the prevailing part of Poles seeking refuge in exile came from just this part of Polish territory. The share of the twQ other parts of Poland under foreign rule, was of a somewhat different, rather subsidiary character; there-fore, too, the number of those threatened by repressions on the part of foreign rulers was there considerably smaller, so that the number of Austrian or Prussian subjects escaping abroad was also lower. Thus, the number of emigrśs from „Galicia" (the part of Poland under Austrian rule) was 21 times smaller than of those from the Congress Kingdora, while the relation between the exiles from the Prussian rule and from the Congress Kingdom was 1 : 17. Among the exiles from the Congress Kingdom the greatest part consisted of those coming from its central and southern. parts. It has to be added, moreover, that both as regards the number of the fought battles and armed encounters, and as regards the valiance of the insurrectionists and the duration of the resistance to the enemy, it was just these regions that held the first and foremost position. Especially noteworthy is the large per cent of
i i ii i i in i umłiiri ii n miiihi......I umil-^^^M
emigre from Warsaw — 388 persons, i.e., nearly one third of the overall number of exiles from the Congress Kingdom. This, again, seems self-evident, considering that it was in the Polish capital that the pre-Insurrectionist activities had been centred, and that it was there, too, that the conspiration headąuarters had their seat during the Uprising.
The analysis of the socio-professional composition of the exiles has been founded upon data derived from the „Beruf" column in police registers. Information relating to the professional skills and abilities was intended to facilitate the given emigre"s employment: therefore a special emphasis was put upon data concerning the job or profession exacted by the emigre before the 1863 Uprising, and n o t upon his social background or origin. Thence, too, we got in the first place a picture of the professional structure of the emigres, while one can speak about their social gene-alogy with unshaken certainty only in reference to some of their groups.
Upon this materiał the present author has been able to distinguish the following socio-professional categories: (1) landed gentry — 8.8 p.c, (2) military men — 6.4 p.c, (3) members of the intelligentsia — 19.6 p.c, (4) students and schoolboys - 11.9 p.c, (5) members of the upper middle class (the bourgeoisie) - 1.5 p.c, (6) artisans and craftsmen — 18.4 p.c, (7) manuał workers — 8.9 per cent, (8) peasants — 5.3 per cent, (9) a group of 37 emigres who declared to have no profession at all.
In each of the above-mentioned categories the group of emigres coming from the Congress Kingdom of Poland was manifestly predominant, but this domination was not the same throughout. A comparison between the respective numbers of each of these groups of exiles from the Congress Kingdom and from the lands incor-porated to Russia, has brought highly interesting results. The greatest differences occur in ;the groups of the middle class, of artisans and craftsmen, and of the white-collar workers, i.e. the members of the intelligentsia. In the latter category the exiles from the Congress Kingdom were three times as many as those coming from the parts of Poland incorporated to Russia, in the group of artisans and craftsmen - five times, while in the group of middle class — as many as eight times. On the other hand, in the category of landed gentry the difference was the least manifest; actually, the groups of exiles coming from the Congress Kingdom and from the parts of Poland incorporated to Russia were resembling each other in this particular category. It seems that of some importance was here the national and economic structure of the areas where the exiles had come from. The ąuantita-tive research carried out by the Soviet investigators has revealed a certain regular-ity: the further we go east the greater per cent of the gentry taking part in the Insurrection, while the share of the „tax-paying classes", recruited from Byelorus-sian and Ukrainian population, is gradually decreasing. Moreover, the lands under Russian rule were less industrialized and urbanized than the Congress Kingdom of Poland; thence the greatest differences occur between the groups of emigres con-nected with the urban centres. This repartition of numbers seems to corroborate the results of research carried out by Soviet historians on the social composition of insurrectionists in 1863.
The above-presented structure of Polish emigration illustrating its professional composition is distinguished by the relatively smali numbers of two ex tremę categories: the landed gentry and the peasants. The groups of townspeople and de-classee nobility, were markedly morę numerous. Among the post-January exiles the most prominent groups were the plebeian categories of artisans and manuał workers, as well as the young students and white-collar workers.
Switzerland was just a transitory stage in the migrations of political exiles. Coming through the lands of the Habsburg Empire, they went further west, mainly to France, Italy, and Germany. It would seem that this group may be treated as a sample representative of the whole emigration of that time. The estimates as to
their numbers vary from eight to ten thousand people. Thus the group who went through Switzerland, would amount to ca. 25 per cent of the overall number.
Our analysis has comprised a group who had chosen one particular itinerary of migration into exile. There are no grounds to assume that it was chosen by some given categories of the emigres only. The choice of the itinerary was determi-ned by external factors — namely, from the policy of the states the exiles had to cross on their way; on the other hand, the Swiss authorities treated the Polish emigres as a compact whole, giving no special preference to any of the groups. Thence with great likelihood the above-presented structure of Polish emigration, both as to their geographical provenience and as to their socio-professional structure may be considered as representative of the whole emigration after the January 1863 Insurrection.

Możesz dodać mnie do swojej listy ulubionych sprzedawców. Możesz to zrobić klikając na ikonkę umieszczoną poniżej. Nie zapomnij włączyć opcji subskrypcji, a na bieżąco będziesz informowany o wystawianych przeze mnie nowych przedmiotach.

ZOBACZ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG CZASU ZAKOŃCZENIA

ZOBACZ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG ILOŚCI OFERT

NIE ODWOŁUJĘ OFERT, PROSZĘ POWAŻNIE PODCHODZIĆ DO LICYTACJI